معرفی فرش بلوچی شاهکاری سنتی در هنر فرش‌بافی

به گزارش ایسنا به نقل از فروشگاه آنلاین فرش امیرکبیر، با استفاده از فرش‌های بلوچی، میتوان به خانه جذابیت و جلوه خاصی را بخشید. در این محتوا، قصد داریم ابتدا به بررسی جنبه‌های مختلف فرش بلوچی، از جمله تاریخچه، طرح‌ها، رنگ‌ها، مواد اولیه و کاربردهای آن بپردازیم و سپس نگاهی به جایگاه این فرش در دکوراسیون داخلی و بازار فرش مدرن امروز خواهیم داشت.

تاریخچه فرش‌های دلنشین بلوچی

هنر فرش‌بافی، در میان مردم بلوچ سابقه‌ای طولانی دارد. فرش‌ بلوچی از دیرباز به عنوان بخشی از زندگی روزمره و همچنین کالایی تجاری مورد استفاده قرار گرفته است. این فرش‌ها در ابتدا توسط زنان بلوچ و به منظور رفع نیازهای خانواده بافته می‌شدند، اما به تدریج با افزایش تقاضا، به عنوان یک منبع درآمد نیز مورد توجه قرار گرفتند. این نوع فرش، به عنوان یکی از فرش‌های خاص ایرانی شناخته می‌شود. در واقع در ایران، فرش ماشینی و دستباف نفیس بسیار زیادی از جمله فرش کاشان نیز وجود دارد که نو عروسان برای جهیزیه عروس خریداری می‌کنند. فرش بلوچی، به عنوان یک فرش سنتی نیز مورد علاقه و توجه نوعرسان است.

انواع گوناگون فرش‌ بلوچی با نقش‌ها و طرح‌های بینظیر

به طور کلی فرش بلوچی مانند دیگر فرش‌های ایرانی، به دو دسته فرش ماشینی و دستباف دسته بندی می‌شود. در واقع در این نوع فرش، نقش‌های بینظیری وجود دارد. در هر یک از این دسته بندی، جزئیات و طرح‌های خیره کننده به فراوانی مشاهده می‌شود. نقش‌های فرش بلوچی، الهام گرفته از طبیعت، زندگی روزمره و باورهای مردم بلوچ است. این نقش‌ها معمولا، به صورت ذهنی و بدون استفاده از نقشه از پیش تعیین شده بافته می‌شوند و هر کدام داستانی خاص و جالب را روایت می‌کنند. از جمله رایج‌ترین نقش‌های این نوع فرش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

انواع نقش‌های فرش بلوچ

• فرش‌ بلوچی با نقش حیوانی: این نوع فرش، با استفاده از تصاویر حیوانات اهلی و وحشی مختلف مانند شتر، بز، گوسفند، اسب و پرندگان بافته می‌شود. این حیوانات، اغلب نمادی از زندگی عشایری و ارتباط نزدیک مردم بلوچ با طبیعت هستند. نقش حیوانی روی فرش‌های بلوچی، می‌تواند به صورت تکی یا ترکیبی با سایر نقش‌ها در فرش استفاده شود.
• نقش گیاهی فرش‌های بلوچی: در این نوع فرش، از تصاویر گیاهان و گل‌های متفاوت مانند درخت نخل، گل انار، بوته‌های صحرایی و درخت زندگی استفاده می‌شود. این نقش و طرح‌های موجود در فرش‌ها نمادی از باروری، سرسبزی و امید به زندگی هستند. نقش گیاهی، معمولا به صورت حاشیه‌ای در فرش‌های بلوچی استفاده می ‌شود.
• نقش هندسی: فرش بلوچی، با استفاده از اشکال هندسی ساده و پیچیده مانند لوزی، مثلث، مربع، دایره و خطوط شکسته بافته می‌شود. این طرح و نقش هندسی اغلب نمادی از نظم، تعادل و هماهنگی هستند. نقش هندسی می‌تواند به شکل‌های تکراری یا متقارن در فرش استفاده شود.
• نقش انسانی: در این نوع فرش، از تصاویر انسان‌ها در حالت‌های مختلف مانند رقص، شکار، زندگی روزمره و مراسم سنتی استفاده می‌شود. این نقش‌ها نماد فرهنگ، تاریخ و آداب و رسوم مردم بلوچ هستند. به طور معمول نقش انسانی، به صورت محدود در فرش استفاده می‌شود.
• فرش بلوچی با نقش تلفیقی: این نوع فرش، ترکیبی از نقش‌های حیوانی، گیاهی، هندسی و انسانی است. در این نوع فرش‌، بافنده سعی می‌کند تا با ترکیب نقش‌های متفاوت، داستانی جامع و کامل از زندگی و فرهنگ بلوچ را روایت کند.

رنگ‌های استفاده شده در فرش بلوچی

رنگ‌های مورد استفاده در فرش بلوچی، گرم و زنده هستند و اغلب از مواد طبیعی مانند پوست انار، روناس، نیل و برگ مو به دست می‌آیند. رنگ‌های قرمز، نارنجی، قهوه‌ای، مشکی و سرمه‌ای از جمله رایج‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در فرش‌های بلوچی هستند. هر کدام از این رنگ‌ها نمادی خاص دارند و به فرش معنا و جلوه‌ای ویژه می‌بخشند.

مواد اولیه به کار رفته در فرش‌های بلوچی

فرش بلوچی دستباف معمولا از پشم گوسفند و بز بافته می‌شود. پشم به کار رفته در این فرش‌ها، اغلب از گوسفندان و بزهای بومی منطقه تهیه می‌شود و به دلیل کیفیت بالا، دوام و ماندگاری فرش را تضمین می‌کند. در فرش‌های بلوچی ماشینی، از نخ اکریلک هیت ست شده نیز به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود که باعث افزایش لطافت و درخشندگی فرش می‌شود.

کاربردهای فرش بلوچی

فرش بلوچی، علاوه بر اینکه به عنوان یک زیرانداز در خانه‌ها و چادرها مورد استفاده قرار می‌گیرد، کاربردهای دیگری نیز دارد. 3 مورد از این کاربردهای مهم و اصلی فرش‌های بلوچی شامل تزیین دیوار، روانداز و کالای تجاری می‌شود.

تزیین دیوار: فرش‌های بلوچی می‌توانند به عنوان یک تابلوی هنری بر روی دیوار آویخته شوند و به فضای داخلی منزل جلوه‌ای خاص و دلنشین ببخشند.

روانداز: از فرش‌های بلوچی می‌توان به عنوان روانداز برای گرم نگه داشتن بدن در فصول سرد سال استفاده کرد.

کالای تجاری: فرش بلوچی به عنوان یک کالای تجاری در بازارهای داخلی و خارجی به فروش می‌رسد و به عنوان یک منبع درآمدی برای مردم بلوچ به حساب می‌آید.

فرش بلوچی و نقش آن در جهیزیه عروس

امروزه، فرش بلوچی به دلیل طرح‌ها و رنگ‌های خاص و زیبای خود، جایگاه ویژه‌ای در دکوراسیون مدرن پیدا کرده است. این فرش می‌تواند به عنوان یک نقطه کانونی در فضای داخلی منزل مورد استفاده قرار گیرد و با ایجاد کنتراست با مبلمان و سایر عناصر دکوراتیو، فضایی منحصر به فرد و جذاب ایجاد کند. فرش بلوچی، به دلیل اصالت و زیبایی خود، می‌تواند به عنوان یک هدیه ارزشمند و ماندگار برای جهیزیه عروس در نظر گرفته شود. این فرش، نه تنها به فضای خانه عروس جلوه‌ای زیبا می‌بخشد، بلکه یادگاری از فرهنگ و هنر اصیل ایرانی نیز خواهد بود. البته در کنار فرش‌های بلوچی، می‌توان از فرش کاشان جدید و فرش مدرن نیز برای تکمیل جهیزیه عروس استفاده کرد. 

یک روش اساسی برای نگهداری و افزایش طول عمر فرش

به طور کلی تمامی فرش‌ها به ویژه فرش بلوچی، نیاز به مراقبت و نگهداری اصولی و مناسب دارند. یکی از روش‌های مراقبت از فرش، استفاده از محافظ ریشه فرش است. در واقع برای افزایش طول عمر انواع فرش ماشینی و دستباف و همچنین جلوگیری از آسیب دیدن ریشه‌های آن، استفاده از محافظ ریشه فرش توصیه می‌شود. محافظ ریشه فرش، نواری است که در انتهای فرش و در محل ریشه‌ها نصب می‌شود و از ساییدگی و پارگی ریشه‌ها جلوگیری می‌کند. نو عروسان، از این روش به فراوانی استفاده می‌کنند تا ماندگاری فرش‌های خود را افزایش دهند. البته این مورد، تنها راه محافظت و نگهداری از فرش نیست و روش‌های دیگری نیز برای افزایش ماندگاری فرش وجود دارد که می‌توان به شستشوی مناسب، جارو کردن مرتب، جلوگیری از تابش مستقیم خورشید و غیره اشاره کرد.

نتیجه‌گیری

فرش بلوچی همان‌طور که در ابتدا بیان کردیم، نمادی از هنر، فرهنگ و اصالت مردمان بلوچ است. این فرش با طرح، نقش و رنگ‌های گرم خود، می‌تواند به فضای داخلی منزل جلوه‌ای خاص و منحصر به فرد ببخشد. اگر به دنبال یک فرش با ارزش، ماندگار و نفیس هستید، فرش‌های بلوچی می‌توانند گزینه‌ای عالی برای شما خریداران عزیز باشند. به یاد داشته باشید که استفاده از محافظ ریشه فرش، به افزایش طول عمر فرش شما کمک فراوانی خواهد کرد.

انتهای رپرتاژ آگهی