شهناز محمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به تفاوت‌های تربیتی بین خانواده‌های تک‌فرزند و چندفرزندی، اظهار کرد: والدین تک‌فرزند آرزوهای خیلی زیادی برای فرزند خود دارند. آن‌ها فقط یک بچه دارند و اگر بچه خوب از آب درنیاید، شانس دیگری وجود ندارد. موفقیت یا شکست آن‌ها در نقش یک پدر یا مادر، به‌طور نزدیکی به موفقیت یا شکست بچه گره خورده است.

او افزود: تجربه نشان داده که خانواده‌های چندفرزندی، بعد از اولین کوفتگی و کبودی ممکن است واکنش نشان دهند، اما برای دومی یا بعدی واکنش چندانی ندارند. آن‌ها می‌دانند که زخم‌ها نهایتاً خوب می‌شوند، اما والدین تک‌فرزند به ندرت به این دانش خود اعتقاد دارند. والدینی که بلافاصله برای کمک به کودک خود نمی‌شتابند، کودکانی دارند که یاد گرفته‌اند وحشت خود را کنترل کنند، اما والدینی که سعی کرده‌اند کودک خود را از همه‌چیز محافظت کنند و اضطراب او را کم کنند، در واقع موجب تشدید استرس بچه شده‌اند.

او ادامه داد: در خانواده‌های چندفرزندی بچه‌های دوم و سوم خیلی وقت‌ها با اسباب‌بازی‌های خواهر و برادر خود بازی می‌کنند و لباس‌های خواهر و برادر بزرگ‌تر را می‌پوشند. منظور این نیست که بچه‌های خانواده‌های پرجمعیت نیاز به توجه ندارند، آن‌ها می‌آموزند که کمتر درخواست و تقاضا بکنند. اما والدین تک‌فرزند، ناخواسته ممکن است در طول زمان به ماشین خشنودساز کودک خود تبدیل شوند. مشکل اینجا است که آن‌ها اطلاع ندارند که توجه بیش از اندازه و فراهم کردن همه‌چیز چقدر به بچه آسیب می‌زند.

محمدی با بیان اینکه در خانواده‌های چندفرزندی، بچه‌ها صبر می‌کنند، زیرا مجبور هستند. آن‌ها فرصت بیشتری دارند تا متوجه شوند فرد دیگری ممکن است بر نیاز آن‌ها اولویت و تقدم داشته باشد، افزود: تک‌فرزند می‌داند که او در اولویت است و بر همه‌چیز تقدم دارد.

او با اشاره به دقت زیاد تک‌فرزندها نسبت به رفتار والدین، عنوان کرد: در خانوارهایی که بیش از یک بچه دارند، بچه‌ها زیاد در حرکات و سلوک والدین خود درگیر نیستند، اما در خانه‌های تک‌فرزند، هیچ چیزی نشنیده یا ندیده باقی نمی‌ماند.

محمدی بیان کرد: ما اغلب برای فرزندانمان وقت نمی‌گذاریم و از طریق اسباب و لوازم، نبودمان را در کنار فرزند جبران می‌کنیم. اگر بیش از یک فرزند داشتیم، نبود ما را وجود خواهر و برادر تا حد زیادی جبران می‌کرد. آن‌چه که کودک نیاز دارد در کنار والدین بودن است نه کنار هدایا!

کارشناس مسئول سلامت خانواده شهرستان زنجان با یادآوری اینکه برخلاف کودکان تک‌فرزند، بچه‌هایی که برادر و خواهر دارند دائم نگران نبودن والدین خود نیستند، ادامه داد: آن‌ها نیز به توجه والدین نیاز دارند، اما به واسطه وجود خواهر و برادر کمتر در این زمینه احساس نیاز می‌کنند. بچه‌های دارای برادر و خواهر این شانس را دارند که ناراحتی و نگرانی‌های خود را سر همدیگر خالی کنند، که گاهی اوقات موجب افت عصبانیت آن‌ها می‌شود.

وی تاکید کرد: بدترین احساس گناه، احساسی است که ممکن است نسبت به فرزندمان داشته باشیم، احساسی که می‌تواند تا آخر عمر ما را عذاب دهد. اغلب والدینی که به خاطر تک‌فرزند بودن احساس گناه می‌کنند، این نارضایتی را به بچه خود نیز منتقل می‌کنند. این نارضایتی به‌ویژه در مادران شاغل بیشتر است.

محمدی با اشاره اینکه داشتن تک‌فرزند گاهی منجر به توقعات غیرمنطقی و غیرواقع‌بینانه‌ای می‌شود که در والدین چندفرزندی دیده نمی‌شود، و این به این خاطر است که کل عشق و آرزو و امید آن‌ها در وجود یک فرزند جمع می‌شود، افزود: تجربه به والدینی که بیش از یک فرزند دارند، آموخته است که هر بچه‌ای دارای توانایی‌ها و شخصیت متفاوتی است. اگر یک بچه سر به هوا بوده و نمی‌تواند به خاطر آورد که کفش خود را کجا گذاشته است، دیگری ممکن است یک فرد دقیق و سازمان‌دهنده فوق‌العاده عالی باشد.

او با تاکید بر تاثیر ساختار خانواده بر فضای خانه، اظهار کرد: خلق خانه‌ای کودکانه در جایی که فقط یک بچه وجود دارد، تقریباً غیرممکن است، در حالی‌که در خانه‌های دارای دو یا سه بچه، هرگز تعداد بالغین از بچه‌ها بیشتر نمی‌شود.

کارشناس مسئول سلامت خانواده شهرستان زنجان تصریح کرد: تک‌فرزندها اغلب به رابطه بین والدین خود چنان حساسیتی نشان می‌دهند که در بچه‌های دارای برادر و خواهر دیده نمی‌شود. در خانواده چندفرزندی، اگر والدین بحث یا عدم توافقی داشته باشند، به احتمال کمتری بچه‌ها آن را می‌شنوند و اگر هم بشنوند خیلی به آن اهمیت نمی‌دهند، زیرا معمولاً با هم مشغول هستند.

او افزود: در خانواده‌های دارای بیش از یک بچه، بسیاری از کارهایی که بچه‌ها انجام می‌دهند، بدون تحسین و نادیده گرفته می‌شود. والدین چند فرزند زمان کافی برای تماشای سه بچه با تشویق‌های بیست و چهار ساعته ندارند، اما والدین تک‌فرزند همه‌چیز را می‌بینند و می‌شنوند، ادامه داد: کوچک‌ترین اظهارنظری که کودک بیان می‌کند، بلافاصله از او تعریف می‌کنند، به جای این‌که به‌صورت عادی فقط بچه را تماشا کنند. اگر این والدین به بزرگ کردن بچه خود به این شیوه ادامه دهند، فردی را بزرگ می‌کنند که انتظار دارد در هر گامی که برمی‌دارد، حتی اگر توپ را به دیوار بزند، با همان اشتیاق تحسین و تمجید شود.

محمدی اضافه کرد: وقتی فقط یک بچه دارید، فکر کردن به غیر از او تقریباً غیرممکن است و این مسأله فشار زیادی برای بچه به همراه دارد. هیچ‌کس نمی‌تواند تمام وقت عالی باشد و بچه‌ای که احساس می‌کند همیشه باید خارق‌العاده باشد ـ چون والدینش این‌طور فکر می‌کنند ـ فشار خیلی زیادی را تحمل می‌کند، به‌طوری که همیشه در لبه تیغ زندگی می‌کند.

او تاکید کرد: دوران بچگی فرآیندی است که باید چشیده شود، مسابقه‌ای نیست که هرچه سریع‌تر به پایان برسد و لذا باید حق گذر از این مسیر برای هر فرزندی تضمین شود، تا مسیر زندگی را با روال طبیعی و به شیوه خودش طی کند. تک‌فرزندی به خودی خود فرصت تجربه کردن تمام‌عیار دوران کودکی را از فرزندمان می‌گیرد، و شاید به همین علت باشد که استانلی هال، مؤسس و نخستین رئیس انجمن روان‌شناسی آمریکا، معتقد است که تک‌فرزند بودن به خودی خود یک بیماری است.

انتهای پیام