سید عطا اله حسینی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: در کشور حدود ۱۳۵ میلیون هکتار اراضی منابع طبیعی وجود دارد که شامل جنگل‌ها، مراتع، بیابان‌ها و اراضی ملی است. بخش مهم این عرصه‌ها رویشگاه‌های جنگلی است که یکی از این نواحی ناحیه هیرکانی با حدود ۱.۹ میلیون هکتار وسعت است.

وی افزود: رویشگاه‌ ارسباران، زاگرس، ایرانی-تورانی، خلیج فارس و عمانی از دیگر رویشگاه‌های جنگلی کشور است. اما آنچه که مورد توجه و اهمیت بیشتری قرار گرفته، جنگل‌های هیرکانی است. این جنگل‌ها زیست بوم گونه‌های گیاهی و جانوری بی‌شماری است که از این لحاظ یک گنجینه و میراث طبیعی ملی محسوب می‌شود.

وی افزود: متاسفانه این جنگل‌ها تا پیش از ملی شدن، مورد بهره‌برداری‌های غیر علمی قرار می‌گرفت که باعث شد پوشش گیاهی و درختان آن که امروزه از آنها به عنوان گونه‌های کمیاب و غیر قابل قطع نام برده می‌شود، تخریب شود.

حسینی ادامه داد: همچنین در آن زمان زغال‌گیری از این جنگل‌ها انجام می‌شد تا اینکه بین سال ۳۸ تا ۴۶ جنگل‌ها ملی اعلام شد و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها به مدیریت و حفاظت از جنگل کمک کرد. این بهره برداری در این قانون هم به این معنی بود که برداشت‌ از جنگل‌ها باید تحت یک مدیریت درست، آگاهانه و علمی انجام شود.

حسینی بیان کرد: بنابراین با تهیه و اجرای طرح جنگل‌داری، تلاش شد جنگل‌های شمال بر اساس استمرار تولید و نظم مکانی و زمانی مدیریت شود. این طرح تا سال ۶۰ به صورت کلاسیک با برداشت متمرکز اجرا و از سال ۶۰ تا ۹۲ با هدف شناسایی، پایداری بیشتر و دانه زاد همسال دنبال شد.

وی افزود: اما با توجه به ویژگی‌های جنگل‌های شمال تشخیص داده شد که این طرح خیلی مناسب نیست و به سمت همگام با طبیعت دانه زاد ناهمسال رفت. خوشبختانه طی این مدت جنگل‌ها این فرصت را پیدا کردند که از فشار برداشت‌ها فاصله گرفته و به سمت رویش بیشتر حرکت کنند.

استاد گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران اظهار کرد: از چالش‌هایی که جنگل‌داری و جنگل‌های هیرکانی با آن روبه رو است، تامین منابع مالی، اعتباری و انسانی است. در مورد منابع انسانی سازمان در چشم انداز چند سال آینده خود با خالی شدن از کارشناس مواجه است. یکی مورد دیگر هم جنگل‌زدایی‌های زیادی است که در نتیجه قاچاق چوب، چرای بی رویه و ورود دام‌ها به عرصه‌های جنگلی ایجاد شده ‌است.

وی در ادامه گفت: چرای بی رویه در حال کمرنگ شدن بود ولی متاسفانه طی سال‌های گذشته دوباره شدت گرفته است. این موارد بر اساس اسنادی است که فعالین جنگل‌داری در جنگل‌های گیلان، گلستان و مازندران به آن تاکید دارند و گزارش داده‌اند که خیلی از این افراد که قبلا از جنگل بیرون رفته بودند، با مراجعت به جنگل‌ها، دام‌سراهای خود را بازسازی کرده‌اند.

حسینی بیان کرد: موضوع بعدی قاچاق چوب است. متاسفانه برخی کارهای عمرانی هم با شرایط منابع طبیعی ناسازگار است. آنچه که انجمن جنگلبانی بر آن اعتقاد دارد اجرای هر چه سریعتر طرح جنگل‌داری و اقدام عملی برای جنگل‌های هیرکانی است.

رئیس انجمن جنگلبانی ایران افزود: از طرفی طرح ممنوعیت بهره‌برداری صنعتی و تجاری از جنگل‌ها که از سال ۹۵ و ۹۶ شروع شده‌، به نظر می‌رسد بیشتر دستوری بوده، چون اصلا کارشناسی نشده و بسیاری اعتقاد دارند که این موضوع با یک اجبار سیاسی همراه بوده است.

وی گفت: قرار بود پس از سه سال طرح جایگزین جنگل انجام شود که اجرای این طرح خود یک سوال مهم است. اینکه بعد از این سه سال، پنج سال دیگر سپری شد و چرا همچنان این طرح انجام نشده است علاوه بر این زمانی را پشت سر گذاشته‌ایم که مصادف با مشکلات اقتصادی کشور شد و آنچه که در کشور اتفاق می‌افتد اثرات آن بر جنگل‌های شمال هم وارد می‌شود.

حسینی با بیان اینکه در حال حاضر پایش و نظارت در جنگل‌ها وجود ندارد، مطرح کرد: در طرح جنگل‌داری پایش و نظارت لازم دیده شده، بنابراین بهره گیری از جوامع محلی در این فرایند خیلی مهم است. اگر بخواهند برای طرح جایگزین جنگل اقدام کنند، باید حتما با سازمان‌های مردم نهاد و شورای محلی ارتباط تنگاتنگ داشته باشند.

وی خاطر نشان کرد: تا زمان اجرای طرح جنگل‌داری، ارتباط با شوراهای محلی خوب و موثر بود، ولی به نظر می‌رسد این ارتباط در حال حاضر ضعیف شده‌است. ارتباط با فرماندار محل برای جلوگیری از قاچاق مهم است. اگر قرار است از طرح جایگزینی استفاده کنیم این ارتباط باید برقرار شود و بعد از چندین سال بلاتکلیفی مدیریت جنگل‌ها باید و حتما از این جوامع محلی به شدت و به دقت استفاده شود.

رئیس انجمن جنگلبانی ایران اظهار کرد: در کنار این باید از تکنولوژی و فناوری‌های جدید هم برای مراقبت، رصد و پایش جنگل‌ها استفاده کرد. جنگل‌ها ارزش زیادی دارند و چنانچه حریقی اتفاق بیافتد جایگزین کردن درخت آسیب دیده به خصوص اگر درخت مادر باشد که از آن برای تکثیر استفاده می‌شود، به این سادگی نخواهد بود.

حسینی ادامه داد: تمام اقداماتی که در جنگل‌ها داریم، باید توسط متخصص انجام شود. تصمیم گیری در مورد چگونگی جاده سازی، قطع درختان، تقسیم بندی عرصه‌های جنگلی و مدیریت مسائل اقتصادی و اجتماعی آن باید در قالب طرح‌های مدون و کارشناسان صورت گیرد. با توجه به ارزش‌های جنگل‌ها، نیاز به پایش و طرح‌هایی داریم که جامع و آینده نگر باشد و در راستای آن به جنگل خدمت کنیم نه اینکه فقط از آن خدمت بگیریم.

 وی یادآور شد: ما وظیفه داریم که این امانت‌های ملی و طبیعی را به نسل‌های آینده منتقل کنیم، آن را حفظ کنیم و بر اساس اصل مستمر به آن اضافه کنیم که این نیاز به یک برنامه ریزی بر اساس سیاست پایدار دارد.

وی گفت: ناپایداری طرح‌ها و برنامه‌ها باعث تخریب منابع ملی و طبیعی می‌شود، کماکان که در چند سال گذشته شاهد این موضوع بوده‌ایم و نتیجه آن از بین رفتن پوشش درختی، درخچه‌ای و گیاهی کف جنگل و فرسایش است.

حسینی گفت: این تخریب به تدریج به سمت بیابان زایی رفته، افزایش گرد و غبار و آلودگی هوا را در پی خواهد داشت که امروزه در کلان شهرها با آن مواجه هستیم. رخداد این موارد به خاطر تصمیم گیری‌های ناپایدار، مقطعی و عدم انجام وظیفه و یا ترک وظایفی است که شاهد آن هستیم.

انتهای پیام