سازمان می‌تواند بر افزایش یا کاهش شادی و سلامت فیزیکی، روانی و هیجانی نیروهای خود و همچنین بر میزان غیبت و تغییر آن‌ها تاثیرگذار باشد. محققان در پژوهشی با عنوان «عوامل مدیریتی و سازمانی موثر بر شادی و نشاط در دانشگاه‌ها و تاثیر آن‌ها بر تولید» آورده‌اند که زمانی افراد می‌توانند از استعدادها و توانایی‌های خود به خوبی استفاده کنند و از شغل خود رضایت داشته باشند که احساس شادی کنند و از سلامت ذهنی و فیزیکی لازم برخوردار باشند.
این پژوهش که توسط حسین طاهریان، مدرس دانشگاه علمی کاربردی، داود فیض، دانشیار اقتصاد مدیریت و علوم اداری و زهرا حیدرخانی، کارشناس اقتصاد نظری، انجام شده، نشان می‌دهد ﺷﺎدی و ﻧﺸﺎط از ﻣﻬﻢترین و موثرترین مولفه‌های تاثیرگذار در روند زندگی انسان است و بدون آن زمینه فعالیت، خلاقیت، ابتکار، اختراع و زندگی سالم ایجاد نمی‌شود. شادی و نشاط یک پدیده و ویژگی در انسان است که سه مولفه اصلی عاطفه مثبت، رضایت از زندگی و نبود احساسات منفی را دارد.
حاصل شدن حالت شادی و نشاط وابسته به وجود عواطف مثبت مانند لذت، آرامش، اعتماد به خود، علاقه، شگفت‌زدگی، سرور، سر حال بودن و تهییج شدن، رضایت از زندگی و نبود احساسات یا عواطف منفی مانند عصبانیت، اضطراب و افسردگی است. محققان در خصوص شادی از طریق روش‌های مختلف علمی اجتماعی با جهت‌گیری‌های گوناگون بررسی کرده‌اند که انواع شادی عبارتند از شادی به عنوان صفت پایدار برای افراد، شادی حاصل از وضعیت عینی زندگی، شادی به عنوان تابع مطلوبیت افراد، شادی حاصل از فرایند مقایسه با دیگر گروه‌ها و شادی به عنوان ویژگی فرهنگی و ملی.
نتایج تحقیقات انجام گرفته نشان می‌دهد که افراد شاد از نظر ذهنی و فیزیکی نسبت به دیگران عملکرد بهتری دارند و از انرژی و خلاقیت بیشتری برخوردار هستند؛ تمایل بیشتری برای کمک به دیگران دارند و در محیط کار بیشتر موفق هستند. شادی ابزار ارزشمندی برای اصلاح شخصیت و عملکرد شغلی کارکنان محسوب می‌شود.
افراد شاد، تحلیل‌رفتگی، فرسودگی عاطفی و غیبت کمتری دارند و احتمال پایین‌تری وجود دارد که شغل خود را ترک کنند؛ همچنین وجود نشاط در زندگی فردی و اجتماعی، نگرش مثبت به زندگی، خودپنداری مثبت، تمایل بیشتر برای کمک به دیگران، برخورداری از شاخص‌های بالای زندگی، روابط اجتماعی متعادل، نگرش مطلوب و رضایت‌بخش به خود و دیگران و در نهایت عملکرد بهتر شغلی، تحصیلی و تصمیم‌گیری را برای فرد و جامعه را به همراه دارد.
فرد با نشاط خودنگرشی مطلوب و رضایت‌بخشی را برای خود و دیگران به وجود می‌آورد. از روابط اجتماعی متعادلی برخوردار است و فرآیند زندگی خود و دیگران را مثبت ارزیابی می‌کند. تحقیقات انجام شده در خصوص دانشجویان دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که دانشجویان با احساسات مثبت‌تر، تصمیم‌گیرندگان بهتری هستند. همچنین از مهارت‌های ارتباطی بین شخصی بالاتری برخوردارند که این ۲ مهارت از ویژگی‌های مهم مدیران موفق نیز به شمار می‌رود.
بر اساس یافته‌های این پژوهش وجود شادی و نشاط در دانشگاه بر ارتقاء تولید علم توسط اعضاء هیات علمی و دانشجویان در دانشگاه‌ها اثرگذار است. همچنین نتایج حاکی از آن است که میزان شادی و نشاط در دانشگاه موجب نوآوری بیشتر و انجام دادن تحقیقات گروهی و در مجموع افزایش تولید علم می‌شود.
همچنین، متغییرهای حقوق، مزایا و پاداش، سبک رهبری و ساختار سازمانی دارای کمترین اهمیت در ارتقاء سطح شادی و نشاط از دیدگاه اعضاء هیات علمی بوده است اما از دیدگاه دانشجویان امنیت شغلی، فعالیت‌های فوق برنامه و شرایط محیط کاری دارای بیشترین اهمیت در ارتقاء سطح شادی و نشاط آن‌ها برشمرده می‌شود.
شاید تفاوت دیدگاه اعضاء هیات علمی و دانشجویان با نوع نیازهای این ۲ گروه، فضای فکری، تعاملی و نیز ویژگی‌های جمعیت‌شناسی آنان مانند سن مرتبط است. به هر حال آنچه اهمیت دارد، این است که هر ۲ گروه معتقدند که عوامل مختلف مدیریتی و سازمانی بر افزایش میزان شادی و نشاط در دانشگاه‌ها موثر و این نیز بر میزان تولید علم در فضای دانشگاه اثرگذار است.
این پژوهش در فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات