تندرستون امسال، تنها جشن سرزندگی نخواهد بود؛ نوای همدلی خواهد شد که از دامنه کوه‌های سرافراز تا موج‌های بی‌قرار جنوب، پیام عشق، شفا و آرامش را به دل‌های داغدار و مجروحان خواهد رساند.

وقتی که خورشید اردیبهشت بر فراز کویر کرمان می‌تابد و نسیم لطیف بر شاخه‌های انجیر و انار می‌رقصد، وقت آن می‌شود که مردمان این دیار، چهل روز پس از نوروز، در آیینی کهن گرد هم آیند.

به گزارش ایسنا، جشن «تندرستون» نه فقط جشنی برای شادی، که نیایشی دسته‌جمعی است؛ آیینی که صدای امید و آرزو را در دامان کوه‌های شیوشگان می‌پراکند.

امسال، اما بوی دعاها جور دیگری در هوا خواهد پیچید؛ دعاهایی از دل‌های نگران، برای سلامتی مجروحان حادثه بندر شهید رجایی و برای تسکین اندوه خانواده‌های داغدار...

کرمان در تندرستون امسال، بیش از همیشه به رنگ همدلی و عشق در می‌آید.

روایت آیین؛ بازگشت به ریشه‌های آفتاب

ناصر شجاعی، پژوهشگر فرهنگ عامه و آیین‌های سنتی کرمان، دست در دست خاطره‌های هزارساله، شما را به دل این مراسم می‌برد؛ به جایی که زمان رنگ می‌بازد و انسان در آغوش زمین و آسمان به نیایش می‌پردازد.

تندرستون، جشنی است با ریشه‌هایی در دل میترائیسم، آیین مهر. آیینی که انسان را به مهرورزی، ریاضت، پاکی و پیوند با طبیعت فرامی‌خواند.

کرمانی‌ها بر این باورند که در نهم اردیبهشت، چهل روز پس از نوروز، کوه‌ها و دشت‌های اطرافشان سرشار از فر مینویی می‌شود؛ نیرویی که همچون بارانی نامرئی، بر دل و جان هر که در طلب باشد، فرود می‌آید.

مراحل آیین تندرستون؛ سفری روحانی

نخستین گام: چرخیدن بر گرد چله‌خانه

در محله کوهستانی تندرستون، چله‌خانه‌ای کوچک و مقدس آرمیده است. رسم است که در صبحگاه این روز، مردم هفت بار به گرد این چله‌خانه بچرخند.

هر گردش، نماد یکی از مراحل آیین مهر است؛ سفری درونی از آزمون‌های سخت به سوی نور، صفا و آگاهی.

پیروان باور دارند که با هر دور، باری از دوش جان خود برداشته و گامی به سوی رهایی و روشنی برمی‌دارند.

دومین گام: حفر جوغن بر دل کوه

پس از چرخش‌ها، مردان و زنان، پیران و جوانان، به دامنه کوه می‌روند.

با دستی لرزان اما دلی استوار، با سنگ یا تیشه، سوراخی به اندازه نوک انگشت اشاره در دل کوه حفر می‌کنند.

این جوغن‌های کوچک، رازهای بزرگ انسان را در خود پنهان می‌کنند؛ آرزوهایی که در سکوت، به طبیعت سپرده می‌شوند.

در باور نیاکان، این سوراخ دریچه‌ای است برای درخواست نیرو از دل زمین؛ برای جذب فر مینویی که چون نسیمی اهورایی در آن روز خاص در کوه‌ها جاری است.

سومین گام: نیایش، ساز و ترنم جان‌ها

پس از پایان این دو آیین، کرمان به صحنه‌ای از موسیقی و شادی بدل می‌شود.

سازهای محلی به صدا در می‌آید: دهل، سورنا، نی و تنبک... و مردمان، آوازهایی در وصف طبیعت، باران، عشق و شادی می‌خوانند.

کودکان عروسک‌های محلی چون لوپتو را به دست می‌گیرند و به شادی می‌رقصند.

دختران دم‌بخت چادر سفید بر سر کرده، با لبخندهایی پر از آرزو به دامان آسمان چشم می‌دوزند.

زنانی که امید به فرزندی نیکو دارند، در مراسم آب‌چل ریختن شرکت می‌کنند و زنان نیکوکار چادر عروسی را برای دختران نامزددار بر دستانشان می‌بندند و دعای خیر می‌خوانند.

تحلیل و نظر کارشناسان؛ سخن استاد گلاب‌زاده

محمدعلی گلاب‌زاده، پژوهشگر و کرمان‌شناس برجسته درباره آیین تندرستون چنین می‌گوید: در روزگاری که بهداشت و درمان به شکل امروز در دسترس نبود، مردم برای رهایی از بیماری‌ها و آفت‌ها به آیین‌هایی معنوی روی می‌آوردند. تندرستون، نه فقط جشن شادمانی، که آیینی برای گشودن گره‌های دل و طلب سلامتی بود.

گلاب‌زاده به باور مردم کرمان درباره حضور «۴۰ تن» یا «از ما بهتران» اشاره می‌کند؛ موجودات مینویی که در این روز، به جمع مردم می‌پیوستند و با خوردن نذری‌های ساده چون آش و نان، شفا و برکت می‌آوردند.

او می‌افزاید: نیاکان ما برای جلوگیری از سختی‌ها و برای جذب انرژی‌های مثبت، گاه‌گاهی بهانه‌هایی چون جشن تندرستون می‌ساختند؛ تا خانواده‌ها و خویشاوندان دور هم جمع شوند و دل‌هاشان را به هم پیوند بزنند.

جلوه‌های ویژه تندرستون؛ زیبایی‌های مردمی

• بخشندگی و تقسیم خوراک: مردم خوراکی‌های خود را با دیگران قسمت می‌کنند. نان، میوه، شیرینی و آش‌های محلی، سفره‌ها را رنگین می‌کند.

• اسب‌سواری آیینی: دختران زیباروی بر اسب‌های آراسته می‌نشینند و حلقه‌های انسانی با دف و دایره‌های بیضی‌شکل دورشان می‌چرخند، اشعار باران‌خواهی و بخت‌گشایی سر می‌دهند.

• دعا برای آرزوها: بیماران، عاشقان و حاجتمندان، هر یک به گوشه‌ای می‌روند و در سکوت، نیایش می‌کنند. نیایش‌هایی که با وزش باد در کوه می‌پیچد و به سپهر می‌رسد.

به گزارش ایسنا، اکنون تندرستون نه تنها آیینی برای احیاء سنت‌هاست، که جشنی برای گردهمایی نسل‌هاست؛ آیینی که کودکان، جوانان و سالخوردگان را در یک حلقه پیوسته از عشق و امید به هم پیوند می‌دهد.

نیلوفرانگی در دل کویر

به گزارش خبرنگار ایسنا، تندرستون، جشن زنده شدن انسان در آغوش طبیعت است.

جشنی که در آن، دل‌ها از تیرگی کینه‌ها شسته می‌شود و جان‌ها از نور امید پر می‌شود.

امسال که کرمان با دعای خیر برای مجروحان حادثه بندر شهید رجایی، تندرستون را برگزار خواهد کرد، این آیین چهره‌ای انسانی‌تر، عاطفی‌تر و روشن‌تر می‌یابد.

باشد که این نیایش‌ها، این پیوندهای جانانه، همچون نیلوفری از دل کویر، به بار بنشیند و کرمان و ایران‌زمین، سرشار از تندرستی، عشق و همبستگی شود.

انتهای پیام