نان یکی از کالاهای اساسی در سبد غذایی مردم محسوب می شود، نان در فرهنگ ما ایرانی‌ها بسیار محترم بوده و به نوعی از وجهه تقدس نیز برخوردار است. نان تنها ماده غذایی است که از صفت برکت خدا برای آن استفاده می کنیم و نبود و کمبود یا افزایش قیمتش بسیار نگران مان می کند.

بخش اعظم سیستم تولید نان در ایران همچنان سنتی است و روش پخت انواع نان در این کشور از دیرباز تاکنون تغییری نکرده، اما کیفیت و اندازه اش از یکسو و نحوه مصرف آن از سوی دیگر، بسیار تغییر کرده و سالهاست که متاسفانه شاهد هدررفت این ماده غذایی بسیار مهم در سبد غذایی خانوار هستیم که خسارات زیاد اقتصادی را بدنبال داشته است، به نظر می رسد که بخش کمی از این خسارت ناشی از اسراف مصرف کنندگان و بخش بزرگ دیگر، ناشی از کم کاری یا ناشی گری تولیدکنندگان، عدم آموزش و نظارت درست یا بی ثمر و پایین بودن کیفیت ماده اولیه اصلی این محصول باشد یعنی "آرد".

فارغ از اینکه نان در نگاه مردم ایران چه جایگاه معنوی دارد، از نظر علمی نیز این نکته اثبات شده است که نان به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه اول هرم غذایی، از مهمترین عناصر این گروه بوده و نقشی اساسی در تغذیه سالم افراد دارد، اما متاسفانه سال های زیادی است که کیفیت این محصول در کشور و استان مرکزی دستخوش تغییر شده و افت کیفی آن، هدررفت قابل توجه این محصول مهم را بدنبال داشته و علیرغم تمام اقدامات انجام شده، مردم همچنان از مشکلات نان گلایه دارند.

به گزارش ایسنا، با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و آزادسازی قیمت نان و به دنبال آن افزایش قیمت این محصول، قرار و انتظار بر این بود که نان با کیفیت و بهتری بدست مردم برسد، اما در عمل این چنین نشد و مردم همچنان از کیفیت پایین نان گلایه دارند و نانوایان نیز پایین بودن کیفیت آرد را علت این موضوع می‌دانند.

مسئله اینجاست که در سال های اخیر هم قیمت نان افزایش پیدا کرده و هم نان با کیفیت به دست مردم نمی‌رسد و مردم به گفته خودشان از سر ناچاری مجبور به خرید نان های بی کیفیتی هستند که عموما راهی کیسه های نان خشک می شوند.

برای بررسی بیشتر موضوع، سری به برخی نانوایی های اراک زدیم و از همان ابتدا سر درد دل مردم و نانوایان با مشاهده خبرنگار و دوربین باز شد.

کیفیت آرد با گذشته قابل مقایسه نیست/نبود خمیرمایه، مشکل بعدی

محمودی یکی از خبازان شهر اراک که در نانوایی سنگکی مشغول به کار بود، بیان کرد: کیفیت آردهایی که توزیع می شود پایین بوده و قابل مقایسه با قدیم نیست و در نتیجه پخت نان هم مانند گذشته با کیفیت انجام نمی شود و مردم همچنان از بابت کیفیت نان گلایه دارند.

وی افزود: مردم فقط نانوا را مقصر بی کیفیتی نان می دانند، در حالی که مشکل اصلی آرد است.

محمودی یکی دیگر از مشکلات را، نبود مایه خمیر عنوان کرد و گفت: برای تهیه مایه خمیر باید با ارائه کد ملی در نوبت معطل بمانیم، تازه معلوم نیست بعد از این معطلی مایه خمیر بدهند، یا خیر.

در همین اثنا تلفن همراه شاگرد نانوا به صدا درآمد و نانوای دیگری از پشت خط گفت: امروز حواستان باشد کیفیت آرد بسیار پایین است!

نان ها ماندگاری پایینی دارند!

سهل آبادی، خباز نان بربری نیز چنین گفت: با توجه به اینکه چند کارخانه آرد در استان وجود دارد، اما همچنان با مشکل کیفیت آرد مواجهیم و حالت تخمیر لازم در خمیر ایجاد نمی شود.

وی یکی از گلایه های مردم را ماندگاری پایین نان دانست و افزود: اکثر مردم نان را فریزری مصرف می کنند و ماندگاری پایین نان سبب نارضایتی آنها شده و مدام از نانوا گلایه دارند.

سهل آبادی یکی دیگر از مشکلات را وزن پایین کیسه های آرد عنوان کرد و گفت: زمان تحویل، کیسه ۴۰ کیلویی تحویل می دهند و قیمت را نیز بر اساس همان ۴۰ کیلو محاسبه می کنند، اما هیچکدام از کیسه ها ۴۰ کیلو وزن ندارد و همه حداقل یک تا دو کیلو کسری دارند.

وی ادامه داد: این کسری آرد برای نانوا خوب نیست و در واقع کسری ایجاد می کند و سبب می شود تراکنش ها نیز کمتر از حد متعارف باشند و در نهایت سهمیه بعدی کاهش می یابد، از طرفی کیفیت پایین آرد ضایعات نان ایجاد می کند و این مورد نیز سبب کاهش تعداد مشتری ها و کاهش تراکنش در نانوایی خواهد شد.

اگر کیسه های آرد دقیقا ۴۰ کیلو باشند من به شما جایزه می دهم!

خباز دیگری نیز اینگونه بیان کرد: کیفیت آرد متفاوت است، گاهی خوب و گاهی نامطلوب است، که اگر بد باشد نان بی کیفیتی بدست می دهد ولی در نهایت، مردم کیفیت پایین نان را از چشم نانوا می بینند. از طرفی سهیمه ها نیز پایین است و باید همین آرد را خیلی مدیریت شده تا سر ماه و تا زمان تحویل گرفتن سهمیه بعدی، مصرف کرد.

این نانوا نیز از پایین بودن وزن کیسه های آرد گلایه داشت و گفت اگر کیسه های آرد دقیقا ۴۰ کیلو باشند من به شما جایزه می دهم!

آرد خوب به درستی توزیع نمی شود

در نانوایی بعدی، نانوا تلمباری از نان های ضایع شده را به ما نشان داد و اظهار کرد: اگر مسئولین به دنبال نان با کیفیت بالا هستند حداقل سایت فروش آرد کارخانه ای که آرد مرغوب تر دارد را باز بگذارند تا نانوا به راحتی بتواند آرد باکیفیت خریداری کند نه اینکه این سایت تنها ۳ روز در ماه باز باشد.

وی بیان کرد: وقتی گلایه از کیفیت آرد می شود، اداره غله می گوید آرد را برای آزمایش بفرستید اما تا زمانی که این آزمایش انجام شود و نتیجه آن به دستمان برسد، آردها مصرف شده اند و دیگر فایده ای ندارد.

داوودآبادی افزود: با توجه به کیفیت پایین آرد، روز گذشته یک سری خمیر، کامل به ضایعات تبدیل شد و همین مسائل است که سبب کاهش فروش و پایین آمدن تراکنش نانوایی می شود که در نهایت در میزان سهمیه نیز تاثیرگذار خواهد بود و سهمیه آردمان کاهش می یابد، مسئولین فقط می گویند تراکنش پایین است، اما از وضعیت کیفیت آرد صحبتی نمی کنند.

وی ادامه داد: مردم فقط از نانوا نان خوب می خواهند اما نمی دانند که کیفیت آرد پایین است.

نانوای دیگری نیز با بیان اینکه آرد یکی از شرکت ها(که اتفاقا یکی از شرکت های قدیمی تولید آرد در اراک است) کیفیت بسیار پایینی دارد و اصلا نمی توان نان خوبی از آن تهیه کرد، گفت: علیرغم استفاده از ترفندهای مختلف در فرایند تهیه خمیر، باز هم خمیر و نانی که از آن تولید می شود به ضایعات تبدیل می شود و همین عامل باعث شده است که تعداد مشتری های نانوایی نصف شود.

به گزارش ایسنا، خشکی بیش از حد نان، تکه تکه شدن نان ها، غیرقابل مصرف شدن نان در مدت زمان کوتاه، خام بودن خمیر نان و وجود خمیر و آرد گلوله شده در نان از جمله مواردی است که مردم شهرستان اراک در تشریح کیفیت پایین نان مطرح کرده و از آن گلایه دارند.

یکی از شهروندان حاضر در نانوایی، اظهار کرد: در این منطقه هیچ کدام از انواع نان ها کیفیت ندارد و ماندگاری آنها نیز پایین است، به همین دلیل باید نان را روزانه خریداری و بلافاصله مصرف کرد وگرنه در صورتی که بماند، دیگر قابل مصرف نخواهد بود.

شهروند دیگری افزود: با توجه به اینکه کیفیت آرد و نان بسیار پایین است از مسئولین انتظار می رود در این خصوص تدابیر ویژه بیندیشند چراکه در حال حاضر آنچه اتفاق می افتد هدررفت مواد اولیه، انرژی، نیروی کار و ... است. من هر زمان که نان را بیرون می ریزم عذاب وجدان دارم، اما چاره ای نیست.

شهروند اراکی دیگری نیز در اینباره گفت: آنچه در خصوص نان پخته شده در شهرستان مشهود است این است که کیفیت این محصول رضایت بخش نیست و عموم مردم سالهاست از کیفیت پایین پخت نان رنج می برند، کیفیت نان تنها در تعداد کمی از نانوایی ها مناسب است.

به گزارش ایسنا، ۲۴ بهمن سال گذشته، استاندار مرکزی در کارگروه آرد و نان استان در خصوص کیفیت آرد گفته بود: کیفیت آرد و نان در استان مرکزی پایین بوده و این مهم مورد اعتراض شهروندان است و باید با افزایش آموزش‌ها زمینه ارتقای کیفیت این محصول و رضایتمندی مردم فراهم شود.

وی همچنین ۲۴ آذرماه سال جاری در بازدید از نانوایی های شهرستان ساوه بر نظارت های کارآمد، برخورد قانونی با متخلفان در حوزه آرد و نان و افزایش تیم های نظارتی، به صورت جدی تاکید کرد.

افزایش کیفیت آرد و نان در سال های محتلف مورد توجه مسئولین استان بوده، اما شواهد گویای آن است که تاکنون علیرغم برگزاری جلسات متعدد، یا اقدام چندانی در حوزه رفع این مشکل صورت نگرفته یا اقدامات انجام شده چندان موثر واقع نشده و همین امر باعث ادامه دار شدن گلایه ها در خصوص کیفیت آرد است.

به گزارش ایسنا، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان برخلاف نانواها عقیده دارد با تمهیداتی که اندیشیده شده و اجرا می شود کیفیت آرد مصرفی در نانوایی های استان خوب است.

رشد ۱۲۵ درصدی خرید گندم در استان مرکزی/کیفیت نان یک پارامتر نسبی است

غلامرضا ملکی، در اینباره بیان کرد: این اداره کل وظیفه تامین آرد و نان را بر عهده دارد و برای تهیه نان، باید ابتدا نسبت به تامین گندم اقدام شود.

وی افزود: گندم مصرفی برای آرد با اولویت کشاورزان داخل کشور تهیه می شود و امسال در فصل خرید، افزایش چشمگیری در خرید گندم در استان نسبت به سال گذشته ایجاد شده و حدود ۲۰۰ هزار تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان خریداری شد که نسبت به سال گذشته ۱۲۵ درصد رشد داشته است.

ملکی بیان کرد: متوسط افزایش خرید گندم در کشور ۶۰ درصد است که در استان مرکزی دو برابر بیشتر از متوسط کشوری است.

وی بیان کرد: در کنار گندم خریداری شده در داخل، حدود ۷۰ هزار تن گندم از سایر استان ها و گندم های وارداتی به استان با گندم تولید شده در استان مخلوط شده تا کیفیت آرد افزایش پیدا کند.

کیفیت گندم تولیدی استان مرکزی پایین تر از گندم استان های شمالی است

ملکی تاکید کرد: اگر گندم تولیدی در استان مرکزی نیز همانند سایر استان ها از جمله استان های شمالی کیفیت بالاتری داشت، شاید نیاز به واردات نبود، اما با توجه به نیاز موجود، گندم باکیفیت وارد استان شده و هنوز هم در حال واردات هستیم تا کیفیت بهتری ایجاد شود.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان مرکزی با تاکید بر رصد و نظارت بر کیفیت آرد اضافه کرد: شاخص کیفیت آرد و نان در استان مطابق استاندارد ۱۰۳ ملی گندم و آرد و نان است و همواره بر استاندارد بودن کیفیت آرد و نان استان تاکید می شود.

وی خاطرنشان کرد: در استان مرکزی ۱۱ کارخانه آرد وجود دارد که ۹ کارخانه از این تعداد، فعال هستند. این کارخانجات به صورت روزانه از سوی مراجع ذیربط رصد و تولیدات آنها کنترل می شود. کارگروه آرد و نان استان نیز به صورت مستمر تولیدات را رصد می کنند.

ملکی با اشاره به اینکه ماهیانه حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ تن آرد معادل ۳۱۳ هزار کیسه در سطح استان توزیع می شود و اینکار تعطیلی ندارد، اضافه کرد: کیفیت نان یک پارامتر نسبی و از نانوا به نانوا و فرد به فرد متفاوت است و هرکس تعریفی از کیفیت دارد، گاهی دو نانوا با یک نوع آرد، نان متفاوتی تولید می کنند.

50، 50های موثر در تولید نان

وی بیان کرد: ۵۰ درصد کیفیت نان مرتبط با نوع آرد و ۵۰ درصد مرتبط با نانوا و واحد نانوایی است، در واقع مهارت نانوا و تجهیزات در این رابطه بی تاثیر نیست.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان مرکزی تصریح کرد: نانی که در کشور تولید و عرضه می شود، سنتی است و سلیقه و تجربه نانوا در کیفیت آن تاثیر دارد به همین سبب با تجربه و سلایق مختلفی در تولید نان مواجه هستیم اما به هرحال تلاش می شود سهم 50 درصدی مان که تامین کیفیت آرد است، را انجام دهیم.

ملکی برگزاری دوره های آموزشی برای خبازان را یکی از روش های افزایش کیفیت نان عنوان کرد و گفت: در این رابطه دوره های مختلفی برگزار می شود تا مهارت خبازان افزایش یابد.

وی افزود: بر اساس نوع نان ها در استان، آردهای متناسب با انواع نان ها(سنگک – لواش - بربری) توزیع می شود، البته آردهای واحدهای صنفی و صنعتی از جمله آرد مورد نیاز قنادی ها نیز توزیع می شود که شبکه ای مجزا دارند.

طرح هوشمندسازی نان در حال ورود به مرحله بعدی است/ سیاست دولت، ثابت نگه‌داشتن قیمت نان برای مصرف کننده

ملکی در رابطه با افزایش قیمت نان بیان کرد: افزایش قیمت نان نیازمند مجوزهای ملی است و در استان مرکزی حدود یک سال پیش یک افزایش قیمت ایجاد شد، اما برنامه افزایش قیمتی دیگری در دستور کار نیست و برای اینکه افزایش قیمت ایجاد نشود جبران هزینه های نانوایی به صورت درصدی بر اساس عملکرد نانوایی ها به حساب آنها پرداخت می شود. طرح هوشمندسازی نان در حال ورود به مرحله بعدی است، سیاست دولت در حال حاضر ثابت نگه‌داشتن قیمت نان برای مصرف کننده است.

وی خاطرنشان کرد: قیمت نان حاصل یکسری هزینه ها در واحد خبازی است و دولت برای پایین نگه‌داشتن نرخ نان، نرخ آرد را از سال ۹۳ تاکنون ثابت نگه داشته است.

سوالاتی که باید پاسخ داده شوند

به گزارش ایسنا، علیرغم همه اقداماتی که اداره کل غله و نانواها مدعی هستند درخصوص تامین آرد باکیفیت و تولید نان مطلوب انجام می دهند، اما همچنان آنچه به عنوان نان به دست مردم می رسد از کیفیت لازم برخوردار نیست.

اینکه تعداد محدودی نانوایی در اراک نان باکیفیت تری به مردم می دهند و محصول تولیدی مابقی نانواها راهی کیسه های نان خشک یا سطل زباله می شود، سوال برانگیز است، سوالی که هم نانواها و هم مسئولان باید بدان پاسخ دهند و اینکه مشکل کیفیت نان سالهاست همچنان باقی است سوال برانگیزتر است و این یکی را مسئولان باید پاسخگو باشند.

مسئولین معتقدند که کیفیت آرد با تمهیداتی که اندیشیده اند مطلوب است و نانواها معتقدند آردی که بدست آنها می رسد کیفیت ندارد و این وسط دود عدم دسترسی به نان باکیفیت و هزینه کرد برای محصولی که اگر بلافاصله مصرف نشود، راهی سطل ضایعات خواهد شد، به چشم مردم می رود.  

فارغ از ارزش نان در سبد غذایی تمامی خانوارها، از آنجاکه نان قوت غالب بسیاری از خانوارهای کم درآمد، متوسط و زیر متوسط است، ضرورت توجه ویژه به کیفیت آن دوچندان است، بویژه اینکه علیرغم افزایش قیمت نان، نسبت به سال های گذشته، این محصول همچنان ارزانترین منبع غذایی برای اقشار کم درآمد است در نتیجه به نوعی با افزایش مصرف آن در بین این خانوارها مواجه هستیم ولی کیفیت پایین این محصول باعث خسارت اقتصادی برای این خانوارها می شود.

اگر آنگونه که متولیان تامین آرد و نانوایی ها می گویند بخش اعظم سهم های 50 درصدی شان در تامین کیفیت نان را محقق کرده اند نباید اینگونه شاهد هدررفت این محصول از نانوایی تا خانه باشیم! اینکه حلقه مفقوده کجاست، سوال مهمی است که باید توسط مسئولان پاسخ داده شود.

اینکه در گذشته، علیرغم اینکه اینهمه بده بستان وارداتی و صادراتی در تامین آرد وجود نداشت و نان های تولیدی به گواه قدیمی ترها چه از نظر اندازه و چه از نظر کیفیت و طعم و مزه بسیار قابل قبول تر از نان هایی بودند که حالا نانوایی ها دست مردم می دهند نشان می دهد مسئله نان، فقط آرد بی کیفیت نیست و درزهای دیگری هست که گرفته نشده و نمی شود و کار را به اینجا کشانده است.

منابع قابل توجه ریالی، انرژی، نیروی انسانی و ... برای تولید، خرید و واردات آرد و تولید نان صرف می شود و در نهایت حجم قابل توجهی از آنچه تولید می شود، ضایع شده، می سوزد و از بین می رود در حالی که بویژه در شرایط فشار اقتصادی، یکی از مهمترین اقدامات باید کاستن نقاط ضعف و افزایش بهره وری در تولید محصولات باشد حال وقتی پای محصولات غذایی و سبد سلامت خانوار وسط می آید، اهمیت این مسئله چندین برابر می شود.

اینکه کیفیت گندم تولیدی استان مرکزی مطلوب نیست نیز مسئله دیگری است که قطعا قابل رفع است. سوالی که مطرح است این است که چرا در شرایط خشکسالی و فشارش اقتصادی که نهاده های کشاورزی به سختی تامین می شود، باید محصولی تولید شود که از کیفیت پایینی برخوردار است، پس مراکز متعدد تحقیقاتی  در استان و کشور چه می کنند؟ این سوالی است که ایسنا در گزارش بعدی پاسخ آنرا پیگیری خواهد کرد.

از طرف دیگر حتی برای اطمینان از درست یا نادرست بودن ادعای نانوایان در خصوص آرد، شاید بهتر باشد که هرچند وقت یکبار نظارت سرزده از کارخانجات تولید آرد صورت گرفته و این ادعاها بررسی شود، چراکه بعید نیست با گلوگاهی در این بخش نیز مواجه باشیم، کمااینکه نظارت سرزده و حتی نامحسوس بر عملکرد نانوایان در کنار آموزش آنها در راستای افزایش مهارت، نیز ضروری است تا کیفیت پایین آرد بهانه ای برای تخلف نباشد.

انتهای پیام