دکتر علی‌اکبر آقاکوچک، استاد تمام دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تربیت مدرس تهران در گفتگو با ایسنا، درباره شرایط آموزش مجازی اظهار کرد: مدت‌ها است کشورهای پیشرفته از آموزش مجازی به عنوان شیوه‌ای‌ آموزشی استفاده می‌کنند. پیش از پاندمی کرونا، این روش در برخی از مراکز آموزشی مثل دانشگاه تربیت مدرس بصورت محدود به کار گرفته شد. ساختار آموزش مجازی “LMS” بود , این روش آموزشی در شکل‌ها و قالب‌های متفاوت اجرا می‌شد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه شیوع کرونا گرایش به آموزش مجازی را افزایش داد، گفت: تمامی کلاس‌ها چه در سطح تحصیلات مقدماتی و چه دانشگاهی به صورت مجازی شد. آموزش یک ضرورت است و نباید متوقف شود، به همین دلیل برگزاری کلاس‌های مجازی را می‌توان یک موفقیت به حساب آورد. اگر بخواهیم بگوییم آموزش مجازی چه در صدی موفق بوده باید این موضوع را از جنبه‌های دیگر بررسی کنیم.

وی ادامه داد: واحدهای درسی رشته‌های دانشگاهی، ترکیبی از دروس آزمایشگاهی، کارگاهی و نظری هستند که در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌شوند. تعداد واحدهای آزمایشگاهی برخی از رشته‌ها زیاد است اما قابلیت ارائه شدن به صورت مجازی را ندارند. اگر تصمیم بر این است تا واحدهای عملی بر بستر فضای مجازی ارائه شوند، زیرساخت‌های این موضوع باید فراهم شود. معتقدم، آموزش مجازی برای دروس نظری تا حدود قابل قبولی موفق بوده است چرا که دانشجویان با یک تعامل نسبی در کلاس‌ها حضور داشتند.

دکتر آقاکوچک درباره برخی از محدودیت‌های پیش‌روی اساتید گفت: تعداد دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی کم است؛ حدود 5 تا 15 دانشجو در هر کلاس حضور دارند. هنگامی که تعداد دانشجویان محدود باشد، امکان پرسش و پاسخ و تعامل در فضای مجازی بیشتر می‌شود. ولی اساتید در مواجهه با کلاس‌های دوران کارشناسی با محدودیت‌های روبرو هستند، تعداد دانشجویان در کلاس‌ها زیاد است و به تبع آن میزان تعامل کاهش می‌یابد.

این استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران با بیان اینکه زیرساخت‌های موجود سبب شده تا ایران نسبت به برخی از کشورهای جهان در حوزه آموزش مجازی موفقیت کمتری داشته باشد، اظهار کرد: مولفه‌هایی مانند سرور، پهنای  باند برای آموزش مجازی مناسب نبود. در روزهای نخست آموزش مجازی، دانشگاه‌ها نمی‌توانستند زیرساخت‌های لازم را تکمیل کنند و استفاده از سیستم LMS دانشگاه میسر نبود؛ به همین دلیل تعداد زیادی از کلاس‌ها بر بستر «اسکایپ» تشکیل می‌شدند.

وی با اشاره به قدمت 2 ساله آموزش مجازی در ایران خاطر نشان کرد: در بخش‌هایی موفق بوده‌ایم و در برخی از بخش‌ها کمتر موفقیت داشته ایم. آموزش مجازی کمک کرد تا در برابر بیماری پیش‌بینی نشده کرونا مقاومت کنیم و روند آموزش را متوقف نکنیم.

شرایط در تصمیم‌گیری‌ها نقش دارند

این استاد دانشگاه درباره تصمیم وزارت علم مبنی بر ادامه برگزاری کلاس‌های به صورت مجازی و برگزاری آزمون‌های پایان ترم به صورت حضوری گفت: گاهی اوقات، برخی از تصمیم‌ها با توجه به شرایط گرفته می‌شوند. تصمیم بر این است تا کلاس‌ها در ترم دوم سال تحصیلی جاری به صورت حضوری برگزار شود اما با توجه به شیوع گونه جدید کرونا نمی‌توان درباره این موضوع اظهار نظر قطعی کرد.

وی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی مانعی برای برگزاری کلاسها به صورت حضوری هستند، اظهار کرد: بسیاری از خوابگاه‌های دانشجویان استیجاری است، دانشگاه‌ها به دلیل مشکلات مالی و بودجه‌ای برخی از این مکان‌ها را از دست داده‌اند. به همین دلیل امکان ارائه خوابگاه برای تمامی دانشجویان متقاضی وجود ندارد.  تشکیل کلاس‌های حضوری خارج از تصمیم‌گیری‌های وزارت علوم و مدیران مراکز دانشگاهی خارج است. شرایط برخی از تصمیمات را تحمیل می‌کنند.

وی ادامه داد: کلاس‌های حضوری، راندمان بالاتری دارند اما شرایط برگزاری باید مهیا باشد.

کتر آقاکوچک در پاسخ به این پرسش «آیا برگزاری امتحانات در ترمی که واحدهای درسی به صورت مجازی ارائه شده‌اند، سودمند خواهد بود؟» گفت: اگر برگزاری امتحانات حضوری با توجه به امکانات میسر باشد، سودمند است. دانشگاه تربیت مدرس تصمیم داشت که در نیمسال نخست سال نتحصیلی 1400-1401 امتحانات را حضوری برگزار کند اما به سرانجام نرسید.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه نتایج امتحان‌های حضوری قابل اعتمادتر است، تصریح کرد: امکان خطا برای دانشجویان در امتحان حضوری کمتر است؛ امتحان حضوری چه به صورت کتبی، شفاهی یا ترکیبی از هر دو برگزار شود فرصت ارزیابی بیشتری در اختیار اساتید قرار می‌دهد. همچنین اساتید در امتحان حضوری می‌توانند دانشجویان را با گفتن عبارت‌هایی راهنمایی کنند. امتحان به صورت حضوری بهتر است. اینکه برگزاری امتحان مجازی درست یا غلط است باید در محیط‌های پیرامونی بررسی شود؛ حکم کلی نمی‌توان صادر کرد. اگر شرایط تنها برای برگزاری امتحان مجازی مقدور بوده نباید از آن اجتناب کرد چرا که شرایط پیرامونی چنین وضعیتی را حاکم می‌کنند.

آینده آموزش عالی وابسته به شرایط سیاسی و اقتصادی است

دکتر آقاکوچک درباره آینده نظام آموزش عالی ایران گفت: عوامل متعددی بر این موضوع تاثیرگذار هستند. نظام آموزش عالی ایران در طول سال‌های گذشته بسیار پیشرفت کرده است. جایگاه خوبی در دنیا به دست آورده‌ایم، تعداد مقالات هم افزایش یافته است. آموزش عالی مانند بسیاری از مولفه‌های دیگر مسیر تحول را طی می‌کند و از شرایط اجتماعی تاثیر می‌گیرد. آموزش عالی در سطح جهان هم مسیر تحول را پشت سر می‌گذارد؛ دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم در حال شکل گرفتن هستند.

وی ادامه داد: دانشگاه‌های نسل اول تنها با هدف آموزش تاسیس شدند؛ سپس دانشگاه‌های نسل دوم به آموزش و پژوهش توجه کردند. سپس آموزش، پژوهش و فناوری در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار گرفت و پس از آن مسئولیت اجتماعی به مولفه‌های قبلی اضافه شد. مسائل متعددی می‌تواند در تحول و پیشرفت دانشگاه‌ها اثر بگذارد؛ من نمی‌توانم درباره نحوه تحولات این مسیر در آینده اظهار نظر کنم. آنچه که مسلم است، نظام آموزش عالی ایران، فراز و نشیب را تجربه کرده است.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه آینده نظام آموزش عالی به عملکرد، حمایت و ارزیابی مسئولان از دانشگاه وابسته است، خاطر نشان کرد: مسائل اقتصادی اجتماعی و سیاسی هم بر آینده نظام آموزش عالی اثرگذار هستند. اگر شرایط اقتصادی مثل سال‌های اخیر باشد؛ محدودیت های بودجه‌ای هم شامل حال دانشگاه‌ها خواهد شد. وقتی محدودیت بودجه ای و مباحثی مثل حقوق اساتید به یک چالش تبدیل می‌شود؛ بودجه پژوهش در دانشگاهها کمرنگ می شود. از طرف دیگر موضوعاتی از قبیل مهاجرت اساتید مطرح می شود. تمامی این مولفه‌ها بر آموزش عالی کشور تاثیر می‌گذارد. امیدواریم تمام مشکلات حل شود و روند پیشرفت و توسعه به صورت ایده‌ال طی شود.

انتهای پیام