حمید ظهرابی امروز، ۲۴ اردیبهشت در افتتاحیه همایش ملی پارک‌های ملی و مناطق تحت حفاظت که به میزبانی دانشگاه شیراز برگزار شد، با اشاره به آغاز دوره جدید مدیریتی در سازمان حفاظت محیط زیست با رویکردی متفاوت، تصریح کرد: این رویکرد بر پایه گشودن فضا برای مشارکت فعال و واقعی همه ذی‌نفعان در فرایند حفاظت از محیط زیست استوار است. در این چارچوب، سیاست‌های حوزه تنوع زیستی باید بر مبنای دانش‌محوری بازتعریف شود و دانشگاه‌ها نقشی کلیدی در آن ایفا کنند.
وی، انتقال دانش و فناوری‌های نوین حفاظتی، جایگزینی روش‌های سنتی با رویکردهای نو و تئوریزه‌سازی شیوه‌های علمی توسط جامعه دانشگاهی را از الزامات این تحول برشمرد و افزود: بدون مشارکت اثربخش دانشگاهیان و متخصصان، امکان تحقق این اهداف وجود ندارد. بهره‌گیری از فناوری‌های روز به‌ویژه در شرایط کمبود منابع انسانی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
ظهرابی با اشاره به اهمیت توجه به ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در بومی‌سازی فناوری‌های مؤثر در حفاظت، بر لزوم ورود این دستاوردها به فاز عملیاتی تأکید کرد و افزود: انتظار می‌رود دانشگاه‌ها علاوه بر ایفای نقش مرجع علمی، در حوزه فناوری‌های کاربردی نیز فعالانه وارد میدان شوند.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، توانمندسازی و آموزش جوامع محلی را پیش‌نیاز تحقق مشارکت پایدار دانست و گفت: باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که مشارکت مردمی نه در ظاهر، بلکه در عمل محقق شود؛ به‌نحوی که جامعه محلی در منافع ناشی از حفاظت سهیم باشد و انگیزه لازم برای مشارکت فعال پیدا کند.
وی، توافق‌سازی را از دیگر راهبردهای کلیدی سازمان عنوان کرد و افزود: برای جریان‌سازی مؤثر در سطح برنامه‌های ملی و منطقه‌ای، باید سایر نهادها و دستگاه‌ها نسبت به اهمیت حفاظت از تنوع زیستی آگاه شوند. تحقق حکمرانی محیط زیستی زمانی امکانپذیر است که اقناع علمی در سطوح تصمیم‌گیری شکل گیرد.
ظهرابی با بیان اینکه حفاظت پایدار بدون پیوند با اقتصاد و اجتماع محقق نخواهد شد، اظهار کرد: نباید حفاظت از محیط زیست را جدا از نیازهای اقتصادی و اجتماعی مردم تعریف کنیم. دانشگاه‌ها باید مدل‌هایی طراحی کنند که در شرایط اقتصادی فعلی کشور، منجر به هم‌افزایی بین این سه مؤلفه شود.
وی با اشاره به روند بازنشستگی نیروهای متخصص و کاهش ظرفیت‌های کارشناسی، جانشین‌پروری و تربیت نیروی انسانی توانمند را یکی از دغدغه‌های مهم سازمان برشمرد و گفت: در صورت عدم ورود نیروهای جدید، بخش‌هایی از ساختار فنی سازمان دچار آسیب جدی خواهد شد و دانشگاه‌ها باید نقش کلیدی در آموزش و تربیت نسل جدید ایفا کنند.
هنوز برخی مفاهیم محیط زیستی وارد ادبیات کاربردی کشور نشده است
ظهرابی همچنین بر ضرورت توسعه و تبیین مدل‌های بومی حکمرانی محیط زیستی تأکید کرد و افزود: بسیاری از مفاهیم مطرح‌شده در این حوزه هنوز وارد ادبیات کاربردی کشور نشده‌اند. نیاز داریم با استفاده از ظرفیت‌های علمی داخلی، این مفاهیم را بومی‌سازی کرده و در سطوح مختلف مدیریتی نهادینه کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: بر خلاف آمار رسمی که صرفاً مناطق چهارگانه سازمان را به‌عنوان عرصه‌های حفاظت‌شده لحاظ می‌کند، در عمل مجموعه دیگری از مناطق از جمله ذخیره‌گاه‌های جنگلی، مناطق تحت مدیریت دانشگاه‌ها، زیست‌کره‌های یونسکو و سایر پهنه‌ها نیز در سطوحی از حفاظت قرار دارند. با لحاظ این مناطق، به بخش زیادی از تعهد ۳۰ درصدی حفاظت سرزمینی نزدیک شده‌ایم.
ظهرابی با تأکید بر لزوم ارتقای کیفیت حفاظت در این مناطق، تصریح کرد: باید لایه‌بندی جدیدی از مناطق با اولویت تنوع زیستی تعریف شود تا حفاظت هدفمندتر و مؤثرتری صورت گیرد. انتظار می‌رود دانشگاهیان در شناسایی، ارزیابی و طراحی نظام حفاظتی این مناطق نقش فعال ایفا کنند.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در پایان از جامعه دانشگاهی و متخصصان حوزه حفاظت دعوت کرد با تبادل تجربه، ارائه مدل‌های نو و تولید دانش کاربردی، در تحقق حکمرانی نوین محیط زیستی کشور مشارکت مؤثر داشته باشند.
انتهای پیام
نظرات