احد فرامرز قراملکی، امروز ۱۶ اسفند ماه، در اولین سمپوزیوم ارتباطات زیارت با موضوع «زیارت و ارتباطات میان فرهنگی» که در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: در روزگار فعلی، زیارت خصلت‌های خاصی پیدا کرده و یکی از آن خصلت‌ها، سازمان یافتگی زیارت است. در قدیم زیارت ربطی به سازمان نداشت اما باتوجه به اینکه سازمان یافتگی در تمام اموردخیل بوده زیارت را هم در بر گرفته است.

وی با اشاره به سازمان‌های زیارت افزود: دانشمندان اصطلاحی دارند به نام سازمان بی‌مانند، یعنی سازمانی که در تاریخ مدیریت، به دلیل بی‌مانندی الگو برایش به وجود نیامده است. برخی از سازمان‌هایی که در زیارت آمده آستان قدس رضوی است.

قراملکی بیان کرد: یکی از خصلت‌های زیارت در روزگار کنونی، خصلت فرهنگ‌شدگی است. زیارت را به مصادیق مختلف مانند یک تصویر و یک تراشه ذهنی می‌شود، دید. همچنین زیارت را به مثابه زیادی مانند اعتقاد، عبادت، مراقبت، دیدار دوستان و .... می‌توان دید.

وی با اعلام اینکه زیارت یک دیدار خاموش نیست، مطرح کرد: حتی اگر زائر در هنگام زیارت سکوت کند همین سکوت یک زبان برای دعاکردن و از جنس ارتباط است، بر این اساس می‌توان گفت در زیارت یک ارتباط ۴ وجهی وجود دارد.

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: ارتباط چهار وجهی در زیارت شامل ارتباط قدسی (ارتباط زائر با بارگاه الهی و ناظر به زیارت)، ارتباط درون شخصی (رابطه زائر با خودش بدین معنا که در زیارت یک حقیقت جدید پیدا می‌کند)، ارتباط بین شخصی (ارتباط زائر با دیگر زائران و خادمان) و ارتباط برون شخصی (ارتباط زائر با محیط زیست) است.

وی ادامه داد: نکته مهم در ارتباطات چهارگانه زیارت، پیدا کردن هم سرنوشتی زائر است. به این معنا که زیارت را بیش و کم در اموری سرنوشت‌ساز یکسان می‌کند. همچنین زیارت غیر از این چهار وجه دارای ۶ لایه مختلف است.

قراملکی لایه‌های مختلف زیارت در ارتباط شخصی زائر را اینگونه تشریح کرد: لایه باور (معرفت، شناخت و...)، لایه هیجانی احساسات،لایه هنجاری (به هنجارهای رفتاری اطلاق می‌کنند و اخلاق را هم شامل می‌شود)، لایه مناسکی (این مناسک خود به خود دیده می‌شودزیرا هنجارهای رفتاری میل به مناسک دارند) را شامل می‌شود. لایه‌های دیگر ابداعی و تجربه‌ای (تجربه دینی، مهدوی و تجربه‌ای شبیه به تجربه عرفانی که در اغلب زیارت‌ها وجود دارد) است.

وی لایه مناسک را نوعی تهدید برای زیارت دانست و گفت: یکی از خطرهای زیارت در شیعه تبدیل هنجارها به مناسک است و متاسفانه پیامدهای مختلفی دارد.

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی بیان کرد: چنانچه این لایه‌ها را پذیرفته باشیم باید ادعا کرد تمام لایه‌ها خصلت عمومی شوندگی دارند. بنابراین باورهایی که در زیارت مطرح است شخصی نمی‌ماند و به اصطلاح عمومی می‌شود؛ این خصلت عمومی شوندگی بسیار مهم است. در زیارت هیجانات مانند گریه‌ها، هنجارها و ...عمومی می‌شوند.

وی ادامه داد: در زیارت میل به عمومی شدن مطرح هست و یک خصلت مانند سازمان یافتگی و انسجام بخشی دارد. زیارت پراکندگی‌ها را جمع می‌کند و زائران را به هم نزدیک کرده و یک پیوند ایجاد می‌کند. پیوندی که می‌تواند به این تعدادی که دور هم جمع می‌شوند هویت و یک جریان اجتماعی بدهد.

قراملکی ادامه داد: باید گفت زیارت میل به فرهنگ دارد. به طور مثال شما در یک روستا شاهد هستید امامزاده‌ای که در آن منطقه است باعث فرهنگ زیارت شده و میان اهالی روستا انسجام ایجاد کرده و لایه‌ها نیز خصلت عمومی شوندگی پیدا کرده‌اند.

انتهای پیام