مسعود یاوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: خراسان رضوی دارای لرزه‌خیزی بالایی است و در طول تاریخ، ۲۵ زلزله با شدت بیش از ۶ ریشتر در مناطق مختلف استان ثبت شده است. این زلزله‌ها عمدتاً در شهرستان‌های نیشابور و قوچان رخ‌داده و به آسیب‌های جدی جانی و مالی منجر شده‌اند.
وجود ۹۰ گسل لرزه‌زا در استان
وی همچنین به قرارگیری بیش از ۷۰ درصد سکونتگاه‌ها در محدوده گسل‌ها و مسیل‌ها اشاره کرد و افزود: این موضوع باعث می‌شود خطرات ناشی از حوادث طبیعی به ویژه زلزله و سیل افزایش یابد. در حال حاضر، ۹۰ گسل لرزه‌زا در استان وجود دارد که ۲۱ گسل از آن‌ها فعال‌تر و مهم‌تر هستند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی با اشاره به اینکه ۶۵ درصد مساحت استان در منطقه با خطر نسبی بالا به لحاظ زلزله و ۳۵ درصد مساحت استان با خطر نسبی متوسط قرار دارند، خاطرنشان کرد: شهرستان‌های نیشابور، مشهد، قوچان، گناباد بیش‌ترین زلزله‌های مخرب را طی سال‌های دور داشته‌اند و شهرستان‌های کاشمر، تربت‌حیدریه، تربت‌جام، خواف، رشتخوار نیز زمین‌لرزه‌های نسبتاً بزرگی را تجربه کرده‌اند. ازاین‌رو طبیعی است کلیه زیرساخت‌های مناطق متأثر از زلزله در معرض خطر باشند.
یاوری با بیان اینکه دو شهرستان سرخس و سبزوار در منطقه‌ای با خطر نسبی کم زلزله در خراسان رضوی قرار دارند، گفت: مهم‌ترین گسل‌های استان شامل گسل کشف رود، بینالود، تربت‌جام، سبزوار، دشت بیاض، نیشابور، کپه داغ و درونه است. گسل کویر بزرگ، گسل نایبند به طول ۶۰۰ کیلومتر، گسل نهبندان و مجموعه گسل‌های محدودکننده شرق بلوک لوت، گسل هریرود در غرب بلوک فراه یا هلمند در افغانستان که قسمت‌هایی از آن با امتدادی در حدود ۸۳۰ کیلومتر در داخل خاک ایران واقع شده است، گسل خواف، به درازای ۲۰ کیلومتر که به همان نام و شهر خواف در نزدیکی آن قرار دارد، گسل توس به طول ۱۳۰ کیلومتر در شمال شهر توس در مشهد، گسل خیرآباد به طول حدود ۳۰ کیلومتر، گسل شاندیز- سنگ بست به طول ۱۰۰ کیلومتر هم در خراسان رضوی وجود دارد.
وی تصریح کرد: با پیش‌بینی‌های لازم در طرح‌های هادی و تفضیلی شهری و روستایی از جمله اختصاص کاربری‌های مناسب (فضای سبز ) به مناطق در معرض خطر، بازبینی تراکمات ساختمانی، تغییر کاربری‌ها در مناطق موردنیاز می‌توان از میزان خسارات احتمالی در برابر زلزله‌ها کاست.
تغییرات اقلیمی، عامل خشکسالی و بروز سیلاب
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در ادامه به تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر وقوع سیلاب‌ها اشاره و اظهار کرد: تغییر الگوی بارش‌ها و بروز سیلاب‌های ناگهانی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و پیش‌بینی‌های لازم در طرح‌های هادی شهری و روستایی است.
یاوری مستعدترین مناطق استان برای وقوع سیل را نواحی کوهستانی دانست و تأکید کرد: با توجه به افزایش خطرات ناشی از حوادث طبیعی، آموزش و آگاهی رسانی به مردم در زمینهٔ مدیریت بحران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین همکاری و همدلی تمامی نهادها و مردم در مدیریت بحران، کلید موفقیت در کاهش خسارات و حفاظت از جان و مال شهروندان محسوب می‌شود.
رودها نقش مهمی در مدیریت سیلاب‌ها ایفا می‌کنند
وی به بررسی وضعیت رودهای مهم استان و چالش‌هایی که در زمینهٔ مدیریت منابع آبی وجود دارد، پرداخت و با اشاره به اهمیت رودها در تأمین آب و حفظ اکوسیستم‌های طبیعی گفت: رودها نه‌تنها منابع حیاتی برای کشاورزی و شرب هستند، بلکه نقش مهمی در مدیریت سیلاب‌ها و حفظ محیط‌زیست ایفا می‌کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی ادامه داد: تغییرات اقلیمی طی سنوات اخیر باعث بروز تغییرات عمده‌ای در نحوه بارش‌ها و میزان آن شده، به‌گونه‌ای که سبب خشکسالی‌های چندین ساله اخیر شده است؛ با توجه به اینکه نحوه بارش‌ها تغییر کرده و عمده بارش‌ها در مدت زمان کوتاه و به صورت سیلابی انجام می‌شود؛ باید تمهیدات لازم در برنامه‌ریزی‌های استان در این موارد اندیشیده شود.
دو سوم مساحت خراسان رضوی مستعد سیل‌خیزی
یاوری با بیان اینکه تعداد ۳۵۰ رودخانه و مسیل مهم در استان وجود دارد که در مجموع ۱۲ هزار و ۵۵۰ کیلومتر طول این رودخانه‌ها و مسیل‌هاست، افزود: بیش از دو سوم مساحت استان پتانسیل سیل‌خیزی متوسط تا بسیار زیاد را دارد.
وی با معرفی چندین رود مهم استان، اظهار کرد: رود اترک به عنوان مهم‌ترین جریان سطحی در شمال غربی استان، نقش حیاتی در تأمین آب این منطقه دارد. همچنین کشف رود، مهم‌ترین منبع آبی در شمال شرقی استان است که دشت مشهد را زهکشی کرده و به کشاورزی در این منطقه کمک می‌کند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی با اشاره به رودهای درونگر و زنگلانلو گفت: رود درونگر از دامنه‌های شمالی هزار مسجد سرچشمه می‌گیرد و با عبور از مناطق مختلف، آب‌های زیرزمینی را تغذیه می‌کند و به ترکمنستان می‌رسد.
یاوری درباره رود جام، توضیح داد: این رود از ارتفاعات فریمان سرچشمه می‌گیرد و پس از آبیاری دشت‌های فریمان و جام، به هریرود می‌پیوندد. رود جام به عنوان زهکش اصلی منطقه شناخته می‌شود و تأمین آب برای کشاورزان این نواحی را به عهده دارد.
وی با اشاره به مشکلات موجود در زمینهٔ کیفیت آب رود کال شور، تصریح کرد: رود کال شور که از کوه جغتای و دامنه‌های جنوبی بینالود سرچشمه گرفته، بعد از عبور از جنوب سبزوار، سرانجام به دشت کویر می‌ریزد و به دلیل کیفیت نامطلوب آب، چالش‌های زیادی را برای بهره‌برداران ایجاد کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی همچنین به رود شش طراز اشاره و اظهار کرد: این رود از ارتفاعات کوه سرخ سرچشمه گرفته و به کویر نمک فرو می‌رود؛ بزرگ‌ترین رود منطقه است که در تغذیه دشت کاشمر نقش کلیدی دارد و باید برای حفظ آن تدابیر مناسبی اتخاذ شود. هریرود نیز از کوه‌های افغانستان سرچشمه می‌گیرد و در شمال شرق تایباد وارد ایران می‌شود.
یاوری تأکید کرد: برای مدیریت بهینه منابع آبی و جلوگیری از چالش‌های احتمالی در آینده، نیاز به همکاری بین نهادهای مختلف و برنامه‌ریزی دقیق در زمینهٔ حفاظت از رودها و اکوسیستم‌های آبی داریم. تنها با یک رویکرد جامع و همگانی می‌توانیم از این منابع ارزشمند به خوبی بهره‌برداری کنیم و سلامت محیط‌زیست را حفظ کنیم.
انتهای پیام
نظرات