‌احمد فاخری فرد در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه معنی لغوی هیدرولوژی، آب شناسی است، اظهار کرد: این علم در مورد پیدایش آب، خصوصیات، توزیع زمانی و مکانی آن بحث کرده و با در نظر گرفتن چرخه آب، پیش‌بینی‌هایی در خصوص ترسالی یا خشکسالی انجام داده و مدل بندی می‌کند و ارتباط آن‌ها را با محیط زیست مورد بررسی قرار می‌دهد، از زیر زمین تا بالای جو، هر جا که آب باشد، هیدرولوژی نیز آن جا حضور خواهد داشت.

وی ادامه داد: با وجود سازمان‌هایی مانند سازمان نظام مهندسی کشاورزی و ساختمان، هیدرولوژی جایگاه اصلی‌اش را در این نظام‌ها نیافته و یکی از اصلی‌ترین اهداف این همایش هم بیان جایگاه علم هیدورلوژی است، منظور ما تأسیس نظام یا سازمانی جدید برای هیدرولوژی نیست، اما این شاخه باید در جایگاه واقعی‎اش در نظام مهندسی قرار گیرد و رویدادهای سیلاب‌های اخیر در کشور، ضرورت این را نشان می‌دهد.

استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز گفت: اگر به هیدرولوژی توجه شده و نظرات هیدرولوژیکی داده می‌شد، کنترل نیز وجود داشت و شاهد ساخته شدن خانه‌ها در آبراهه‌ها نبودیم، هیدرولوژی به ما می‌گوید که در قبال زندگی مردم مسئول هستیم و نباید اجازه ساخت و ساز در جاهای پست تبریز و بطور کلی شهرها را بدون انجام عملیات پیشگیرانه بدهیم.

وی با اشاره به حادثه سیل روستای چنار شهرستان عجبشیر در آذربایجان شرقی اظهار کرد: در این حادثه شاهد بودیم که سیلاب با این مناطق چه کرد، چرا که به حریم رودخانه تجاوز شده بود و در مورد چنار، از رودخانه فقط یک باریکه مانده بود، اما الان رودخانه با این سیلاب حریم واقعی خود را پیدا کرده و گسترده شده است، در واقع رودخانه با این سیلاب با خسارت‌های جانی و مالی هشدار داد که اگر به حریم من تجاوز کنید، نتیجه‎اش را خواهید دید..

وی تاکید کرد: باید خطرات احتمالی سیلاب‌های آبراهه‌ها و رودخانه‌های مشرف به شهر و مخاطرات آبی داخل شهر را پیش‎بینی و معبرهای خروج سیلاب را بدون ایجاد خسارت عمده فراهم کرد، در صورت نبود معابر مناسب حتی بدون ورود آب از سایر نقاط نیز بارش‌های وسیع داخل شهری باعث فرو رفتن ساختمان‌ها در آب می‌شود، به عینه شاهد هستیم که شدت‌های نه چندان زیاد، بارش جوی‌های زهکش خیابان‌ها را دچار آب گرفتگی می‌کند و این نشان می‌دهد به مطالعات هیدرولوژی شهری اهمیت داده نمی‌شود و ابعاد جوی‌های خیابان‌هایی که زهکشی چند خیابان دیگر را عهده‌دار هستند، برابر ابعاد جوی‌های زهکش خیابان‌های منفرد است.

وی با تاکید بر اینکه اگر از همان ابتدا هیدرولوژی را در شهرسازی دخالت می‌دادند، شاهد خسارات سیلاب‌ها به نقاط مختلف شهر نبودیم، گفت: با مطالعات هیدرولوژی و تهیه نقشه سیلاب، نقاط تجمع آب و جریانات سریع را می‌توان تعیین کرد، بنابراین جای خالی استعلام هیدرولوژیکی کاملاً مشهود است و هرگز در نظام مهندسی استعلام هیدرولوژیکی انجام نمی‌دهند. پروسه احداث مکان‌های مختلف با کاربری‌های متفاوت مانند خانه، باغ، مزرعه و خیابان باید از نظر هیدرولوژیکی حوضه‌های و شهری مطالعه شوند.

فاخری فرد تاکید کرد: برای هشداردهی و برآورد سیلاب‌ها و بارش‌ها باید از سنجش از دور، رادارها و ماهواره‎ کمک بگیریم که در این زمینه در کشور ما ضعف وجود دارد؛ چرا که رادارها اغلب مشخصات فیزیکی ابرها را که نهایتاً توسط متخصصین منجر به برآورد سیلاب در حوضه‌ها و شهرها می‌شود را اندازه گیری می‌کنند، ولی ما متأسفانه چنین آمارهایی را برداشت نمی‌کنیم؛ در حالیکه با داشتن این آمارها نه تنها می‌توان هشدارهای لازم را داد، بلکه مقادیر سیلاب را تخمین و هیدروگراف آن‌ها را استخراج کرد که این نیز از نظر کنترل سیلاب و طراحی ظرفیت ابنیه‌های آبی و مدیریت منابع آب مهم است.

وی گفت: این کنگره از شهرکرد آغاز به کار کرد و سومین دوره از آن در تبریز و با هدف تثبیت جایگاه هیدرولوژی و شناساندن این شاخه از علم برگزار می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به محورهای اصلی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی بیان کرد: تغییر اقلیم، سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها، هیدرولوژی و مدیریت منابع آب، هیدرولوژی و سیستم‌های هشدار سیل و مدیریت ریسک، داده کاوی و سنجش از دور در هیدرولوژی، هیدرولوژی و مدیریت حوزه‌های شهری و هیدرولوژی، محیط زیست و آب‌های غیر متعارف از جمله محورهای اصلی این کنفرانس به شمار می‌آیند. ما شاید اسماً برای مطالعه خشکسالی‌ها مراکزی داشته باشیم ولی برنامه مدونی برای سازگاری با آن یعنی مدیریت خشکسالی‌ها از نظر مصارف بهینه نداریم و انتظار داریم در این کنفرانس به این مسائل نیز پرداخته شود. مطالعات جهت دار هیدرولوژی می‌تواند نقمت سیل را به نعمت تبدیل کند و بخش بزرگی از کمبودهای ناشی از خشکسالی را جبران نماید.

وی اضافه کرد: هیدرولوژی، اقتصاد و حکمرانی آب، هیدرولوژی و حفاظت از منابع آب، شبیه سازی و مدل سازی در هیدرولوژی، آب‌های ژرف، هیدرولوژی و سازه‌های علوم کشاورزی و فرهنگ و اخلاق آب از دیگر محورهای این کنفرانس هستند.

دبیر سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران خاطرنشان کرد: برگزاری این کنفرانس به مطرح شدن یافته‌های جدید دنیا در این زمینه و الگو گرفتن از آن کمک می‌کند، هیدرولوژی آب‌های ژرف و نحوه استفاده از آب‌های ژرف در صورت اتمام آب‌های زیرزمینی از دیگر محورهای این کنگره است.

وی خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود این کنگره در قالب کنفرانس و مقاله به ما بگوید به جای تفکر استفاده از منابع ژرف که احتمالاً منشأ اقیانوسی دارند و کیفیت آن مشخص نبوده و هزینه زیادی در بردارد، منابع موجود را چگونه حفظ کنیم.

وی اضافه کرد: تلاش داریم تا علم هیدرولوژی بین مردم جا بیفتد و مردم باید بدانند که بارش تحت مکانیسم‌ها و شرایط خاصی اتفاق می‌افتد که همیشه این شرایط فراهم نیست، اگر دقت کنید ابر تیره در زمان گذشته نشانه بارش‌های سیل‌آسا بود، اما الان راندمان ابر هم پایین آمده است و ابر سیاه الزاماً به معنی بارش نیست و در خود تبریز هم ابرها سریع و بدون بارش رد می‌شوند.

فاخری فرد گفت: هیدرولوژی جوی باید به این مسئله جواب دهد که علل راندمان پایین ابرها چیست، آیا نقصان هسته‌های تقطیر باران و یا کاهش دمای لازم برای میعان ابر و یا سرعت گذر ابرها از علت‌های نباریدن است، انتظار می‌رود سومین کنگره ملی هیدرولوژی به این سوالات پاسخ دهد و یا این موضوعات به صورت موضوع تحقیقات آتی بیان بشود.

سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران با همکاری انجمن هیدرولوژی و با هدف ارائه آخرین یافته‌های علمی، تعامل اساتید و مسئولان اجرایی، محققان، کارشناسان و دانشجویان این عرصه طی روزهای ۲۶ تا ۲۸ شهریور ماه سال جاری در دانشگاه تبریز برگزار می‌شود

انتهای پیام