فرزانه یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: در فرهنگ اسلامی اولین روز ماه شوال به عنوان عید فطر و جشن بازگشت به فطرت معین شده است، زیرا مسلمانان روزه‌ دار در طول ماه رمضان با ارتباط‌های پی در پی با خداوند متعال و استغفار از گناهان برای تصفیه روح و جان خود تلاش می‌کنند و از تمام آلودگی‌های ظاهری و باطنی که بر خلاف فطرت آن‌هاست، خود را پاک کرده و به فطرت واقعی خود برمی‌گردند.

وی افزود: طبق روایات هر روز که ترک گناه و فاصله گرفتن از زشتی‌ها و پلیدی‌ها و روز غلبه بر شیاطین باشد، روز عید است و عید فطر روز بازگشت به فطرت است، این معنا را می‌توان از لغت «عید فطر» هم فهمید، چرا که «عید» به معنای بازگشت و «فطر» به معنای «فطرت و طبیعت» است.

این کارشناس دینی بیان کرد: مسلمانان در این روز در اثر یک ماه ضیافت و مهمانی خداوند به صفای باطن دست یافته و در حقیقت، شخصیت واقعی خود را بازیافته‌اند، فطرت پاک انسان در طول سال در اثر غبارهای جهل، نادانی و غفلت به انواع گناهان و معصیت‌ها مبتلا شده و از حقیقت خود دور شده و در نتیجه دچار خودفراموشی و خدا فراموشی می‌شود.

یوسفی تصریح کرد: با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضای معنوی آن ماه و تلاش‌های خویش به یک زندگی نوین دست پیدا می‌کند که می‌توان آن را «بازگشت به خویشتن» نامید.

وی ادامه داد: در روز عید فطر گویی یک مسلمان از نو متولد می‌شود، چرا که طبق گفتار امیرمؤمنان علی (ع)، روزه داران در شب عید فطر از تمام آلودگی‌ها و پلیدی‌ها پاک شده‌اند و کمترین پاداش خود را که پاکی و پاکیزگی است دریافت کرده‌اند.

این کارشناس دینی گفت: امام علی(ع) می‌فرماید: «واعلموا عباد الله! ان ادنی ما للصائمین والصائمات ان ینادیهم ملک فی آخر یوم من شهر رمضان: ابشروا عباد الله! فقد غفر لکم ما سلف من ذنوبکم فانظروا کیف تکونون فیما تستانفون؛ ای بندگان خدا! بدانید که کوچکترین چیزی که برای مردان و زنان روزه دار است، این است که فرشته‌ای در روز آخر ماه مبارک رمضان به آن‌ها ندا می‌دهد: ای بندگان خدا! بشارتتان باد که [خداوند متعال ] تمام گناهان گذشته شما را آمرزید، پس بنگرید که بعد از این چگونه عمل خواهید کرد.»

چرا روز اول ماه شوال، عید نامیده شده است؟

وی تاکید کرد: شیخ مفید می‌نویسد «اینکه روز اول ماه شوال عید اهل ایمان قرار داده شده است، به خاطر این است که آنان برای قبولی اعمالشان در ماه رمضان خوشحال‌اند و از اینکه خداوند متعال گناهان‌شان را بخشیده و بر عیب‌های آنان پرده کشیده و مژده و بشارت از طرف خداوند رسیده است که ثواب‌های بسیاری برای روزه داران عطا خواهد کرد و از اینکه مؤمنین در اثر تلاش‌های شب و روز ماه مبارک رمضان چند مرحله به قرب الهی نزدیک شده‌اند، حالت سرور و نشاط دارند.

این کارشناس دینی اضافه کرد: در این روز غسل معین شده و این علامت پاکی از گناهان است، عطر زدن، بوی خوش استعمال کردن، لباس زیبا و تمیز پوشیدن، به صحرا رفتن و زیر آسمان نماز خواندن همگی علامت شادی و سرور و از روی حکمت است.

یوسفی بیان کرد: در مورد ابعاد اقتصادی و اجتماعی عید فطر می‌توان به پرداخت زکات فطره به عنوان عاملی ارزشمند برای فقرزدایی، توسعه اقتصادی و حل مشکلات اجتماعی در جامعه اسلامی اشاره کرد، افزون بر اینکه در کنار کمک به فقراء، موارد مصرف دیگری نیز برای زکات فطره در اسلام منظور شده است که از جمله آن‌ها احیای روحیه همیاری و تعاون، رسیدگی به وضع بهداشتی، درمانی و فرهنگی مسلمانان است.

وی گفت: از زکات فطره می‌توان قرض بدهکاران حقیقی و افرادی را که در راه معصیت و خلاف بدهکار نشده‌اند را پرداخت کرد، در ساختن مسجد، مدرسه، پل‌ها و راه‌ها و بیمارستان‌ها و برطرف کردن سایر نیازهای مسلمانان نیز می‌توان از این بودجه مردمی استفاده کرد.

این کارشناس دینی بیان کرد: همچنین با این بودجه می‌توان باورهای دینی و اعتقادات مسلمانان ضعیف الایمان را تقویت کرد و کسانی را که در معرض شبهات و وسوسه‌های دشمنان قرار دارند یاری کرد،مسلمانان با عمل به این موارد که با پرداخت زکات فطره انجام می‌شود، در حقیقت به بخشی از دعاهای ماه رمضان که در مدت یک‌ماه بعد از نماز زمزمه می کردند ، را در روز عید فطر جامه عمل می‌پوشانند.

قبول روزه موکول به پرداخت زکات فطره است

یوسفی تصریح کرد: پرداخت زکات فطره که با نیت عبادت و تقرب به خداوند متعال انجام می شود، نوعی بهره‌گیری از مادیات برای رسیدن به معنویات است، به‌همین جهت گفته‌اند که قبول روزه موکول به پرداخت زکات فطره است، چرا که دادن زکات موجب جدایی از تعلقات مادی و هواهای دنیوی و نفسانی است و انسان مؤمن برای دوام فطرت الهی خویش و بازگشت به عهد فطری «الست » از هر آنچه رنگ تعلق دارد، باید رها و آزاد باشد و زنجیر مادیات را از پای خود برکند تا سبک بال به سوی خداوند گام بردارد.

وی ادامه داد: امام علی(ع) فرمود «تخففوا تلحقوا؛ سبکبال باشید تا [به مقصد] برسید .» رسیدن به وصال حق باگران باری و تعلقات بسیار سازگار نیست خداوند متعال نیز می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکّی؛ همانا رستگار شد کسی که [با پرداخت زکات، ] خود را تزکیه نمود و آنکه نام پروردگارش را یاد نموده و سپس نماز خواند.»

این کارشناس دینی به بیان حدیثی از امام رضا(ع) پرداخت و گفت: امام رضا(ع) می‌فرمایند: «انما جعل یوم الفطر العید،لیکون للمسلمین مجتمعایجتمعون فیه و یبرزون لله عز و جل فیمجدونه علی ما من علیهم، فیکون یوم عید و یوم اجتماع و یوم زکوة و یوم رغبة و یوم تضرع» به این معنا که خداوند روز فطر را بدین سبب «عید» قرار داد تا مسلمانان، مجمعی داشته باشند که در آن‌ روز، جمع شوند و در برابر خداوند به‌خاطر منت‌ها و نعمت‌هایش به تمجید و تعظیم بپردازند پس آن‌روز، روز عید، تجمع، زکات، رغبت و نیایش است.

وی بیان کرد: این حدیث شریف، فلسفه این نماز و عید را در محورهای اجتماع و گردهمایی، زکات و رسیدگی به فقرا، رغبت و گرایش به خدا تضرع و نالیدن به درگاه پروردگار بیان کرده است.

این کارشناس دینی در پایان یادآور شد: این مسئله هم ناظر به بعد معنوی و عرفانی این نماز و مراسم عبادی است، هم توجه به آثار اجتماعی بوده و فوایدی دارد که به مردم می‌رسد و مردم با پرداخت «زکات فطره»، بینوایان مستمند را به نوایی می‌رسانند و به یک لحاظ، از نظر تامین معاش محرومان، عید فطر «عید فقرا» محسوب می شود.

انتهای پیام