• یکشنبه / ۲۴ تیر ۱۴۰۳ / ۱۲:۱۰
  • دسته‌بندی: همدان
  • کد خبر: 1403042416329
  • خبرنگار : 50416

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

ایسنا/همدان حسین شعبانی جوانی ۲۹ ساله است که در ملایر به دنیا می‌آید. دوره دبیرستان خود را در مدرسه پانزده خرداد می‌گذارند. هنگام انتخاب رشته به پیشنهاد و توصیه معلمش آقای حامدی نژاد، وارد هنرستان فنی و حرفه‌ای شهید بهشتی می‌شود تا الکترونیک بخواند.

شعبانی در ۱۶ سالگی وارد دانشکده فنی و حرفه‌ای مازندران شده و در ۲۰ سالگی موفق به اخذ مدرک کارشناسی می‌شود. وی مقطع کارشناسی ارشد خود را در رشته مخابرات سیستم دانشگاه ملایر ادامه می‌دهد و حالا دانشجوی سال آخر دکتری تخصصی الکترونیک دانشگاه شهید چمران اهواز و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «هموار فناوری سلامت راستینه» است.

شعبانی تاکنون بیش از ۱۸ اختراع داشته که مهمترین و شاخص‌ترین آنها، اختراع نخستین دستگاه تصویربرداری فوندوس دیجیتال و آنالایزر خودکار شبکیه چشم مبتنی بر هوش مصنوعی است که تجاری‌سازی شده و در آینده‌ای نزدیک ۱۰۰ دستگاه از آن تولید و در اختیار برخی از ۵۳۰۰ مراکز خدمات درمانی سراسر کشور به ویژه مناطق محروم قرار خواهد گرفت.

ارسال دعوتنامه از فرانسه و سوئیس برای جوان نخبه ملایری

پس از ثبت این اختراع با دقت بیش از ۹۳ درصد، از کشورهای فرانسه و سوئیس برایش دعوتنامه می‌فرستند تا طرحش را در این کشورها پیاده و تولید کند اما شعبانی معتقد است این دستگاه ابتدا باید در کشور خودش و برای مردم ایران تولید شده و به تجاری‌سازی برسد و سپس در مورد صادرات آن به دیگر کشورها تصمیم گیری کنند.

انجمن چشم پزشکی فرانسه ابتدا باور نمی کند که چنین دستگاهی اختراع شده و به شعبانی می گوید برای اثبات حرفش باید حضوری طرحش را ارائه دهد و پس از ارائه طرح بصورت آنلاین، مجدد طرح را رد می‌کنند اما دوباره دو صفحه طرح توجیهی می‌فرستد و در نهایت طرحش پذیرفته می‌شود و تمام افراد داخل جلسه برایش دعوتنامه می‌فرستند و با چهار شرکت تولیدکننده دوربین رایزنی کردند و همان چهار شرکت نیز به شعبانی دعوتنامه دادند که در کشور فرانسه طرح را پیاده و اجرا کند.

رتبه برتر جشنواره ایده برتر در سال ۱۳۹۹، رتبه برتر جشنواره جهادگران علم و فناوری در سال ۱۴۰۰، رتبه برتر جشنواره صنعت سلامت دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۴۰۱، اختراع برتر مهندسی پزشکی در سال ۱۴۰۱، رتبه برتر مسابقات بین‌المللی MVIP ۲۰۲۰، فناور برتر استان در سال ۱۴۰۲ و برگزیده جشنواره ملی فناوری شیخ بهایی در سال ۱۴۰۳ از جمله جوایزی است که این طرح تاکنون از آن خود کرده است.

وی در گفت‌و گو با ایسنا، در مورد بیماری رتینوپاتی دیابتی، می‌گوید: این بیماری مستقیم روی چشم بیماران دیابتی تاثیر می‌گذارد که در آن نقاطی خیلی ریز در حد یک دهم میلی‌متر(میکروآنوریسم) در شبکیه چشم پدیدار می‌شود و تشخیص این ضایعه توسط هیچ چشم پزشک متخصصی به دلیل همرنگ بودن با رنگ شبکیه و ریز بودن لکه‌ای که در چشم پدیدار می‌شود، امکان‌پذیر نیست.

شعبانی با تاکید بر اینکه عدم تشخیص این بیماری به علت ضعف پزشک نیست، بلکه سطح توانایی حواس پنج‌گانه انسانی همه انسانها قادر به این تشخیص نیست، ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم از طیف مرئی فقط طول موج بین ۳۸۰ تا ۷۵۰ نانومتر که سازگار با بسامد آنها ۴۰۰ تا ۷۹۰ تراهرتز است را ببینیم و از این طول موج و ۲۵۵ سطح خاکستری رنگ‌های اصلی بین ۲۴ مورد را می‌توانیم تمایز قائل شویم.

به گفته این جوان نخبه بسامد شنیداری انسان (به لحاظ فرکانس صدا)، بین ۲۰ تا ۲۰ هزار هرتز قرار دارد و دامنه طبیعی شنوایی انسان بین صفر تا ۱۸۰ دسی‌بل است، حالا با کمک هوش مصنوعی و پردازش تصویر و توسط ماشین، می توانیم خیلی چیزها را راحت‌تر بشنویم یا ببینیم و زمانی‌که ماشین چیزی را می‌بیند، پردازشش کنیم و آن زمان برای ما هم قابل رویت باشد.

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

تشخیص ۶ نوع بیماری توسط دستگاه

وی با اشاره به اینکه توسط هوش مصنوعی و به کمک این دستگاه آن زائده‌هایی که توسط پزشک قابل تشخیص نبود را می‌توانیم تشخیص دهیم، می‌افزاید: زمانی پزشک متوجه این بیماری می‌شد که کار از کار گذشته و خونریزی شدت پیدا کرده و اگزودا شده بود و توسط لیزر و عمل جراحی نمی‌شد کاری انجام داد.

شعبانی با تاکید بر اینکه این دستگاه مشکلات را با دقت بسیار بالایی بررسی و محل وقوع آن زائده را روی تصویر مشخص می‌کند که اگر پزشک بخواهد عملی را انجام دهد، به‌طور کامل مشخص باشد، می‌گوید: نرم‌افزاری که اختراع کردیم، به تنهایی کاری نمی‌توانست انجام دهد و بازار فروشی هم نداشت، مجبور شدیم دوربین را هم خودمان بومی‌سازی کنیم، این دوربین با همین نرم‌افزار تلفیق شد که هیچ مشابه خارجی ندارد و علاوه بر تصویر برداری، تحلیل می کند و  شش نوع بیماری را تشخیص می‌دهد و به صورت سخنگو با فرد پزشک یا کاربر و یا بیمار به فارسی و ۱۰ زبان دیگر صحبت می‌کند.

از هر ۱۰ نفربیمار دیابتی سه نفر به بیماری رتینوپاتی دیابتی دچار می‌شوند

وی تصریح می کند: در سال ۱۳۹۵ حدود ۵.۵ میلیون بیماری دیابتی در کشور داشتیم که امسال تقریبا به ۶.۵ میلیون نفر رسید؛ در دنیا نیز نیم میلیارد نفر به بیمار دیابت مبتلا هستند که بر این اساس از هر ۱۰ نفر سه نفر به بیماری رتینوپاتی دیابتی دچار می‌شوند و چنانچه این بیماری زودتر تشخیص داده شود، با یک قطره و کنترل قندخون و فشار خون بالا، می‌توان از شدت این بیماری و نابینایی بیماران جلوگیری کرد، بیماری که توسط هیچ چشم پزشکی قابل تشخیص نیست.

شعبانی با بیان اینکه نمونه خارجی این دستگاه خونریزی اگزودا را تشخیص می‌دهد، اما قادر به تشخیص میکروآنوریسم نیست، می‌گوید: اولین ضایعه‌ای که این دستگاه تشخیص می‌دهد، گلوکوم (آب‌سیاه چشم)است و تا زمانیکه گلوکوم مشخص نشده، اجازه آنالیزهای بعدی را نمی‌دهد؛ وضعیت بیمار را در مقاطع مختلف تصویربرداری می‌کند که بیماری در چه مرحله‌ای است و این زمانی است که بیمار باید به پزشک مراجعه کند.

وی به بررسی هایش در مورد شبکه هوشمند و مهندسی پزشکی هنگام نوشتن پایان نامه کارشناسی ارشد اشاره و مطرح می‌کند: از همان موقع به مهندسی پزشکی علاقه مند شدم البته آن موقع  تنها یک نرم‌افزار ساختیم که بتوانیم بیماری‌های گلوکوم(آب‌سیاه چشم)، اگزودا، میکروآنوریسم، واسکولار، خونریزی شبکیه و رتینوپاتی دیابتی تشخیص دهیم اما وقتی وارد بازار کار شدیم، دیدیم یک نرم‌افزار خالی به درد کسی نمی‌خورد، از طرفی دوربینی که بتواند آن تصویر را برای ما ضبط کند، در داخل کشور نبود و دوربین‌های خیلی گران قیمتی بودند که صرفه اقتصادی هم برای پزشک ندارد.

شعبانی ادامه می‌دهد: پکیج نرم‌افزار کامل و نسخه اندروید و IOS و نسخه ویندوز طرح در سال ۹۹ تکمیل شد اما وقتی دیدم خیلی استقبال نمی‌شود، سال ۱۴۰۰ یک دستگاه ابتدایی برای تصویربرداری ساختیم که از طریق گوشی موبایل و لنز مخصوص عکس‌برداری صورت می گرفت که مجوز دانش‌بنیان دریافت کرد و بعد به مرور زمان این محصول ارتقا پیدا کرد.

وی با اشاره به اینکه وقتی دیدم کالیبراسیون با موبایل‌های مختلف برای کاربر مشکل ایجاد می‌کند، می‌گوید: همه را در یک پکیج قرار دادم و یک سخت‌افزار شد که خودش LCD و پردازنده دارد و به صورت صوتی دستگاه با فرد اپراتور ارتباط برقرار می‌کند و به صورت نوشتاری و صوتی گزارش تحلیل‌ها را ارائه می‌دهد و چون بیماران دیابتی هر  دو ماه یکبار باید غربالگری شوند، مشخصات بیمار در دستگاه ذخیره می‌شود.

شعبانی به ۱۷۷۲ چشم پزشک در کشور اشاره و مطرح می کند: این تعداد برای ۸۰ میلیون نفر جمعیت یک به ۴۰ هزار نفر است و هیچ پزشکی نمی‌تواند غربالگری را برای کل کشور انجام دهد اما این دستگاه بدون نیاز به پزشک و اپراتور متخصصی، می‌تواند در اختیار مراکز خدمات درمانی و بیماران قرار گیرد و آنالیز را انجام و وضعیت بیمار را اطلاع دهد.

به گفته این نخبه جوان از ۱۷۷۲ چشم پزشک، ۵۸۹ پزشک در استان تهران، ۱۶ پزشک در چهارمحال و بختیاری، ۹ پزشک در ایلام، ۱۱۸ پزشک در اصفهان، ۱۲۰ پزشک در خراسان رضوی، ۳۲ پزشک در سیستان و بلوچستان و ۲۲ پزشک در کردستان مستقر هستند؛ از ۹ چشم پزشک استان ایلام نیز ۸ پزشک و از ۱۲۰ چشم پزشک خراسان رضوی، ۸۶ پزشک در مرکز استان مطب دارند؛ این آمار نشان می‌دهد پزشکان متخصص در شهرهای بزرگ کشور متمرکز شده‌اند و مناطق محروم دسترسی به پزشک ندارند.

 به گفته شعبانی تشخیص سرطان و غربالگری چشم پزشکی از ضروری‌ترین نیازهای وزارت بهداشت است که امسال در نمایشگاه ملی آباد ایران نیز به آن اشاره شده بود.

وی پیش‌بینی می‌کند تا شش ماه آینده دستگاه‌ها تولید و در مراکز درمانی سراسر کشور مستقر شوند و با آموزشی بسیار ساده، برای هر دستگاه یک اپراتور حضور داشته باشد.

شعبانی با بیان اینکه این دستگاه‌ها با کمک ۱۰ نیروی کار در کارگاه مستقر در مرکز رشد ملایر تولید می‌شود، می‌گوید: اگر برای هر دستگاه، یک اپراتور داشته باشیم، در مجموع برای ۱۱۰ نفر اشتغال ایجاد می‌شود.

دستگاه بصورت رایگان در اختیار مراکز درمانی قرار می‌گیرد

شعبانی ادامه می دهد: قیمت نمونه خیلی ساده این دستگاه که صرفا تصویر برداری را انجام می دهد، از ۴۰۰۰ یورو تا ۱۱ و ۱۲ هزار یورو است؛ هزینه تمام شده این دستگاه با احتساب سود شرکت، تقریبا ۷۰ درصد ارزان‌تر از پایین‌ترین نمونه رقبا است و قیمت نهایی آن حدود ۸۰۰ میلیون ریال است اما با توجه به اینکه تهیه همین مبلغ برای برخی بیماران سخت است، به صورت رایگان در اختیار مراکز درمانی و بیمارستانی قرار می‌گیرد.

به گفته وی صرفا بابت آنالیزها، مبلغ بسیار ناچیزی به حساب شرکت واریز می‌شود که برای بیماران بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار ریال است و اگر در مناطق محروم باشد، مبلغی از بیماران دریافت نمی‌شود.

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

صادرات دستگاه به امارات، فرانسه و روسیه

شعبانی رایزنی هایی نیز با کشورهای عمان، امارات، فرانسه و روسیه برای صادرات این دستگاه داشته است. وی به طراحی ساده این دستگاه و کاتالوگ و آموزش صوتی آن اشاره و بیان می‌کند: با چند کلیک می‌توان کل آنالیز را انجام داد و آموزش خاصی ندارد و اگر این دستگاه را به هر کشوری بفروشیم، سرور نرم‌افزار دست خودمان است و قابل کپی‌برداری نیست.

وی با اشاره به اعضا تیم خود می‌گوید: تا زمانی‌که نمونه اولیه و نرم‌افزار را ساختم صفر تا صد کار با خودم بود، برای ادامه کار قرار بود دستگاهی اختراع شود که در کلاس جهانی حرف برای گفتن داشته باشد، «محمدجواد شفی‌زاده» در بخش هوش مصنوعی، «نسرین علوانی» در ساخت UI نرم‌افزار و طراحی نسخه اندروید و IOS نرم‌افزار و«داریوش کیانی» در طراحی بخش الکترونیک دستگاه و «سعید ساعدی» در بخش سخت‌افزار دستگاه من را یاری کردند.

هنوز به تکنولوژی هوش مصنوعی اعتماد ندارند

وی تاکید می کند: چه افراد تحصیل کرده و دانشگاهی و چه پزشکان، حتی آنهایی که در اروپا زندگی می‌کنند، با اینکه هوش مصنوعی سبب کاهش هزینه‌ها و کاهش تعداد اپراتور می‌شود اما صرفا شعار می‌دهند و هنوز به این تکنولوژی اعتماد نمی‌کنند.

به گفته شعبانی هیچ پروتکلی برای اخذ تاییدیه در زمینه هوش مصنوعی در کشور نیست و استانداردهای این نوع تکنولوژی های نوظهور هنوز ممیزی سازی نشده اند؛ به همین دلیل بسیاری از افراد به دلیل مشکلات بسیار زیاد در اخذ تاییدیه های لازم، به سمت این تکنولوژی نمی روند این در حالی است که تلفیق هوش مصنوعی با سایر تجهیزات پزشکی می تواند کمبود پزشکان متخصص را جبران کند.

وی روند طولانی ثبت اختراع و تایید سازمان ملی استاندارد را یکی از مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان برمی شمرد و می‌گوید: در حال حاضر پروتکل صحت‌سنجی دانش‌بنیانی را از مبتنی بر دانش به مبتنی بر تولید و اشتغال تغییر دادند یعنی شرکت‌های دانش بنیان بر اساس میزان تولید و اشتغالی که ایجاد می‌کنند در سه سطح نوپا، نوآور و فناور قرار می‌گیرند؛ این سطح‌بندی سبب شده شرکت‌های نوپا حتی اگر هایتک‌ترین(فناوری پیشرفته) محصول را تولید کنند، چون به تولید و اشتغال نرسیدند، تسهیلات کمتری دریافت می‌کنند این در حالیست که شرکت‌های دانش‌بنیان باید مبتنی بر دانش باشند و اشتغال و تولید ضریب کمتری داشته باشد.

مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش بنیان

این نخبه جوان ضمن اشاره به ضرورت تسهیل واردات تجهیزات و تکنولوژی مورد نیاز دانش‌بنیان‌ها توسط گمرک، عدم ارزش‌گذاری دانش فنی را یکی دیگر از چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان می‌داند و می‌افزاید: پرداخت تسهیلات یکی از روش‌های جذب سرمایه شرکت‌هاست اما شرکت موظف است ضمانت‌نامه‌هایی شامل املاک غیر تجاری با سند تک برگ به ارزش میزان تسهیلات دریافتی به بانک ارائه کند و به این دلیل که دانش فنی هیچ ارزشی ندارد بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به دریافت تسهیلات مصوب شده خود نمی‌شوند. همچنین ضمانت‌نامه‌های بانکی که صندوق‌های پژوهش و فناوری به شرکت‌ها ارائه می‌دهند باز به همان نسبت بایستی ضمانت ملکی ارائه کنند.

شعبانی به حمایت‌های ۱۱۰ گانه از شرکت‌های دانش‌بنیان از طرف معاونت علمی ریاست جمهوری اشاره و مطرح می‌کند: یکی از این حمایت‌ها در اختیار قرار دادن سرباز به عنوان نیروی کار شرکت است اما متاسفانه شرکت باید از همان ابتدا کل حقوق و هزینه بیمه دو ساله سرباز را پرداخت کند که برای شرکت به صرفه نیست و ترجیح می‌دهد یک نیروی جدید استخدام کند.

وی با تاکید بر اینکه یک شرکت دانش‌بنیان برای ساخت نمونه اولیه سرمایه مالی اولویت اولش نیست و با برون سپاری می‌تواند به تولید اولیه برسد، می‌گوید: یک شرکت نوپا در ابتدای کار نیازی به خرید تجهیزات ندارد و می‌تواند با کمک برون سپاری و استفاده از تجهیزات و آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به تولید اولیه برسد البته ضروری است که رؤسای دانشگاه استفاده دانشجویان از کارگاه‌های تخصصی را تسهیل کنند.

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

باید اثر تولید علم را در تکنولوژی ببینیم

شعبانی با تاکید بر اهمیت علوم پایه در پیشرفت تکنولوژی یک کشور بیان می‌کند: با اینکه کشور ما در تولید علم رتبه ۱۵ دنیا را دارد اما باید اثر این تولید علم را در تکنولوژی ببینیم که متاسفانه هنوز اتفاق نیفتاده است.

این نخبه جوان معتقد است دانشگاه‌ها فناوری، خلاقیت و مسئله محوری را به دانشجویان آموزش نمی‌دهند و به جوانان توصیه می‌کند:  اخذ مدرک دکتری یا فوق دکتری تخصصی هنر خاصی نیست؛ اما نیاز به رشته‌های فنی و مهندسی در سال‌های آینده بیش از امروز به چشم خواهد خورد به همین دلیل تحصیل در این رشته‌ها احتمال جذب در بازار کار را بیشتر می‌کند اما نیاز به مهارت‌های نرم مانند ارتباطات، حل مسئله و کار تیمی دارد.

وی توسعه مهارت‌های عملی و کاربردی از طریق کارآموزی و فعالیت‌های پروژه محور در دوران تحصیل و ایجاد شبکه ارتباطی حرفه‌ای با شرکت در رویدادهای تخصصی بسیار مفید می‌داند و ادامه می‌دهد: آمادگی برای یادگیری مداوم و پذیرش اینکه در دنیای متحول امروز نیاز به یادگیری مادام‌العمر است و آماده‌سازی خود برای تغییر مسیر شغلی و توسعه مهارت‌های جدید در آینده از مهم‌ترین عوامل موفقیت شغلی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه جوانانی که قصد ورود به این عرصه را دارند، به دنبال یادگیری تخصص‌های مختلف باشند و از خود ستایی بکاهند و بدانند با پشتکار می‌توانند در بدترین شرایط رشد کنند، می‌گوید: همچنین تلاش برای ایده‌ها و راهکارهای نوآورانه به کارفرمایان بالقوه و پرورش روحیه کارآفرینی و بررسی فرصت‌های راه‌اندازی کسب و کار خود از عواملی است که بسیار کمک کننده‌اند.

شعبانی با بیان اینکه من ۱۶۰ دوره در مباحث مختلف و ۲۰ دوره در زمینه قرارداد، بیمه و مالیات گذرانده‌ام، می‌گوید: حتی اگر بهترین مخترع هم باشی، اما نتوانی یک قرارداد با یک سرمایه‌گذار ببندی، کل سرمایه هدر می‌رود و این لازمه کار است.

اختراع دستگاه تشخیص به موقع سرطان

این نخبه جوان در حال حاضر روی یک دستگاه تشخیص سرطان سینه کار می‌کند که بیماری را به موقع و در مراحل اولیه تشخیص می‌دهد؛ نمونه مشابه خارجی ندارد و به صورت هوشمند طی سه مرحله تصویربرداری حرارتی، محل التهاب و استرس و غده سرطانی را مشخص می‌کند و بعد از یک مرحله عکسبرداری دقیق‌تر نوع خوش‌خیم و بدخیم بودن سرطان را در هر نقطه بدن و میزان رشد را تشخیص می‌دهد.

شعبانی با بیان اینکه دستگاه‌های موجود بدلیل اشعه‌های خطرناک، مناسب غربالگری نیستند و در مواردی سبب تشدید اثر سلول سرطانی می‌شوند، می‌افزاید: پس از غربالگری و مراحل سخت‌افزاری، دوربین را می‌سازیم و امیدواریم تا پاییز این دستگاه ساخته و به بهره‌برداری برسد.

 بهترین میدان برای تلاش و ایفای نقش همان جایی است که متولد شده ام

این نخبه جوان بزرگترین پشتوانه و انگیزه‌اش در این عرصه را از ابتدا خدمت به مردم و کشورش عنوان می‌کند و می‌گوید: در دنیایی که جوانان همواره پیشرفت و موفقیت را در مهاجرت و فرار از کشور خود جستجو می کنند، من همواره این اعتقاد را داشته‌ام که بهترین میدان برای تلاش و ایفای نقش همان جایی است که متولد شده‌ام و به آن تعلق دارم.

شعبانی ادامه می‌دهد: در طول سال‌ها با وجود ارائه فرصت‌های متعدد برای مهاجرت و زندگی در کشورهای توسعه یافته هرگز وسوسه مهاجرت را نداشته‌ام و همواره تصمیم گرفته‌ام که سرنوشت خود را گره خورده با سرنوشت هموطنان خود ببینم و تمام تلاش و تخصص خود را در راستای ساختن آینده بهتر برای این سرزمین به کار گیرم.

وی با بیان اینکه این هدف برای من نه یک انتخاب، بلکه یک وظیفه و مسئولیت است، خاطرنشان می‌کند: امروز نیز بر این باورم که هر فرد با هر دانش و تخصصی که دارد، باید اولین و مهم ترین هدف خود را خدمت به وطن و مردم خود قرار دهد. این برای من همواره یک اصل راهبردی و غیر قابل چشم‌پوشی بوده است و همچنان با همان عشق و تعهد به دنبال راه‌های بهبود سلامت هم وطنانم هستم.

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

از خداحافظی با بیماری رتینوپاتی تا اختراع دستگاه تشخیص سرطان

انتهای پیام

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha