به گزارش ایسنا، ایرانیان باستان بر این عقیده بودند که ارواح در این 10 روز به زمین می‌آیند و سری به خانواده خود می‌زنند.
خانواده‌ها نیز برای نشان دادن راه خانه و اینکه ارواح راه خانه خود را گم نکنند، آتش روی پشت بام روشن می‌کردند که در اصطلاح به آن «آتش روی بام کردن» می‌گویند که بعدها این آتش از روی پشت بام‌ها به کوچه‌ها و محل‌ها آمد.
آداب اصلی چهارشنبه‌سوری در سراسر ایران یکسان بوده و طی سالیان متمادی تنها در برخی شهرها آداب کوچکی به آن افزوده شده است.
اما اصل بر این بوده که مردم از روز قبل چهارشنبه هیزم جمع‌آوری می‌کردند و خورشید که غروب کرد، توده‌های هیزم را به آتش می‌کشند و شعر معروف «زردی من از تو، سرخی تو از من» یا «سرخی تو به روی من، زردی من به جون دشمنانم» را می‌خوانند.
مردم با انجام این کار معتقد بودند ناخوشی‌ها و بدی‌های خود را به آتش سپرده و به استقبال سلامتی و خوشی می‌روند و اینگونه سالی نیک را برای خود رقم می‌زدند.
متأسفانه امروزه این آئین به رسم نادرستی تبدیل شده که باعث می‌شود افراد هم به خود و هم به دیگران آسیب برسانند.
کوچ فروشندگان مواد محترقه از فضای حقیقی به فضای سایبر
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا با اشاره به نزدیکی به پایان سال و چهارشنبه‌سوری، گفت: متأسفانه شاهد کوچ فروشندگان مواد محترقه و منفجره از فضای حقیقی به فضای سایبر هستیم. فروشندگانی که فقط به دنبال کسب سود خود هستند و پای‌بند به هیچ اخلاقیاتی نیستند.
سرهنگ دوم علی نیک نفس در این‌باره گفت: بدتر از کوچ فروشندگان مواد محترقه و منفجره به این فضا شاهد این هستیم که برخی افراد آموزش ساخت این مواد را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده‌اند.
ساخت موادی که بسیار خطرناک است و می‌تواند صدمات بدنی، تلفات جانی و خسارت مادی به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به دسترسی کودکان و نوجوانان به اینترنت افزود: این امر باعث شده تا این عزیزان بدون توجه به تبعات و عواقب این امر در خانه بدون حضور والدین اقدام به ساخت مواد محترقه نمایند که در پی کوچکترین اهمال و سهل انگاری انفجاری را شاهد باشیم که در پی آن صدمات بدنی جبران ناپذیر و خسارت مادی به همراه دارد.
ضرورت نظارت والدین بر فرزندان در چهارشنبه آخر سال
«رضا کرامتی‌مقدم» کارشناس ارشد روانشناسی در خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در دیدگاه روانشناسی نوجوانان روحیه ریسک‌پذیری دارند که در انجام فعالیت‌هایشان تأثیر بسزایی دارد، به نحوی که فکر می‌کنند اتفاق ناگواری برایشان رخ نمی‌دهد و کنترل شرایط را دارند.
وی افزود: از طرفی دیگر هیجان‌خواهی و اثبات خود مزید بر علت می‌شود، همچنین بازار متنوع امکانات آتش‌بازی اعم از پرخطر و کم‌خطر آسیب‌ها را دو چندان می‌کند.
این کارشناس ارشد روانشناسی در خراسان‌جنوبی ادامه داد: عدم حضور خانواده‌ها در کنار فرزندان می‌تواند عاملی بر افزایش خطرات برای نوجوانان باشد.
کرامتی افزود: والدین نباید با استفاده از قوه قهریه و زور و کنترل پلیسی برای نگه داشتن نوجوانان استفاده کنند بلکه باید دوستانه و همراه جوانان از این فرصت استفاده کرده و با آنان به‌منظور افزایش روحیه نشاط و تفریح و ایجاد پیوندهای محکم‌تر عاطفی همراه شوند.
وی ادامه داد: وظیفه مسئولان تسهیل کردن و ایجاد زیربناهای مناسب برای ساخت فضای شاد همراه با اجرای برنامه‌های سالم و حتی آتش‌بازی جذاب با شرایط مناسب و استاندارد است.
کرامتی گفت: علاوه بر نوجوانان چون خانواده‌ها نیز نیاز به تفریح دارند، مسئولان باید با ایجاد جنگ‌های شادی در این زمینه فرهنگ‌سازی کنند که منجر به کاهش آسیب‌ها شود.
آیین چهارشنبه‌سوری باید مدیریت شود
«محمدباقر آخوندی» عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه بیرجند نیز گفت: چهارشنبه‌سوری به عنوان یک عنصر فرهنگی ریشه‌دار باید مدیریت شود.
وی افزود: اگر آئین چهارشنبه‌سوری با مدیریت دولت و دستگاه‌های ذیربط اجرا شود، امکان سوءاستفاده به بیگانگان در بهره‌برداری سیاسی از این مراسم را نمی دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند گفت: مراسم چهارشنبه پایان سال سابقه طولانی در ایران قبل از اسلام داشته و یک عنصر فرهنگی است.
آخوندی افزود: چهارشنبه‌سوری سنت دیرینه ایرانیان، پیام‌آور شادی و سرزندگی بشمار می‌رود که نماد پیروزی روشنایی و نیکی بر تاریکی و پلیدی است.
وی یادآور شد: در مقطعی از زمان برخوردهای نامناسبی با این آئین در کشور انجام شد که همین موضوع زمینه سوءاستفاده و بهره‌برداری از این مراسم را فراهم کرد.
نگاهی به آئین چهارشنبه‌سوری در خراسان‌جنوبی
«عباس شکری» محقق و پژوهشگر استان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مراسم چهارشنبه‌سوری از جمله مراسمی است که مردم را به پیشواز نوروز فرا می‌خواند.
وی افزود: مراسم چهارشنبه‌سوری در خراسان‌جنوبی به چارشمبه سیری معروف است و مانند دیگر نقاط کشور بر دو قسم است، مراسم عمومی که همه در آن مشارکت دارند و مراسم خصوصی که مخصوص زن‌هاست و مردها حق شرکت در آن را ندارند.
محقق و پژوهشگر استان اظهارکرد: مراسم عمومی با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن برگزار می‌شود.
آجیل چهارشنبه‌سوری
شکری گفت: رسمی که از قدیم در ایران متداول است، تهیه و خوردن آجیل چهارشنبه‌سوری است.
محقق و پژوهشگر استان با بیان اینکه این آجیل شور و شیرین مانند آجیل مشکل‌گشاست، افزود: تهیه این آجیل را برای استجابت یک مراد نذر می‌کنند، خوردن این آجیل در شب چهارشنبه‌سوری به اعتقاد مردم باعث شگون و خوش‌یمنی است.
شکری ادامه داد: پس از خاموش شدن آتش، خاکستر آن را به باد می‌سپارند، پس از مراسم آتش برای دفع قضا و بلا مقداری زغال، اندکی نمک، یک سکه ناچیز را در کوزه سفالینی که قبلاً برای این کار تهیه کرده‌اند، می‌اندازند و هر یک از افراد خانواده یک بار کوزه را دور سر می‌چرخاند و نفر آخر، کوزه را بر بالای بام می‌برد و به کوچه پرتاب می‌کند و می‌گوید و به این طریق سیاه بختی، شور چشمی و تنگ دستی را از خانه به در می‌کنند.
این پژوهشگر گفت: در گذشته مردم خراسان‌جنوبی همچون سایر مردمان ایران در شب چهارشنبه آخر سال کوزه‌های کهنه خود را می‌شکستند و به جای آن کوزه نو می‌خریدند.
شکری اظهار کرد: همچنین در برخی مناطق، مرسوم است که زن‌های فامیل برای بخت گشایی دختران جوان و یا برای گرفتن حاجت در این شب مراسم ویژه‌ای برگزار می‌کنند.
متأسفانه برخی افراد در روز چهارشنبه آخر سال اقدام به آتش‌پراکنی و کارهای خطرناک می‌کنند که باید این مسأله را با فرهنگ‌سازی به یک جریان مثبت برای نشاط اجتماعی تبدیل کنیم، که نقش مطبوعات و رسانه‌ها در راستای فرهنگ‌سازی این آئین بی‌بدیل است.
گزارش از «سپیده قلندری اسفدن»
انتهای پیام
نظرات