تهمینه بیرانوند در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: گروه‌های مرجع کسانی هستند که مورد اعتماد و طرف مشورت جامعه قرار می‌گیرند و از این جهت محل رجوع مردم هستند.

وی ادامه داد: گروه‌های مرجع طبقه‌های گوناگونی همچون خانواده، هنرمندان، ورزشکاران، استادان دانشگاه، روحانیان، روشنفکران، معلمان و به طورکلی نخبگان را در بر می‌گیرند که بر افکار، سلیقه و انتخاب‌های مردم تاثیر می‌گذارند.

بیرانوند تأکید کرد: بخش قابل توجهی از گروه‌های مرجع را می‌توان در میان طبقه متوسط داشت، زیرا نقشی سازنده، آگاهی‌بخش، متعادل کننده، انتقالی و کار ویژه‌های جامعه مدنی را در جامعه ایفا می‌کند.

این جامعه شناس تصریح کرد: گروه‌های مرجع نقش معیار مقایسه‌ای را در شکل‌گیری ارزش‌ها و نگرش‌های عمومی یا خاص برای فرد ایفا کرده و به‌عنوان راهنمای رفتار افراد عمل می‌کنند.

وی افزود: گروه‌های مرجع به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دهی به رفتار افراد تاثیر می‌گذارند، گروه مرجع ممکن است برای برخی افراد نقش مثبت و همان گروه برای افراد دیگر نقش منفی داشته باشد.
بیرانوند با اشاره به این‌که در زمینه الگوپذیری از گروه‌های مرجع مولفه‌هایی مانند سن، جنسیت، فضا و مکان، زمان و موقعیت‌مندی، سطح تحصیلات و طبقه اجتماعی اثر دارد، عنوان کرد: با این حال نمی‌توان نسبت به آن نگاهی تعمیمی و همه‌پذیر داشت.

این جامعه شناس بیان کرد: برخی صاحبنظران معتقدند خاستگاه اصلی مفهوم گروه مرجع در روان‌شناسی اجتماعی است که تأکید می‌کند که انسان‌ها در رفتارها و ارزیابی‌های خود، جهت‌گیری‌هایشان را متناسب با گروه‌هایی که به‌عنوان چارچوب مرجع برمی‌گزینند، تنظیم می‌کنند.

وی ادامه داد: گروه‌های مرجع حداقل از سه طریق بر یک فرد تاثیر می‌گذارند، اول شخص را با رفتار و سبک زندگی جدیدی مواجه می‌کنند، دوم بر عقاید و تصور شخصی فرد از طریق علاقمندی وی به همساز شدن با گروه مرجع تأثیر می‌گذارند و سوم این‌که برای انطباق شخص با گروه، شرایط جبری پدید می‌آورند که ممکن است بر انتخاب افراد تأثیر داشته باشد.

بیرانوند با بیان این‌که ازجمله مهمترین عواملی که در فرایند شکل‌گیری نگرش، تصمیم‌گیری و کُنش افراد در جامعه نقش دارند افراد یا گروه‌های مرجع هستند، عنوان کرد: گروه‌های مرجع دو کارکِرد عمده ایفا می‌کنند، او این‌که هنجارها، رویه‌ها، ارزش‌ها و باورهایی را به دیگران القاء کرده و به اصطلاح کارکِرد هنجاری دارند، دوم این‌که استاندارد ها و معیارهایی در اختیار کُنِشگران قرار می‌دهند تا کُنش و نِگرش خود را با آن‌ها محک بزنند، یا به عبارتی کارکِرد مقایسه‌ای و تطبیقی دارند.

این جامعه شناس با اشاره به این‌که گروه‌های مرجع می‌توانند اعتماد عمومی و حس پذیرش سیاسی و اجتماعی را در جامعه افزایش دهند، عنوان کرد: این مساله جامعه‌پذیری سیاسی را ایجاد و بر مشارکت فعالانه اجتماعی تأثیر  می‌گذارد.

وی ادامه داد: این اعتماد به گستراندن دامنه اعتماد سیاسی می‌انجامد، زیرا بی‌اعتمادی عمومی در جامعه منجر به تضعیف تعهد اجتماعی و کمرنگ شدن هویت اجتماعی و ملی می‌شود و به سطح روابط میان فردی کشیده شده و نتیجه‌ای جز، کوچک شدن روابط بین شهروندی و در نهایت انزوای اجتماعی ندارد.
بیرانوند تأکید کرد: از طرفی دیگر گروه‌های مرجع می‌توانند با ایجاد مسئولیت‌پذیری، قانون‌گرایی و تقویت تعهد اجتماعی نقشی سازنده در عرصه اجتماعی و فرهنگی داشته باشند.
این جامعه شناس ادامه داد: همچنین گروه‌های مرجع دارای کارکِردهایی مانند تأمین نیاز فرد به پناهگاه هویتی، منبعی برای شکل‌گیری نگرش‌ها، تأمین کننده معیارهای ارزیابی و خودسنجی، تأمین نیازهای هنجاری و مقایسه‌ای، تأمین نیازهای معرفت اجتماعی، گسترش هم‌نوایی و تضاد در جامعه، همانند سازی ارزشی و ارائه بازخورد به فرد برای نظارت و اصلاح هستند.

انتهای پیام