دکتر جواد نظری مقدم در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه عوامل متعددی در شکل گیری انقلاب اسلامی نقش داشته است، اظهار کرد: این عوامل جنبه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد که از بعد جامعه شناختی بسیار حائز اهمیت است.

وی یکی از کلان مسئله های جامعه ایرانی را در مواجهه با توسعه به ویژه توسعه غربی دانست و افزود: قبل از بهمن ۵۷، بخشی از جامعه آن زمان معتقد بودند که برای دستیابی به توسعه باید شبیه غرب شد و لذا در نسخه ای که رژیم پهلوی برای جامعه ایرانی تعریف کرده بود، وابستگی به غرب خیلی پررنگ بود که با هویت ایرانی مردم سازگاری نداشت.

این دکترای فرهنگ و ارتباطات، استقلال را یکی از مهمترین ویژگی های هویتی جامعه ایرانی دانست و تصریح کرد: جامعه آن روز می دید که استعمارزده شده و تحت انقیاد و هدایت و راهبری و تسلط غرب است لذا گروه های چپ و مارکسیست به این رویکرد پهلوی واکنش نشان دادند، زیرا دولت را نماینده امپریالیسم می دانستند و به دنبال مبارزه با آن بودند و هزینه زیادی هم دادند.

نظری مقدم با بیان اینکه گروه های اسلام گرا نیز دولت پهلوی را وابسته به غرب می دانستند، عنوان کرد: این وابستگی به جز تحت سلطه غرب قرار گرفتن، آورده ای برای جامعه ایرانی نداشت؛ جامعه از نظر اقتصادی نیز دچار بحران بود و مردم ناکامی های دولت را لمس می کردند.

وی با اشاره به آسیب های فرهنگی و اجتماعی ناشی از سلطه غرب در ایران، تاکید کرد: رویکردهای فرهنگی که هم توسط پهلوی اول و هم به وسیله پهلوی دوم دنبال می شد، سازگار با هویت ایرانی - اسلامی نبود و لذا با واکنش جامعه به این رویکرد مواجه شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، شعارهای پاک و اصیل انقلاب اسلامی را بیانگر اهداف این حرکت مردمی دانست و متذکر شد: با بررسی شعارهای مردم در راهپیمایی ها و سخنرانی های امام، دلایل اعتراض و واکنش مردم نسبت به سیاست های رژیم پهلوی مشخص می شود.

وی با بیان اینکه در کنار ناکامی های اقتصادی و تغییرات فرهنگی غیرسازگار با جامعه مذهبی ایران، استعمارزدگی شاه استقلال جامعه ایرانی را خدشه دار کرده بود، گفت: شاهد حضور چندین هزار مستشار آمریکایی در کشور بودیم.

نظری مقدم با اشاره به نقش پررنگ دین و مذهب در حرکت انقلاب اسلامی، خاطرنشان کرد: گفتمان رایج و مسلط در حکمرانی جهان، الگوی سکولار بود، اما انقلاب اسلامی مبتنی بر دین بود و رهبری این  انقلاب را یک روحانی طلبه بر عهده داشت و شاهد شعارها و رویکردهای مذهبی بودیم که مهمترین وجه تمایز انقلاب اسلامی با دیگر انقلاب هاست.

وی یکی دیگر از وجوه تمایز انقلاب اسلامی را در دغدغه های فرهنگی جامعه ایرانی دانست و یادآور شد: اگر مردم اعتراض کردند و جلوی توپ و تانک قرار گرفتند، فقط به خاطر نان شب نبود، زیرا منطقی نیست که انسان برای مسائل اقتصادی جان خودش را به خطر بیاندازد. گروه های چپ با انگیزه های ایدئولوژیکی مبارزه با امپریالیسم وارد میدان شدند، اما وجه استعماری برای اسلام گراها پررنگ بود و در برابر سلطه پذیری و استعمارگری ایستادند.

این جامعه شناس، انقلاب اسلامی ایران را یکی از تاثیرگذارترین انقلاب ها در جهان دانست و بیان کرد: بعضی از انقلاب ها ناشی از کودتا هستند و قشر کوچکی از نظامیان در آن نقش دارند و حضور مردم چشمگیر نیست، اما در انقلاب اسلامی ایران همه گروه ها و جریانات سیاسی و اجتماعی وارد صحنه شدند.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان با اشاره به نقش آفرینی همه گروه ها اعم از روشنفکران و روحانیت و مردم شهر و روستا و قشر زنان و... در حرکت انقلاب، اضافه کرد: انقلاب اسلامی به معنای واقعی کلمه یک خیزش اجتماعی بزرگ بود و تحولات بزرگی را ایجاد کرد و صرفا تغییر حکومت نبود.

وی «استقلال»، «آزادی» و «جمهوری اسلامی» را سه هدف اصلی انقلاب اسلامی دانست و متذکر شد: با سیاست نه شرقی؛ نه غربی، شاهد تحقق استقلال کشور هستیم؛ امروز اگرچه جامعه روشنفکری وابسته به غرب، از روابط ایران و روسیه انتقاد می کند و آن را نوعی وابستگی به شرق می داند، اما وابستگی با مراوده فرق دارد و کسی نمی تواند برای ایران تعیین تکلیف کند.

نظری مقدم با بیان اینکه انقلاب اسلامی آزادی سیاسی را محقق کرده است، گفت: اگرچه با نقطه مطلوب فاصله داریم، اما حرف نزده ای هم نیست و شاهد کنشگری گروه های سیاسی هستیم و چرخش قدرت در دولت ها اتفاق می افتد و رویکردهای سیاسی، امکان بروز و ظهور دارند.

وی جمهوری اسلامی را یک الگوی سیاسی مبتنی بر اندیشه های اسلام و قرآن دانست و عنوان کرد: الگوی حاکم بر جامعه ایرانی مبتنی بر اندیشه دینی و عدالت محوری است و اگرچه در عمل با نقص ها و ضعف هایی مواجه هستیم، اما در همان مسیر حرکت می کنیم.

این دکتری فرهنگ و ارتباطات، انقلاب اسلامی را مردم پایه دانست و خاطرنشان کرد: انقلاب با حرکت همه گروه های مردمی شکل گرفت و نقش مردم در انقلاب اسلامی از انقلاب مشروطه نیز برجسته تر و پررنگ تر بود.

وی مردم را علت موجده انقلاب دانست و بیان کرد: تداوم و حیات انقلاب هم وابسته به حضور مردم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، انقلاب اسلامی را منشاء تحولات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ملی و بین المللی دانست و تاکید کرد: بسیاری از جریان های شکل گرفته در منطقه متاثر از انقلاب ایران بوده است لذا شاهد تقابل قدرت های جهانی با انقلاب اسلامی هستیم.

وی با بیان اینکه دولت های غربی همواره می خواستند مانع شکل گیری این حرکت شوند، اظهار کرد: در مقابل حرکت بزرگ جامعه ایرانی از همان ابتدا با  کودتا و جنگ و تحریم همراه شد، اما مردم مقاومت کردند و موجب تداوم این انقلاب شدند.

انتهای پیام