اُفت سطح آب زیرزمینی پیامدهای مخربی مانند خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش گردوخاک، نشست زمین، ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌های طولانی در دشت‌ها و شور شدن آب زیرزمینی را به‌دنبال دارد.

به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان در شورای اداری آبان‌ماه این شهرستان، متأسفانه در سال های اخیر برداشت بی‌رویه از چاه‌های غیرمجاز و برداشت غیرمجاز از چاه‌های دارای پروانه، دشت اسدآباد را دچار فرونشست کرده و چاه‌های دشت اسدآباد در دو نقطه عمق ۹۰ و ۱۱۰ متری دچار رانش می‌شوند.

در حال حاضر این رانش ها و فرونشست‌ها به علت اُفت سطح آب‌های زیرزمینی دامن چاه‌های آب شرب دشت اسدآباد را نیز گرفته و موجب آن شد تا امسال شهروندان اسدآبادی سال سختی را در زمینه آب شرب داشته باشند به نحوی که هنوز هم با گذشت کمتر از سه ماه از پاییز قطعی‌های مستمر شبانه در این شهر همچنان ادامه دارد.

نگاهی به آمار تراز سطح آب‌های زیرزمینی در دشت اسدآباد به تبع بسیاری از دشت‌های کشور گویای آن بوده که سطح آب زیرزمینی به‌طور مداوم در حال سقوط قرار دارد و میزان برداشت بیشتر از میزان تغذیه آب زیرزمینی است.

مدیرعامل خانه حامی کشاورز شهرستان اسدآباد در گفت‌وگوبا ایسنا، اظهار کرد: دشت اسدآباد در سال‌های گذشته به علت خشکسالی‌های متوالی و کاهش بارندگی ها و برداشت بی رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی به دشت ممنوعه و سپس به دشت ممنوعه بحرانی و در بیش از یک سال گذشته اخیر به دشت فوق بحرانی تبدیل شده است.

محمد احمدی با اشاره به فرونشست دشت اسدآباد در سال‌های اخیر افزود: در حال حاضر این دشت در سال‌های اخیر به علت برداشت بی رویه از سفره‌های زیرزمینی دارای فرونشست حدود ۲۲ تا ۳۰ سانت بوده که این فرونشست در مناطق مختلف دشت متفاوت است.

وی با بیان اینکه در این دشت از منطقه جنت آباد به سمت پل شکسته تا ۲۲ سانت فرونشست آبخوان را داریم، تصریح کرد: کاری برای فرونشست ها نمی‌شود کرد و آنچه که امروز برای دشت فامنین، کبودراهنگ و قهاوند اتفاق افتاده، مرگ آبخوان‌هاست که دشت اسدآباد نیز دچار آن شده است.

احمدی با اشاره به وجود دو آبخوان در دشت اسدآباد خاطرنشان کرد: هر دو آبخوان موجود دشت اسدآباد تحت تأثیر فرونشست هستند و باید برای جلوگیری از این روند چاره‌ای اندیشیده شود.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه باید هیدروگراف دشت اسدآباد را رسانه‌ها و خبرنگاران از مسئولان درخواست کنند تا ببینند دشت اسدآباد در چه وضعیتی قرار دارد، گفت: هیدروگراف آب هر دشت منبع علمی و کارنامه نبض دشت است و نشان می دهد دشت از نظر منابع آب به کجا پیش می رود؟ هر یک از مسئولان دستگاه های ذیربط شهرستان یک آمار و ارقام از وضعیت دشت اسدآباد می‌دهند که باید این آمار و ارقام را کنار گذاشت!

احمدی با اشاره به نقش مؤثر توجه ویژه به هیدروگراف دشت های استان همدان و تدبیر راهکاری مناسب برای جلوگیری از روند سقوط و شیب هیدروگراف دشت ها و ثابت نگه داشتن آن تصریح کرد: در حال حاضر ۸۰ درصد کشاورزی استان همدان و ۱۰۰ درصد کشاورزی و آب شرب شهری اسدآباد به سفره های آب زیرزمینی وابسته است.

وی با بیان اینکه همه دشت‌های استان همدان ممنوعه بحرانی و فوق بحرانی بوده و دشت عادی ندارد، گفت: هیدروگراف همه دشت های استان همدان توسط شرکت آب منطقه‌ای استان هر ساله منتشر می‌شود که براساس این هیدروگراف همه سفره های زیرزمینی دشت‌ها در حال اُفت و سقوط بوده و نمی توانند هیچ یک از هیدروگراف ها را در یک سطح ثابت نگه دارند یا شیب سقوط یکی از این هیدروگراف ها را کاهش دهند.

احمدی با اشاره به سقوط هیدروگراف دشت اسدآباد در سال های اخیر ادامه داد: سالیانه هیدروگراف دشت اسدآباد دارای یک متر و ۷۰ سانت سقوط بوده که در سال ۹۹ -۱۴۰۰ این سقوط با افزایش ۲.۵ برابری به سه متر و  ۸۰ سانت رسیده که این آمار، آمار وحشتناکی است.

مدیرعامل خانه حامی کشاورز شهرستان اسدآباد یادآور شد: در سال ۱۴۰۰-۱۴۰۱ با توجه به وضعیت خشکسالی اُفت هیدروگراف دشت اسدآباد به طور قطع به پنج یا شش متر رسیده اما هنوز این هیدروگراف منتشر نشده است.

وی با بیان اینکه اگر منابع آبی را از دست بدهیم با تبعات بسیاری مواجه خواهیم شد، افزود: در حال حاضر ۶۰ درصد اشتغال مردم اسدآباد به کشاورزی وابسته بوده و اُفت آب های زیرزمینی دشت اسدآباد نه تنها برای کشاورزان بلکه برای همه مردم منطقه یک فاجعه خواهد بود.

احمدی اظهار کرد: در یک دشت فوق بحرانی مانند دشت اسدآباد در زمینه کشت یونجه مقام اول را داریم که این یک فاجعه است و این یعنی در دشت سرطانی اسدآباد آبخوان‌های این دشت نفس های آخر خود را می‌کشند.

وی با اشاره به کشت امسال ۵۰۰ هکتار کشت دوم در شهرستان مطرح کرد: نباید در یک دشت فوق بحرانی چون دشت اسدآباد ۲۰۰ هزار تن چغندر قند و یا یونجه و ذرت علوفه‌ای و دیگر محصولات پرآب بر کشت شود.

احمدی یادآور شد: حذف کشت دوم، اصلاح الگوی کشت، ترغیب کشاورزان به سمت کشت‌های کم آب بر، آگاه‌سازی و فرهنگسازی کشاورزان در مصرف و مدیریت آب کشاورزی از جمله مواردی است که باید نسبت به آن توجه ویژه داشت.

وی با بیان اینکه بسیاری از کشاورزان از فاجعه نابودی سفره‌های آب زیرزمینی در دشت اسدآباد آگاه نیستند، اضافه کرد: خبرنگاران و رسانه‌ها کمتر به حوزه آب می‌پردازند و صحبت می‌کنند که علت آن را نمی دانم؟

این دغدغه‌مند حوزه آب با اشاره به جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفری شهری و روستایی اسدآباد تصریح کرد: اگر سفره‌های آب زیرزمینی در حال نابودی این دشت را از دست بدهیم به طور قطع با مشکلات بسیار و عدیده‌ای از جمله مهاجرت، حاشیه نشینی، مشکلات و تبعات اجتماعی و امنیتی، محیط زیست و گردوغبار هزاران مصیبت دیگر مواجه خواهیم بود که تصور آن نیز ذهن هر دغدغه‌مندی را مشوش می‌کند.

احمدی با بیان اینکه تنش آبی حال حاضر موجب شده کشاورزان دشت اسدآباد با یکدیگر درگیر باشند، خاطرنشان کرد: آبدهی چاه های امسال دشت اسدآباد نسبت به فصل بهار یک سوم شده و بسیاری از چاه‌ها تخریب شده‌اند و این یعنی زنگ خطر به صدا درآمده باید به دنبال چاره و تدبیر بود.

مدیرعامل خانه حامی کشاورز شهرستان اسدآباد بیان کرد: علاوه بر اصلاح الگوی کشت، جلوگیری از کشت دوم، فرهنگسازی و استفاده از کنتورهای هوشمند باید به سمت توسعه گلخانه ها برویم.

وی با اشاره به اینکه شهرستان اسدآباد تنها دارای ۱۲ هکتار کشت گلخانه‌ای است، ادامه داد: باید کشت گلخانه‌ای در دشت فوق بحرانی چون دشت اسدآباد توسعه یافته و بیش از ۱۰۰ هکتار کشت گلخانه ای وجود داشت و اشتغال منطقه را از طریق این نوع از کشت حفظ می‌کرد.

احمدی یادآور شد: آگاه‌سازی و فرهنگسازی به ویژه آگاه سازی کشاورزان رها شده است، حال اینکه کلیدی‌ترین ذی‌نفع در  آب کشاورزان هستند و بدون مشارکت کشاورزان آیا می‌توان سرعت تخریب کاهش آبخوان ها را کنترل کرد؟

مدیرعامل خانه حامی کشاورز شهرستان اسدآباد بیان کرد: افتضاح مدیریت برخی مدیران، افتضاح مصرف آب در کشاورزی و تغییر اقلیم هوا سه عامل مهم تهدیدکننده منابع آب به شمار می‌رود که در این رابطه برخی مدیران برای مدیریت آب هیچ برنامه‌ای ندارند و دچار روزمرگی شده‌اند و تنها به ارائه آمار و ارقام می‌پردازند و تبعات آن دامن کشاورز و سیستم خدماتی را می‌گیرد.

وی با بیان اینکه به سمن ها و سازمان های مردم نهاد حوزه آب و کشاورزی توجهی نمی‌شود و حتی برای فعالیت این سمن ها در برخی موارد سنگ اندازی هم می‌شود، گفت: موضوع آب در آینده نزدیک در تمام دنیا یک ابرچالش خواهد بود که باید با راهکارها و تدبیر درست چاره ای برای کنترل وضعیت اندیشیده شود و به طور قطع کارهای قابل شدنی برای کنترل مصرف آب وجود دارد.

احمدی با اشاره به فعالیت ۲۲ سمن در حوزه کشاورزی و محیط‌زیست در سطح استان همدان خاطرنشان کرد: اولویت این سازمان‌های مردم نهاد بیشتر در زمینه حیوانات و گونه‌های گیاهی است در حالیکه در شرایط فعلی اولویت نخست این سمن ها باید آب باشد چراکه مشکل آب همه را درگیر خود خواهد کرد و تنها به کشاورزان مرتبط نیست.

وی با تأکید بر برنامه‌ریزی تصمیم گیرندگان در رابطه با منابع آبی دشت اسدآباد یادآور شد: دو یا سه سال است که هیدروگراف دشت اسدآباد را نشان نمی‌دهند که باید مسئولان‌ شهرستان هیدروگراف این دشت را بخواهند و وضعیت سقوط هیدروگراف این دشت را متوقف کرده و لااقل ثابت نگه دارند.

مدیرعامل خانه حامی کشاورز شهرستان اسدآباد با بیان اینکه متأسفانه هیدروگراف دشت اسدآباد از سال ۹۵ هر ساله در حال پایین رفتن و رو به اُفت بوده و تاکنون نتوانسته‌ایم جلوی آن را بگیریم، اظهار کرد: فرصت چندانی برای نجات منابع آب زیرزمینی دشت اسدآباد نیست.

وی با اشاره به خشک و غیرقابل احیاء شدن دشت ها در مناطقی مانند کبودراهنگ، قهاوند و فامنین، گفت: با توجه به وضعیت دشت‌های فامنین، کبودراهنگ و قهاوند، اگر فکری به حال منابع حیات دشت اسدآباد نشود در کمتر از چند سال آینده، دشت اسدآباد تبدیل به کویر خواهد شد.

احمدی با بیان اینکه نباید فکر کنیم نجات منابع آب زیرزمینی دشت تنها وظیفه یک اداره و آن هم آب منطقه‌ای است، خاطرنشان کرد: باید همه دستگاه‌های دیگر وارد میدان عمل شوند و با نتیجه عملی اقداماتی صورت گیرد که نمودار هیدروگراف آب دشت از سقوط متوقف شده و بتوان روند کاهش سطح ایستایی آب را ثابت کرد.

وی تأکید کرد: بدون حضور، مشارکت و احساس مسئولیت کشاورزان طرح نجات منابع آب زیرزمینی دشت اسدآباد موفق نمی‌شود و باید کشاورزان خود را در موضوع حفظ منابع حیاتی آب سهیم بدانند که این موضوع از طریق اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم و کشاورزان به آسانی قابل انجام است.

احمدی بیان کرد: اگر با فرهنگسازی لازم کشاورزان به این دغدغه‌مندی برسند که آب سرمایه کشاورزی آنها به‌شمار می‌رود، در رویکرد و نگاه خود برای توجه بیشتر به سفره‌های آب زیرزمینی تغییر نگرش خواهند داد.

به گزارش ایسنا، با توجه به تنش آبی موجود دیگر باید به این باور و حقیقت برسیم که سفره‌های آب زیرزمینی بزرگترین سرمایه زندگی ما و آیندگان در معرض خطر قرار داشته و در صورت عادی انگاری نسبت به این حقیقت در زمانی نه چندان دور باید منتظر نابودی و کویری شدن دشت‌ها از جمله دشت اسدآباد بود، پس برای تحقق نیافتن این واقعه تلخ در کنار برنامه‌های ارگان‌ها و دستگاه‌های مختلف برای نجات سفره‌های آب زیرزمینی و منابع آب زیرزمینی، عزم راسخ مردم نیز برای حفظ این سرمایه خدادادی با اصلاح الگوی مصرف به ویژه توسط کشاورزان نیاز خواهد بود که نباید از آن مغفول ماند.

انتهای پیام