مهدی پندار امروز، ۱۷ اردیبهشت در اجلاس معاونان اداری مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی که در شیراز در حال برگزاری است، گفت: آموزش عالی به عنوان محور پیشرفت و توسعه پایدار، نقشی کلیدی در پرورش نیروی انسانی متخصص، تولید دانش و گسترش نوآوری و فناوری برعهده دارد.
وی با بیان اینکه بدون وجود نظام‌های اداری و مالی کارآمد حتی اثربخش‌ترین برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری به نتیجه مطلوب نخواهند رسید، افزود: بر این اساس مدیریت اداری و مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری کشور، زیربنای پشتیبانی از مأموریت اصلی این مراکز محسوب می‌شوند.
پندار تصریح کرد: در سال‌های اخیر، علی‌رغم تمام محدودیت‌ها، پیشرفت‌های چشمگیری در شفاف‌سازی مالی بهینه‌سازی هزینه‌ها و توسعه زیرساخت‌های دانشگاهی محقق شده، هرچند تا رسیدن به نقطه مطلوب راهی طولانی پیش رو داریم، اما چالش اساسی پیش روی ما، تأمین مالی پایدار است.
معاون اداری مالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: کاهش تدریجی بودجه‌های دولتی، رشد هزینه‌های آموزشی، رقابت فزاینده دانشگاه‌ها برای جذب دانشجو و منابع مالی، نیاز به نوسازی آزمایشگاه‌ها و الزام همگامی با تحولات پرشتاب جهانی، همگی ما را ناگزیر به اتخاذ راهکارهای نوین و خلاقانه می‌کند.
وی یادآور شد: تجارب موفق جهانی به ما نشان می‌دهد که تنوع‌بخشی به منابع درآمدی، مدیریت هوشمند دارایی‌ها و توسعه مشارکت‌های میان دولت، دانشگاه و صنعت می‌تواند راهگشا باشد.
پندار با بیان اینکه در این مسیر باید به چند محور کلیدی تمرکز کنیم، نخست بر ضرورت تنوع‌بخشی به منابع درآمدی از طریق توسعه پژوهش‌های کاربردی، افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تأکید کرد و سپس خواستار بهینه‌سازی مدیریت دارایی‌های دانشگاهی شامل املاک، تجهیزات و منابع مالی با رویکردی حرفه‌ای و آینده‌نگر شد.
معاون اداری مالی وزارت عتف، توسعه مشارکت‌های راهبردی از طریق ایجاد مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت همکاری‌های بین‌المللی و جذب دانشجویان خارجی به عنوان منبعی پایدار برای درآمدزایی را از دیگر محورهای کلیدی برشمرد که باید به آن توجه داشت.
وی بیان کرد: امروز در آستانه تحولی تاریخی ایستاده‌ایم، تحولی که نیازمند خرد جمعی، مدیریت هوشمندانه منابع و عزمی راسخ است. آینده روشن نظام دانشگاهی کشور در گرو همدلی، همکاری و هماهنگی بی‌وقفه ماست.
پندار با تصریح اینکه سه محور اساسی را برای این تحول دنبال خواهیم کرد، گفت: نخست هدایت خردمندانه منابع با ایجاد نظام یکپارچه مدیریت مالی در تمام سطوح، ارائه راهکارهای تأمین منابع پایدار و اصلاح فرایندهای اداری در چارچوب قوانین و مقررات است.
وی دومین محور را تقویت همکاری‌های شبکه‌ای از طریق ایجاد پلتفرم‌های اشتراک تجربیات بین دانشگاهی، برگزاری دوره‌های توانمندسازی تخصصی و حمایت همه جانبه از اجرای الگوهای نوین مدیریت مالی عنوان کرد و گفت: سومین محور نیز تکیه بر توانمندی‌های بی‌نظیر نیروهای اداری مالی دانشگاه‌هاست.
وی با تأکید بر اینکه همبستگی، نوآوری و جسارت مدیریتی ما قادر است آموزش عالی ایران را به جایگاهی در خور و شایسته ارتقا دهد، گفت: آرمان ما شکل‌دهی به اکوسیستمی زنده و پویاست. نظامی که در آن وزارت علوم به عنوان پلی کارآمد میان دانشگاه‌ها عمل کند، هماهنگی نظام‌مند بر روابط حاکم شود و ظرفیت‌ها در مسیر تحقق توسعه پایدار آموزش عالی به کار گرفته شود.
بیش از ۹۰ درصد بودجه دانشگاه‌ها صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود
سرپرست دانشگاه شیراز نیز در این مراسم به چالش‌های پیش روی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی اشاره کرد و گفت: با وجود ظرفیت‌های فراوان نظام دانشگاهی کشور با مجموعه‌ای از چالش‌های اساسی مواجه است که نمی‌توان نادیده گرفت. بودجه و منابع ناکافی، ساختار مالی ناکارآمد و نامتمرکز، مسائل نیروی انسانی و انگیزش کارکنان، مهاجرت نخبگان و ساختار اداری پیچیده و عدم بهره‌وری از آن جمله است.
علیرضا افشاری‌فر از وضعیت بودجه دانشگاه‌ها گلایه کرد و گفت: بیش‌از ۹۰ درصد بودجه دانشگاه‌ها صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود و ۱۰ درصد مابقی کفاف تغذیه دانشجویی، حمل و نقل و... هم نمی‌شود، به همین دلیل، مساله آموزش و پژوهش و مسائل فرهنگی به فراموشی سپرده می‌شود.
وی اظهار کرد: از مهم‌ترین چالش‌های پیش رو، تعدد مراکز آموزش عالی است که در این زمینه، ضروری است طرح آمایش آموزش عالی به‌جد پیگیری شود، چراکه اجرای این طرح، ضمن صرفه‌جویی در منابع، امکان تمرکز بر مأموریت‌های منطقه‌ای و ایفای نقش اجتماعی دانشگاه‌ها را تقویت خواهد کرد.
افشاری‌فر ضمن ارائه گزارش مقایسه‌ای از وضعیت حقوق و مزایای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دگیر کشورها، از کم بودن حقوق اعضای هیئت علمی در ایران گلایه کرد و گفت: این معضل نه تنها انگیزه علمی استادان را کاهش می‌دهد، بلکه تمرکزشان را از کارهای پژوهشی دور می‌کند. از سوی دیگر، با مشکل کمبود بودجه و در پی آن کمبود امکانات و زیرساخت‌های پژوهشی، انجام تحقیقات با مشکل مواجه می‌شود و همین مساله، ضمن تأثیر منفی بر کیفیت آموزش و پژوهش، آینده تحقیقات کشور را به خطر می‌اندازد.
وی مهاجرت ۲۵ درصد از اعضای هیئت علمی را چالش بزرگی برای نظام دانست و گفت: نباید نسبت به این روند بی‌تفاوت باشیم که پاشنه آشیل اصلی پیشرفت کشور خواهد بود.
سرپرست دانشگاه شیراز در ادامه به برخی برنامه‌های لازم‌الاجرا اشاره کرد و گفت: ضرورت تأمین مسکن اعضای هیئت علمی از جمله برنامه‌هایی است که لازم است به‌طور جدی پیگیری شود. همچنین اگر منابع مالی مطابق با برنامه‌های توسعه محقق شود، خیزشی در علم کشور پدید می‌آید که می‌تواند مانع مهاجرت نخبگان شود.
انتهای پیام
نظرات