صنعتی که هنوز جای خود را در اقتصاد تک محصولی ایران که سرشار از ظرفیت‌های گردشگری آنهم از همه نوع و همه شکلش است، باز نکرده است.

صنعت گردشگری که در سال‌های اخیر ورد زبان بسیاری از مسئولان شده، صنعتی پول‌ساز است که با بهره گیری از حداقل‌ها می‌تواند توسعه یابد و اقتصاد نسل آینده را بسازد.

به گزارش ایسنا، 5 تا 12 مهرماه هرسال هفته گردشگری عنوان شده است، اما هنوز توجه‌ها در کشورهایی همچون ایران، آنگونه که باید به ظرفیت اقتصادی و اشتغال این حوزه جلب نشده و شاید به همین دلیل برای جلب‌ نگاه‌ها و جذب افراد به این صنعت سبز و بی ضرر، سازمان جهانی گردشگری شعار " گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای بهتر برای همه" را برای سال 2019 انتخاب کرده است.

در بحث اشتغالزایی از طریق گردشگری حرف‌ و حدیث‌ها بسیار است، برخی می‌گویند هر یک شغل در حوزه گردشگری 1.5 شغل را درگیر می‌کند، اغلب فعالان اقتصادی و گردشگری اقتصاد آینده را وابسته به صنعت گردشگری می‌دانند و حتی آمارهایی نیز در این راستا مطرح می‌کنند، البته در این مسیر دولت هم از قافله جا نمانده است به طوری که در سال گذشته وزیرکار وقت(ربیعی) طی تفاهم‌نامه‌ای با سازمان میراث فرهنگی مقدمات ایجاد 50 هزار شغل در حوزه گردشگری را کلید زد و در اوایل سال جاری نیز وزیر کار(شریعتمداری) از طرح ایجاد 140 هزار شغل مرتبط با گردشگری و صنایع دستی در سال 98 خبر داد و در نهایت سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه ارتقا پیدا کرد.

اشتغالزایی در حوزه گردشگری ابعاد و جوانب گسترده‌ای دارد و تنها به اعداد و ارقام و مشاغل خاصی خلاصه و محدود نمی‌شود. مدیریت ارشد میراث فرهنگی استان مرکزی نگاه جدیدی به حوزه گردشگری دارد و معتقد است که در این مسیر باید از قالب‌ها و ساختارهای همیشگی و گذشته خارج شد.

تغییرات فاحش در سهم‌بندی‌های آکادمیک/نیم‌نگاه صنعت به گردشگری

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اعتقاد دارد که معادلات صنعت گردشگری در دنیای امروز تغییر کرده و باید با نگاهی جدید و همسو با این معادلات رویه تازه‌ای را در پیش گرفت.

علیرضا ایزدی تقسیم‌بندی‌ها و ارائه آمارهایی از اشتغالزایی در حوزه گردشگری همچون درگیر کردن 1.5 شغل به واسطه یک شغل در این حوزه یا وجود یک شغل در صنعت گردشگری به ازای هر 10 هزار شغل در جهان را صرفا مباحثی آکادمیک عنوان کرد چراکه با توجه به شرایط موجود، صنعت گردشگری و چنین سهم‌بندی‌هایی در عمل دچار تغییرات فاحش شده است.

وی با بیان اینکه در برهه‌ای از زمان، گردشگری در دنیا صرفا به تصور سفرهای امثال مارکوپولو و ناصرخسرو خلاصه می‌شد، اما امروز این معادلات و تصورات تغییر کرده است، افزود: شاید در حوزه سلامت، یک پزشک تنها پزشک و درمانگر قلمداد شود، اما صنعت گردشگری همه مشاغل و اقشار را به نوعی درگیر خود کرده است به طوری که امروز حوزه بهداشت و درمان می‌تواند توسعه‌بخش گردشگری سلامت باشد.

ایزدی با اشاره به اینکه ایران به تازگی وارد صنعت گردشگری شده است، تصریح کرد: اگر 10 سال پیش توسعه صنعت گردشگری در کشور مطرح می‌شد، اما و اگرهای بسیاری را می‌شنیدیم، ولی امروز دنیا تغییر کرده است. همه صنایع قابل احترام هستند، اما باید بپذیریم این صنایع توان رقابت با صنعت گردشگری را ندارند، برای مثال نوسانی که در بازار پتروشیمی دنیا به وجود آمد، صنعت گردشگری را تحت تاثیر قرار نداد و حتی در دنیای امروز نگاه صنایع نیز جامع‌تر شده است. به عنوان مثال خودروسازانی مانند بنز در کنار فعالیت صنعتی خود برای حوزه گردشگری نیز برنامه تعریف می‌کنند و نیم‌نگاهی به این صنعت دارند، این نگاه جدید صنایع اتفاقاتی همچون گردشگری صنعتی را در دنیا مطرح کرده که مسبوق به سابقه نیست.

برنامه‌ریزی بهتر مساوی بهره‌برداری بیشتر

ایزدی گفت: برج ایفل، برج پیزا و دیگر سازه‌هایی که امروز گردشگران بسیاری را از گوشه و کنار جهان به خود جلب می‌کند، قطعا در ابتدا با نگاه گردشگری ایجاد نشدند، حتی برج میلاد تهران نیز با تفکر توسعه گردشگری بنا نشد، اما به مرور زمان و با توجه به فضای عرضه و تقاضا، تغییرات عجیبی داشتند و بر اساس این شواهد به صورت عینی می‌توان دید که معادلات اقتصادی دنیا به سمت گردشگری سوق یافته است.

وی با تاکید بر اینکه امروز معادلات کاملا تغییر کرده است، افزود: حوزه گردشگری و رخدادهای آن در واقع به مانند یک سیل است و برنامه‌ریزی بهتر در این حوزه متضمن بهره‌برداری حداکثری است. می‌توان با هدفگذاری دقیق این بخش را توسعه بخشید، البته همواره نگرانی‌هایی همچون تهاجم فرهنگی با ورود توریست به کشور مطرح می‌شود که قابل پذیرش است، اما زمانی که برای این سیل برنامه‌ریزی داشته باشیم می‌توانیم صنعت گردشگری را نعمت بدانیم و نگرانی‌ها را مهار کنیم.

گردشگری، صنعتی با اقل سرمایه‌گذاری و اکثر بهره برداری/فرصت‌های طلایی مهیاست

مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری نیازمند حداقل‌هاست و حضور در این حوزه به توان مالی افراد باز می‌گردد، اظهار کرد: هتل اسپیناس تهران که شاید ارزش آن بیش از هزار و 200 میلیارد تومان باشد، حداکثر 300 شغل را ایجاد کرده است، اما در مقابل با فعالانی همچون عباس برزگر(فعال گردشگری در استان فارس) روبرو هستیم که با کمترین‌ سرمایه‌ها اتفاقات بزرگی را رقم زده‌ است و حتی درگیری هایی که هتلداران در مباحث سیاسی و تحریم‌ها با آن روبرو شدند را هم متحمل نشد، پس با حداقل‌ها می‌توان گردشگری را توسعه بخشید.

وی با اشاره به نوسانات ارزی اخیر کشور، تغییرات قیمت دلار را برای صنعت گردشگری مطلوب دانست و گفت: در کنار این شرایط مطلوب، باید هوشیار بود. نباید اجازه داد کشور از یک مقصد قوی به مقصدی کم ارزش تبدیل شود. امروز ایران یک مقصد گردشگری ارزان قیمت برای گردشگران خارجی است و این شرایط یک فرصت طلایی قلمداد می‌شود، مشروط بر اینکه استفاده از این فرصت هدفمند باشد و توسعه گردشگری به صورت سیستمی و در قالب تور به مقاصد خاص انجام گیرد که قطعا در این شرایط می‌توان تاثیرپذیری و تاثیرگذاری فرهنگ ایرانی را در مسیر درست دنبال کرد.

قطعا مشکل اشتغال دنیا را حل می‌کند/آینده از آن گردشگری است

مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی تاکید کرد: در شعار امسال هفته جهانی گردشگری، گردشگری بعنوان عامل سازنده آینده‌ای بهتر برای همگان معرفی شده است، این مهم نشان می دهد که این صنعت به تمامی اقشار، صنایع و صنوف در حال تسری است و کسی برنده خواهد بود که بتواند حتی بدون وجود مشترکاتی با حوزه گردشگری، برای این عرصه برنامه‌ریزی‌ داشته و مشترکاتی را تعریف کند. شعار امسال، شعاری آینده‌نگرانه و دقیق است، گردشگری قطعا مشکل اشتغال دنیا را حل می‌کند و آینده همگان درگیر مقوله گردشگری خواهد بود.

ایزدی افزود: ترکیه با وجود داشتن یک فرودگاه فوق‌العاده، برای توسعه سیستم حمل و نقل و صنعت گردشگری خود فرودگاه دیگری می‌سازد، دبی همه توان خود را برای این صنعت به کار گرفته است، قطر میزبان جام جهانی می‌شود و قطعا این جام همه ارکان و حوزه‌های قطر را درگیر می‌کند و مهمتر از همه صنعت توریسم این کشور را متحول خواهد کرد به طوری که حتی نمی‌توان برای آن رقمی تعریف کرد، این مصادیق حاکی از آن است که آینده از آن صنعت گردشگری است.

وی با تاکید بر اینکه نگاه امروز جهان به این صنعت فراتر از این آمار و ارقام است، به مشاغل موجود در صنعت گردشگری اشاره کرد و گفت: نگاه آکادمیک گردشگری شامل تور، لیدر و فعالان هتل و هتلداری است، اما فضا متفاوت‌تر شده است، برای مثال خنداب سال‌هاست که در عرصه تولید انگور فعال است و فرآوری می‌کند، اما اقتصاد آن شکوفا نیست. کافی است این تولیدات وارد حوزه گردشگری شود و قطعا با برنامه‌ریزی هدفمند می‌توان یک محصول اقتصادی را در قالب یک فضای گردشگری معرفی کرد.

ایزدی با اشاره به حضور نماینده یونسکو در اراک و بازدید از راه آهن اراک، گفت: سال‌ها ظرفیتی چون راه‌آهن در اراک وجود داشته، اما شاخص‌های گردشگری برای آن تعریف نشده است. بواسطه وجود چنین ظرفیتی باید نگاه ها را تغییر داد و صنعت حمل و نقل که در حوزه گردشگری استان مرکزی تاکنون دخالتی نداشته است را با برندسازی وارد حوزه گردشگری کرد.

گردشگری عراقی‌ها باید هدفمند شود/قوانین، نیازمند اصلاح و بازنگری

وی با بیان اینکه با تغییر نگاه می‌توان انتفاع بزرگی را در حوزه گردشگری کسب کرد، گفت: اسپانیا در حوزه داروهای گیاهی سرمایه‌گذاری عظیمی داشته است، حتی گیاهان خشک و گیاهان دارویی سایر نقاط جهان را خریداری و در حوزه لوازم آرایشی، عطر و ... فرآوری می‌کند. این اقدام و برنامه‌ریزی، اسپانیا را در ذهن گردشگر به عنوان یک مقصد گردشگری ویژه حک می‌کند و همین امر توسعه صنعت توریسم را رقم می‌زند، پس باید از ظرفیت‌های اقتصادی چنین بهره‌برداری‌هایی داشت.

ایزدی با تاکید بر اینکه گردشگری امروز در یک ظرف مشخص نمی‌گنجد چراکه همه مشاغل را متاثر کرده است، افزود: در سال گذشته شمار بالایی از عراقی‌ها در یکی از کلینیک‌های شهر مشهد زیبایی بینی انجام دادند، آیا این گردشگری محسوب نمی‌شود؟ مسلما این افراد برای عمل خود باید چند روز اقامت داشته باشند تا دوران نقاهت خود را سپری کنند که این مهم به صورت مستقیم به حوزه گردشگری مرتبط می‌شود، به همین دلیل در این شرایط و در فرصت ارزی ایجاد شده باید گردشگری هدفمند را بویژه برای گردشگران عراقی برنامه‌ریزی کرد و اجازه ورود بی‌سامان به این حوزه را نداد.

وی با اشاره به قوانین حاکم بر حوزه گردشگری کشور تصریح کرد: بخشی از قوانین کشور در حوزه گردشگری خوب است، اما سرمایه‌گذاران از آن اطلاع کمی دارند، بخشی از قوانین نیازمند اصلاح است و برخی باید حذف شوند. به عنوان مثال در قوانین مرتبط با شیوه واگذاری‌ها در حوزه میراث فرهنگی باید تغییراتی اعمال شود، برخی قوانین مرتبط با شیوه حفاظت و حراست از بناهای تاریخی مربوط به 50 سال پیش است و پاسخگوی شرایط امروز نیست و بازنگری لازم دارد.

دست بخش خصوصی را باز بگذارید/دیوارهای حائل بیهوده را بشکنیم

ایزدی افزود: با شرایط و قوانین کنونی نمی‌توان انبیه‌ تاریخی را حفظ و حراست کرد. باید اجازه داد بخش خصوصی به عنوان متولی امر دست بازتری در مشارکت و بهره‌برداری از این بناها داشته باشد. بعد از گذشت سال‌ها در موضوع تاکسی توریسم که در دنیا امری عادی و پذیرفته شده است، همچنان در کشور دچار مشکلیم و هر ارگانی صدور مجوز را از آن خود می‌داند، در حالی که اینگونه موارد باید اصلاح شوند.

وی با بیان اینکه با منم، منم کاری از پیش نمی‌رود و باید این دیوارهای حائل بیهوده را شکست و شرایط بهتری را برای ورود سرمایه‌گذار به حوزه میراث فرهنگی و گردشگری فراهم کرد، یکی از مسائلی که گرفتاری‌ بسیاری را برای سرمایه‌گذار ایحاد کرده‌ است را واگذاری زمین عنوان کرد و افزود: امروز در کشورهای اروپایی و حتی آفریقا زمین رایگان به سرمایه‌گذار داده می‌شود، اما در ایران و حتی استان مرکزی کاملا عکس این موضوع عمل می‌شود.

وی اظهار کرد: برای واگذاری یک زمین در دلیجان به سرمایه‌گذار قیمت 10 میلیارد تومانی اعلام شد. کدام آدم عاقلی زمین 10 میلیارد تومانی را خریداری می‌کند تا 100 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری‌ کند؟ باید در چارچوب قانون، زمین رایگان به سرمایه‌گذار داده شود تا مشارکت افزایش یابد، اما متاسفانه عموما از آن سمت بوم می‌افتیم، زمین رایگان که به سرمایه‌گذار داده می‌شود، ماجرای زمین‌خواری بروز می‌کند، در واقع همواره گرفتار افراط و تفریط هستیم و حد وسط نداریم.

اشکال ساخت هتل طبق سلیقه سرمایه‌گذار چیست؟

مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی با اشاره به مشکلات موجود در حوزه ضوابط هتلداری در کشور بیان کرد: چه ایرادی وجود دارد که سرمایه‌گذار هتل را طبق سلیقه خود بسازد؟ در حال حاضر تنها هتل عباسی اصفهان با سبک و سیاق سنتی و ایرانی در کشور وجود دارد که علیرغم گرانقیمت بودن، به شدت مورد استقبال گردشگران و مسافران است، اما دیگر هتل‌ها که در واقع سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند به سازه‌های خشک و بی‌روحی تبدیل شده‌اند که هیچ لذت و جذابیتی برای گردشگر ندارند.

وی گفت: یک هتل چهار ستاره طبق قانون باید 100 اتاق داشته باشد، در حالی که باید اجازه بدهیم یک هتل چهار ستاره با حفظ چارچوب کار، هر طور که سرمایه‌گذار مایل است، ساخته شود، در این راستا باید بخشی از قوانین اصلاح شود و بخشی از قوانین بازدارنده نیز کاملا حذف شود تا بتوان این صنعت پولساز را توسعه بخشید.

ایزدی تاکید کرد: برای توسعه گردشگری و اقتصاد در این حوزه باید منم منم را کنار گذاشت. اراک پتانسیل‌های گردشگری خوبی دارد، ما نمی‌توانیم صنعت را کنار بگذاریم، اما توجه به صنعت و توسعه آن نباید به معنی حذف گردشگری باشد. این نگاه حذفی باعث شده است که گردشگری تالاب میقان توسعه پیدا نکند. در 11 ماه اخیر سعی بر این بود که با توجه به ظرفیت‌های گردشگری استان، ذهن‌ها درگیر این حوزه شود و به نظر می‌رسد حداقل به لحاظ کمی دغدغه‌ها برای توسعه صنعت گردشگری در استان بیشتر شده است.

تصویرسازی درست از گردشگری استان مرکزی زمانبر است

وی با تاکید بر اینکه برای جبران عقب‌ماندگی‌های استان در این عرصه باید چند بستر را بصورت همزمان دنبال کرد، افزود: در طول ماه‌های اخیر گردشگری روستایی را برجسته کرده‌ایم و دوره‌های آموزشی برای دهیاری ها برگزار شد تا شغل‌هایی با سرمایه حداقلی مثل پخت نان محلی یا پرورش قناری ایجاد شود. شاید برخی از این اقدامات به میراث فرهنگی ارتباطی نداشته باشد، اما رویکرد مجموعه میراث فرهنگی استان درگیر کردن ذهن‌ها با موضوع گردشگری است و برگزاری جشنواره‌های مختلف در شهرستان‌های استان که شمار آنها نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته مصداق این اقدامات درگیرکننده است.

این متخصص برنامه‌ریزی گردشگری با بیان اینکه سعی بر این است که همه مجموعه‌های متعلق به میراث فرهنگی به بخش خصوصی واگذار شود چراکه دولت توان حفاظت و حراست را ندارد و جامعه باید بپذیرد که هر چه بخش خصوصی وارد میدان شود کارکردها بهبود می‌یابد، بر لزوم تصویرسازی درست از اراک و استان مرکزی تاکید کرد و گفت: این تصویرسازی زمان می‌برد و تحقق آن مشروط به کار علمی، عملی و اقداماتی همراه با طمانینه است.

وی در خصوص توسعه سرمایه‌گذاری‌ها و گردشگری در استان مرکزی بیان کرد: تعداد موافقت‌نامه‌های صادر شده جهت توسعه تاسیسات گردشگری در استان افزایش یافته، اما تلاش بر این است که کار، ساختارمند دنبال شود. به نظر می‌رسد با اجرای پروژه‌های گردشگری در برخی از نقاط استان مثل اراک، دلیجان و محلات و ساوه که اغلب شامل مجتمع‌های فرهنگی، تفریحی، سفره‌خانه و ... است، اقدامات خوبی به انجام برسد و ظرف سه تا چهار سال آینده از نظر تاسیسات گردشگری اتفاق‌های خوبی رقم بخورد.

ایزدی بیان کرد: در خصوص اراک این تصور وجود دارد که این شهرستان به تهران نزدیک است، استانی صنعتی است و جاذبه گردشگری ندارد، پس سفرهای یک روزه به این شهرستان کفایت می‌کند و نیازی به اقامت نیست، به همین دلیل همچنان در بحث هتل و مراکز اقامتی با چالش و کمبود مواجه هستیم و هنوز به ایده‌آل‌های مدنظر دست نیافته‌ایم.

انتهای پیام