به گزارش ایسنا، سید احسان خاندوزی، وزیر پیشین امور اقتصاد و دارایی در دولت سیزدهم امروز در اولین کنگره بین الملی الگوی حکمرانی شهید آیت الله دکتر سید ابراهیم رئیسی با اشاره به تحولات چشمگیر در عرصه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی کشور در دوره دولت سیزدهم گفت: در پایان سال ۱۴۰۲، چهار دسته اصلی از نماگرهای اقتصادی، سیاست‌گذاری، روابط خارجی و اقتدار منطقه‌ای نسبت به سال‌های پیش از آن، به‌ویژه سال ۱۳۹۸، وضعیت متفاوتی پیدا کرده بودند.
وی با بیان اینکه شاخص‌های کمی اقتصادی کشور مسیر متفاوتی را آغاز کرده بودند، افزود: به تعبیر رهبر انقلاب، اگر این روند ادامه پیدا می‌کرد، آثار آن در حل مشکلات کشور به‌مراتب نمایان‌تر می‌شد.
بهبود شاخص‌های سیاست‌گذاری در دولت رئیسی
این مقام مسئول ادامه داد: در حوزه سیاست‌گذاری، برخلاف وقایع سال ۱۳۹۸ که در جریان اصلاح قیمت بنزین موجب اعتراضات گسترده و جان باختن بیش از ۲۰۰ نفر از هم‌میهنان شد، در دولت شهید رئیسی، اجرای سیاست اصلاح ارز ترجیحی موجب بهبود نسبی شاخص‌هایی نظیر ضریب جینی شد.
گسترش همکاری با هم‌پیمانان خارجی
خاندوزی همچنین با اشاره به تحرکات دیپلماتیک دولت سیزدهم، گفت: در سال ۱۴۰۲، برخلاف جهت‌گیری تحریم‌ها، طیف متنوعی از هم‌پیمانان خارجی و شرکای بین‌المللی برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت.
افزایش اقتدار منطقه‌ای جمهوری اسلامی
وی تصریح کرد: اقتدار منطقه‌ای نیز به‌وضوح افزایش یافت. مقایسه واکنش جمهوری اسلامی به ترور شهید زاهدی در دولت شهید رئیسی با واکنش سال ۱۳۹۸ به شهادت حاج قاسم سلیمانی نشان‌دهنده این تحول است.
تحول مدیریتی با حفظ بدنه موجود
وزیر سابق اقتصاد تأکید کرد: این تغییرات عمدتاً ناشی از تحول در شیوه حکمرانی شهید رئیسی بود. وی با وجود محدودیت‌هایی در تغییر ترکیب کابینه و مدیران استانی، خروجی و نتایجی کاملاً متفاوت و متحول‌گرایانه به‌دست آورد.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: البته این به معنای نبود کاستی در عرصه اقتصادی و سایر حوزه‌ها نیست. دوره ۲ سال و ۹ ماهه برای حل انباشت انحراف‌های چندین‌ساله کفایت نمی‌کرد.
غلبه بر جنگ اراده‌ها؛ اولویت دولت سیزدهم
خاندوزی با اشاره به رویکرد شهید رئیسی در مدیریت کشور گفت: اراده غلبه بر جنگ اقتصادی، محور اصلی اقدامات ایشان بود. این اراده به مدیران اجرایی در سطوح مختلف سرایت کرده بود. دولت باید در جنگ اراده‌ها بر اراده آمریکا برای تضعیف اقتصاد ایران غلبه می‌کرد.
وی افزود: در الگوی حکمرانی رئیسی، هدف‌گذاری‌های زمان‌مند، پیگیری‌های مستمر و مؤاخذه‌های بی‌تعارف وجود داشت. مصادیق فراوانی از حساب‌کشی‌های جدی وی از مدیران اجرایی در دست است که اگر فرصت بود، شنیدنی و قابل تأمل بود.
«تازیانه بهره‌وری» بر پیکره بروکراسی ناکارآمد
خاندوزی با بیان اینکه «تازیانه بهره‌وری» شهید رئیسی بدنه بروکراسی ضعیف و ناکارآمد را به تحرک واداشت، گفت: در حوزه گمرک، با وجود آن‌که مجوز استخدام جدیدی دریافت نکردیم، توانستیم با نیمی از زمان پیشین، ترخیص کالاها را انجام دهیم و حجم تجارت خارجی را از حدود ۸۰ میلیارد دلار به ۱۵۰ میلیارد دلار افزایش دهیم.
پرهیز از توزیع منابع میان اطرافیان
وی افزود: یکی از ویژگی‌های شهید رئیسی، بی‌توجهی کامل به توزیع پست‌ها و منابع مالی میان اطرافیان یا ملاحظات جناحی و سیاسی بود؛ دغدغه‌ای که برخی دولتمردان گذشته به‌شدت به آن گرفتار بودند.
نوسازی در مدیریت؛ مقابله با محافظه‌کاری
وزیر سابق اقتصاد تأکید کرد: ایشان با جسارت، حلقه‌های مدیریتی فرسوده و کم‌انگیزه‌ای را که مانع تحقق جنگ اقتصادی بودند، کنار گذاشتند و نوسازی مدیریتی را با اتکا به قانون و بی‌اعتنایی به محافظه‌کاری و روزمرگی دنبال کردند.
رشد تولید ناخالص داخلی در دولت سیزدهم به سطوح مثبت بازگشت
سیداحسان خاندوزی با اشاره به دستاوردهای اقتصادی دولت شهید آیت‌الله رئیسی گفت: ثمره مدیریت جهادی و رویکرد بلندپروازانه رئیس‌جمهور فقید این بود که شاخص‌های اقتصادی، علی‌رغم تحریم‌ها و نبود توافقات برجامی، به تحرک درآمدند و در بسیاری از بخش‌ها بهبود محسوسی یافتند.
وی افزود: نتیجه این سبک مدیریت اقتصادی، کاهش زمان تصمیم‌گیری و افزایش بهره‌وری بود. ما شاهد این بودیم که بسیاری از مدیران، کم‌وبیش همپای رئیس‌جمهور حرکت کردند و همین مسئله خروجی‌های مؤثری به همراه داشت.
عملکرد تولید در دولت سیزدهم؛ مقایسه با دولت دوازدهم
این مقام مسئول با استناد به داده‌های رسمی اظهار کرد: در مقایسه میانگین عملکرد چهار ساله دولت دوازدهم با سه ساله دولت سیزدهم، جز در بخش کشاورزی که به دلیل شرایط اقلیمی رشد کمتری داشت، در دیگر حوزه‌ها شاهد رشد چشمگیر بودیم.
وی ادامه داد: در حوزه صنایع و معادن، رشد اقتصادی از میانگین منفی ۵ درصد در دولت دوازدهم، به مثبت ۶.۹ درصد رسید. در نفت و گاز، از منفی ۱۲ درصد به مثبت ۱۲ درصد، و در بخش خدمات از ۴ درصد به ۵.۴ درصد افزایش یافت. مجموع تولید ناخالص داخلی (GDP) نیز از منفی ۴ درصد به مثبت ۵.۵ درصد تغییر کرد.
رشد اقتصادی بدون نفت هم قابل توجه بود
خاندوزی با اشاره به انتقادهایی مبنی بر وابستگی رشد اقتصادی به نفت، تصریح کرد: حتی اگر نفت را از محاسبات حذف کنیم، باز هم رشد تولید ناخالص داخلی از حدود ۲ درصد به بیش از ۴ درصد افزایش یافته است. این نشان‌دهنده تحرک اقتصادی در سخت‌ترین شرایط تحریمی است.
بهبود شاخص‌های مصرف و سرمایه‌گذاری
وی ادامه داد: شاخص‌های مصرف، چه در سطح خانوار و چه دولت، افزایش یافت و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که نمایانگر سرمایه‌گذاری است، از میانگین منفی ۸.۶ درصد در دولت دوازدهم به مثبت ۳.۸ درصد در دولت سیزدهم رسید. این آمارها همگی براساس داده‌های مرکز آمار ایران هستند.
خاندوزی افزود: در صادرات نیز از میانگین منفی ۱۹ درصد به مثبت بیش از ۹ درصد رسیدیم، و واردات و GDP نیز همان‌طور که اشاره شد، رشد قابل ملاحظه‌ای داشتند.
مقایسه سه سال تحریمی دولت‌ها؛ نتایج قابل تأمل
وی با تأکید بر لزوم مقایسه عادلانه گفت: اگر سه سال تحریمی دولت دوازدهم (۹۷ تا ۹۹) را با سه سال تحریمی دولت شهید رئیسی مقایسه کنیم، به‌وضوح می‌بینیم که شاخص‌های رشد اقتصادی کشور، چه با نفت و چه بدون نفت، از وضعیت رکودی و صفر، به سطوح مثبت منتقل شده‌اند.
عبور از میانگین‌های تاریخی رشد اقتصادی
وزیر سابق اقتصاد خاطرنشان کرد: براساس آمارهای بانک مرکزی، میانگین رشد در دولت سیزدهم در اغلب شاخص‌ها از میانگین‌های ۱۰، ۲۰ و ۲۵ سال گذشته فراتر رفته است؛ از جمله در تولید، رشد بدون نفت، صنعت، مصرف خانوار و سرمایه‌گذاری.
تحقق بالاتر از پیش‌بینی‌های جهانی
وی با اشاره به پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی گفت: نرخ رشد اقتصادی ایران در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، از پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی بالاتر بوده است. برای مثال، در سال ۲۰۲۳، رشد تحقق‌یافته اقتصاد ایران نزدیک به ۵ درصد بود، در حالی که بانک جهانی تنها ۲.۱۴ درصد پیش‌بینی کرده بود.
کاهش نرخ بیکاری به کمترین سطح دو دهه اخیر
خاندوزی با اشاره به وضعیت اشتغال اظهار کرد: در سال‌های فعالیت دولت سیزدهم، نرخ بیکاری به یکی از پایین‌ترین مقادیر دو دهه اخیر رسید. در ماه پایانی دولت، فقط ۶ استان نرخ بیکاری دو رقمی داشتند و در ۲۵ استان، نرخ بیکاری به زیر ۱۰ درصد کاهش یافته بود.
کاهش نرخ فقر براساس شاخص‌های بین‌المللی
وی در ادامه گفت: نرخ جمعیت زیر خط فقر نیز، براساس شاخص درآمد روزانه (۳.۶ دلار و ۶.۸ دلار بر حسب قدرت خرید)، بهبود یافته است که این موضوع هم در آمارهای معتبر بین‌المللی و هم داخلی قابل مشاهده است.
کاهش نرخ فقر و نابرابری در دوره دولت سیزدهم
وزیر سابق اقتصاد با اشاره به بهبود شاخص‌های معیشتی مردم در دوره ریاست‌جمهوری شهید آیت‌الله رئیسی گفت: در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم، حدود ۲۹ درصد از جمعیت کشور بر اساس شاخص درآمد روزانه ۶.۸ دلار، زیر خط فقر قرار داشتند. این رقم در طول دوره مسئولیت ایشان به ۲۱.۹ درصد کاهش یافت؛ آماری که بر اساس گزارش‌های معتبر بین‌المللی تأیید شده و روند نزولی آن در نمودارهای جهانی کاملاً مشهود است.
وی افزود: ضریب جینی نیز از ۰.۴۰ به ۰.۳۶ کاهش یافت. این عدد حتی در مقایسه با سال‌های غیرتحریمی، از وضعیت مطلوب‌تری در توزیع درآمد حکایت دارد. هرچند هنوز داده‌های نهایی بانک مرکزی اعلام نشده، اما داده‌های مقدماتی هم‌اکنون بیانگر این بهبود هستند.
کنترل رشد نقدینگی و تقویت سرمایه بانک‌های دولتی
خاندوزی با اشاره به عملکرد دولت در مهار رشد نقدینگی عنوان کرد: رشد نقدینگی که تا حوالی ۴۲ درصد افزایش یافته بود، در طول سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و اوایل ۱۴۰۳ روند کاهشی مشخصی را طی کرد. این کاهش، نتیجه تغییر سیاست‌های دولت در حوزه پولی بود.
وی در ادامه اظهار کرد: با وجود تنگناهای مالی و کسری بودجه، سرمایه بانک‌های تحت مدیریت دولت تقویت شد. در دوره سه‌ساله دولت سیزدهم، میزان افزایش سرمایه بانک‌های دولتی از مجموع هشت سال پیش از آن بیشتر بود.
افزایش سرمایه واقعی بانک‌ها؛ نه صرفاً تجدید ارزیابی
وزیر سابق اقتصاد توضیح داد: در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، حدود ۸۰ درصد افزایش سرمایه بانک‌ها ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها بود و تنها ۲۰ درصد آن آورده جدید محسوب می‌شد. اما در دولت سیزدهم، این نسبت معکوس شد و بخش اعظم افزایش سرمایه از محل سودآوری واقعی بانک‌ها انجام شد.
رشد سهم مردم از تسهیلات بانکی
خاندوزی با اشاره به سهم مردم از منابع مالی کشور گفت: سهم خانوارها از تسهیلات بانکی، که در ابتدای دولت حدود ۱۳ درصد بود، تا پایان دولت شهید رئیسی به ۲۱ درصد افزایش یافت. این شاخص نشان‌دهنده رویکرد عدالت‌محور دولت در تخصیص منابع بانکی بود.
سرمایه‌گذاری خارجی فراتر از سال‌های برجام
وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی، ورود سرمایه‌های معتبر در دوره دولت سیزدهم از سال‌های اوج برجام نیز فراتر رفت. این سرمایه‌گذاری‌ها نه‌تنها در قالب توافق‌های امضاشده، بلکه در قالب جذب عملی سرمایه اتفاق افتاد.
کاهش وابستگی بودجه به نفت و استقراض
خاندوزی در ادامه گفت: ترکیب منابع بودجه دولت نیز دچار تحول شد. سهم درآمدهای مالیاتی به شکل محسوسی افزایش یافت و وابستگی به نفت خام کاهش پیدا کرد. در سال ۱۳۹۹ دولت حدود ۳۵ درصد از بودجه را با فروش اوراق و استقراض داخلی تأمین می‌کرد، اما در دولت سیزدهم این عدد به حوالی ۱۶ درصد کاهش یافت.
افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی
وی افزود: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی (GDP) که یکی از شاخص‌های پایداری اقتصادی است، در سال ۱۴۰۰ در پایین‌ترین سطح قرار داشت، اما در سال ۱۴۰۲ به یکی از بهترین وضعیت‌های خود رسید. بر اساس آمار بانک مرکزی، این نسبت به بیش از ۸ درصد افزایش یافت.
سهم مالیات در بودجه عمومی به بیش از ۴۱ درصد رسید
وزیر سابق اقتصاد ادامه داد: نسبت درآمدهای مالیاتی به منابع بودجه عمومی که پیش‌تر حدود یک‌سوم بود، در پایان دولت به بیش از ۴۱ درصد افزایش یافت. این جهش، گامی مؤثر در جهت مقاوم‌سازی اقتصاد و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی بود.
آمارها، بهترین دفاعیه عملکرد اقتصادی دولت شهید رئیسی
خاندوزی در پایان سخنانش گفت: در اقتصاد، داده‌های فراوانی برای استناد وجود دارد؛ اما به نظر من، برخی از نقاط عطف و چرخش‌های شاخص‌های اقتصادی در دوره دولت شهید رئیسی، خود بهترین دفاعیه از عملکرد آن دولت است؛ عملکردی که اگرچه بی‌نقص نبود، اما جهت‌گیری آن به‌روشنی رو به سوی اصلاح ساختاری و عدالت‌محورانه داشت.
انتهای پیام
نظرات