سیدعلی کاشفی خوانساری به ایسنا گفت: کتاب‌خوانی چرخه بزرگ و گسترده‌ای است که عناصر مختلفی در آن نقش دارند؛ ازجمله عناصر مهم در این چرخه که تا زمانی که این عامل وجود نداشته باشد این چرخه تکمیل نمی‌شود و کتاب‌خوانی به شکل کاملی نهادینه نخواهد شد مروجان و منتقدان هستند، یعنی منتقدانی در یک چرخه کامل کتاب‌خوانی وجود دارند که به نقد کتاب‌ها می‌پردازند و مروجانی که کتاب‌های خوب و مناسب را برای خوانندگان عمومی و به‌عبارتی برای عموم مردم معرفی کرده و آن‌ها را به خواندن کتاب‌ها ترغیب می‌کنند.
این نویسنده و پژوهشگر که هفته گذشته در وبینار «روش نگارش مرور کاربردی کتاب» که از سوی جهاددانشگاهی واحد اصفهان برگزارشد به‌عنوان مدرس حضور داشت و پنجشبنه ۳۱ شهریورماه نیز موضوع «چگونه از فضای مجازی برای ترویج کتاب استفاده کنیم؟» را در وبیناری دیگر از سوی جهاد دانشگاهی اصفهان تدریس خواهد کرد، افزود: به دلیل اینکه شرکت‌کنندگان در این دو وبینار معمولاً افراد فرهیخته و تحصیل‌کرده‌ی جامعه و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان و اهل قلم و نوقلمان هستند، امیداوریم که ترغیب‌شده و علاوه بر اینکه خودشان کتاب می‌خوانند و یا می‌نویسند، از این به بعد این نقش را داشته باشند که با استفاده از نگارش نقد و بررسی و مرور کتاب و همچنین تولید محتوا درباره کتاب، در فضای مجازی به ترویج کتاب‌خوانی در بین عموم مردم کمک کنند.
او درباره این که در مرور یک کتاب توجه به چه نکاتی اهمیت دارد و پرسش اصلی برای پاسخ دادن چه چیزی باید باشد، تصریح کرد: با توجه به اینکه مرور کتاب برای مخاطب نوشته می‌شود و یک یادداشت شخصی برای خودِ نویسنده نیست، به همین دلیل مهم‌ترین مسئله، نیاز مخاطب است. ما باید با شناخت نسبی از مخاطب و خوانندگان عادیِ خود که رسانه یا شبکه‌های مجازیِ ما را دنبال می‌کنند و با توجه به نیاز آن‌ها، به پرسش‌ها و دغدغه‌های او پاسخ دهیم. زمانی این اتفاق، خوب است که نوشته‌های ما بتواند مخاطب را راهنمایی کند که آیا این کتاب برای او مناسب است یا خیر؟ آیا این کتاب را بخواند یا نخواند؟ بنابراین ما خود را در جایگاه مخاطب فرض کرده و سعی می‌کنیم به نیازها و پرسش‌های او پاسخ دهیم. اگر این اتفاق در نگارش مرور یک کتاب رخ دهد آن نوشته، مطلب مفیدی خواهد بود، مطلبی که با صداقت و دقت، ویژگی‌های آن اثر را پیش چشم خواننده آورده و بتواند او را در این تصمیم کمک کند که آیا این کتاب بخرد یا از کتابخانه امانت بگیرد و یا بهتر است به دنبال کتاب دیگری باشد که تناسب بیشتری با شرایط او دارد؟
سردبیر سابق فصلنامه نقد کتاب کودک و نوجوان و سروش نوجوان در پاسخ به اینکه آیا بسیاری از نوشته‌ها که به‌صورت دیدگاه‌ها و یا یادداشت‌های شخصی درباره کتاب‌ها منتشر می‌شوند در شمار مرورنویسی قرار می‌گیرند یا صرفاً واکنش ذهنی مخاطب درباره کتاب است، توضیح داد: البته آن نوع نوشته‌ها درباره کتاب نیز در جای خود ارزشمند است، یعنی همین‌که ما به بهانه یک کتاب، گفت‌وگویی با خود و دیگران داشته باشیم و درباره کتاب تأمل‌کنیم به‌نوعی عمیق‌تر کردن خوانش محسوب می‌شود. وقتی‌که ما حتی برداشت‌های خود را درباره کتاب می‌نویسیم این نوشته‌ها باعث می‌شود که آن مطالعه، تأثیرگذارتر و عمیق‌تر باشد. حتی بعضی نقدها با نگاه‌های میان‌رشته‌ای برای متخصصانِ یک حوزه خاص نوشته می‌شوند که همگی در جایگاه خود ارزشمند است؛ اما یکی از نوشته‌هایی که ما در زمینه کتاب به آن نیاز داریم مرورهای ساده‌ی کتاب برای مخاطبان عمومی است که بتواند به آن‌ها کمک کند تا در تصمیم‌گیری برای خواندن یک کتاب، بهترین انتخاب را داشته باشند.
کاشفی درخصوص نامیدن عنوان مروجان کتاب برای افرادی که در فضای مجازی در قالب نوشته‌های کوتاه به معرفی یک کتاب می‌پردازند و هچنین توجه به ضرورت داشتن شرایط خاص برای مروجان، تصریح کرد: آن‌ها نیز به سهم خود در حال ترویج کتاب هستند، هر آدم معمولی اگر کتابی که خواند، کتابی که دوست داشت و یا کتابی که به او کمک کرده است را به زبان خود معرفی کند درواقع ترویج کتاب می‌کند، اما به شکل حرفه‌ای و روشمند نیست. بسیار خوب است که هرکسی در هر شغل و جایگاهی که دارد درباره کتاب‌هایی که خوانده است صحبت کند، اما درصدی از این جمعیتِ کلی می‌توانند به‌طور حرفه‌ای‌تر راه و رسم و قواعد ترویج کتاب را بیاموزند و به شکل حرفه‌ای‌تری روی این فعالیت متمرکزشده و از این کار درآمد هم داشته باشند.
او در پاسخ به اینکه مرورنویسی را می‌توان نوعی شغل تلقی کرد یا خیر، گفت: بله وقتی چرخه کتاب یعنی صنعت نشر به شکل کامل، حرفه‌ای شود قطعاً این چرخه یک چرخه اقتصادی نیز خواهد بود و ازآنجایی‌که این چرخه بدون حضور مروجان یا مرورنویسان به‌خوبی نمی‌چرخد طبیعی است که در دل چرخه، سازوکارهایی برای درآمدزاییِ مرورنویسان نیز شکل می‌گیرد که این پرداخت‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم از سوی ناشرانی انجام شود که کتاب‌های آن‌ها معرفی می‌شود و یا به دلیل بالارفتن مخاطبانِ آن مرورنویس و یا رسانه‌ای که مرورها در آن منتشر می‌شود زمینه جذب آگهی و درآمدهای دیگر نیز فراهم شود؛ به‌این‌ترتیب می‌تواند به شغل و محل درآمد برای مرورنویسان نیز تبدیل شود.
این نویسنده و منتقد ادبیات کودک و نوجوان با اشاره به بعضی از اصول کلیدی در ترویج کتاب، گفت: ترویج یک کتاب بخش‌های مختلفی دارد. تعدادی از قواعد و فن‌ها به انتخاب کتابِ مناسب بازمی‌گردد، بخشی به این موضوع بازمی‌گردد که چگونه یک کتاب را معرفی کنیم، بخشی به قواعد رسانه‌ای که در آن فعالیت می‌کنیم بازمی‌گردد، یعنی به‌عنوان‌مثال، چگونه با دنبال‌کننده‌های خود تعامل داشته باشیم و چگونه شرایطی را فراهم کنیم که مطلبِ ما بهتر و بیشتر دیده‌شده و بازدیدکننده بیشتری داشته باشد. درمجموع، در حوزه‌های مختلف فن‌ها و مهارت‌هایی در زمینه ترویج یک کتاب وجود دارد که می‌توان آن‌ها را آموخت و اثربخشی فعالیت خود در زمینه ترویج کتاب را ارتقا داد.
او همچنین در خصوص اهمیت ترویج کتاب و مرورنویسی در حوزه کتاب‌های کودک و تأثیر بنیادی آن در زندگی آینده گروه سنی کودک و نوجوان تصریح کرد: اگر ما به معجزه خواندن باور داشته باشیم و به این موضوع باور داشته باشیم که با خواندن است که در یک جامعه، گفتوگو، نقد، پرسش‌گری و مطالبه، تفکر و تعمق شکل می‌گیرد و شاید آن موقع به این نتیجه برسیم که یکی از بهترین خدمت‌هایی که می‌توانیم برای فرزندان خود انجام دهیم این است که زمینه‌های کتاب‌خوانیِ آن‌ها را بیشتر و بهتر فراهم آوریم و به‌این‌ترتیب در فضای عمومی یا در فضای مجازیِ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، در مدرسه‌ها، کتابخانه‌ها و مساجد و پارک‌ها و در هرجایی که بتوان با کودکان و نوجوانان ارتباط برقرار کرد آن‌ها را با لذت کتاب‌خوانی آشنا کرده و به ترویج کتاب می‌پردازیم. وقتی‌که آن‌ها این لذت را تجربه کنند خودشان مشتری جدی کتاب می‌شوند و در آن صورت امیدواریم تا با یک جامعه کتاب‌خوان، آیندگانِ ما زندگی بهتری از زندگی امروز ما داشته باشند.
انتهای پیام
نظرات