رضا کانونی به همراه اعضای کارگروه علوم مکانی جهاد دانشگاهی استان اردبیل با حضور در دفتر ایسنا منطقه اردبیل در گفت‌وگو با این خبرگزاری اظهار کرد: علوم مکانی شاخه‌ای بین‌رشته‌ای و پیشرو در جهان امروز است که با ترکیب رشته‌های جغرافیا، سنجش از دور، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، محیط زیست، زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی، آب‌وهواشناسی و سایر رشته‌های مرتبط، امکان درک عمیق و سیستمی از مسائل سرزمینی را فراهم می‌کند. این حوزه با تبدیل داده‌های مکانی به اطلاعات قابل تحلیل، ابزاری نوین برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در سیاست‌گذاری، مدیریت بحران و حتی توسعه پایدار شهری و روستایی تلقی می‌شود.
وی افزود: این مزیت‌ها به ویژه در دوره‌ای که بحران‌های طبیعی، تغییر اقلیم و رشد سریع شهرها دغدغه‌ی اصلی مدیریت منابع و زیرساخت‌های کشورها شده، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
کانونی ادامه داد: ما با مشارکت دانشگاه‌ها، اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و نهادهای فناورانه، کارگروه تخصصی علوم مکانی را راه‌اندازی کرده‌ایم که در کنار فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی، به سمت تولید فناوری‌های بومی حرکت کند. هدف، خلق راهبردهای عملی برای مدیریت مخاطرات طبیعی، تغییرات کاربری زمین، رصد تغییرات اقلیمی، مکان‌یابی دقیق زیرساخت‌ها و ارتقاء تاب‌آوری شهری است. امروز با پیشرفت فناوری‌های مبتنی بر داده‌های ماهواره‌ای، اینترنت اشیا (IoT)، و هوش مصنوعی، می‌توان لایه‌های متعددی از اطلاعات را تحلیل و در کوتاه‌ترین زمان نسبت به رویدادها واکنش هوشمند نشان داد.
مسئول معاونت پژوهشی جهاددانشگاهی اردبیل اظهار کرد: علوم مکانی فرصتی بی‌بدیل برای گذار استان به سمت حکمرانی داده‌محور و برنامه‌ریزی علمی است. با فعال‌سازی ظرفیت‌های دانشگاهی، بهره‌گیری از جوانان متخصص و توجه به نیازهای بومی در پیوست با فناوری جهانی، می‌توان اردبیل را به پایلوت فناوری‌های مکانی کشور بدل کرد؛ مسیری که آینده توسعه استان را مبتنی بر شواهد، ایمن، تاب‌آور و هوشمند می‌سازد.
علوم مکانی؛ زیربنای کشاورزی هوشمند، شهرسازی آینده‌نگر و مدیریت بحران در اردبیل
ابوذر صادقی، دکتری ژئومورفولوژی و سنجش از دور بیان کرد: از نگاه کاربردی، علوم مکانی می‌تواند موتور محرک بسیاری از پروژه‌های استان باشد. الان کشاورزی مدرن بدون تحلیل مکانی ممکن نیست؛ از پایش سلامت مزارع با پهپاد و سنجش تصاویر ماهواره‌ای تا طراحی برنامه‌های پیشگیری از آفات و بهینه‌سازی مصرف آب همه وابسته به داده‌های مکانی و تحلیل‌های GIS شده‌اند.
وی ادامه داد: علاوه بر این، در حوزه شهری می‌توان مسیر توسعه شهرها را هوشمندانه مدیریت کرد، پهنه‌بندی خطرات مثل سیلاب و زلزله را انجام داد و حتی با الگوهای پیش‌بینی، آینده گسترش شهر را با دقت بالایی مدیریت کرد.
صادقی با اشاره به اینکه در استان اردبیل توجه کافی به این حوزه صورت نگرفته است، بیان کرد: با توجه به ظرفیت‌های موجود در استان و نیازهای مبرم به کاربردی کردن موضوعات مربوط به علوم مکانی لازم است زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی مرتبط توسعه یابد و بستر لازم برای پیاده‌سازی فناوری‌های نوین مکانی در بخش‌هایی مانند مدیریت بحران، کشاورزی هوشمند، برنامه‌ریزی شهری و حفاظت از منابع طبیعی فراهم شود تا بتوانیم از مزایای این علوم در ارتقاء کیفیت زندگی و توسعه پایدار استان بهره‌مند شویم.
ضرورت فرهنگ‌سازی و سرمایه‌گذاری برای فراگیری علوم مکانی در استان اردبیل
حمید سلیمانی، کارشناس ارشد سنجش از دور اظهار کرد: علوم مکانی امکان تحلیل تغییرات گذشته شهر و روستا را با داده‌های تاریخی فراهم می‌سازد، ولی مهم‌تر از آن، استفاده از مدلسازی و شبیه‌سازی برای پیش‌بینی توسعه آتی شهرهاست. مثلا می‌توان مشخص کرد در کدام مناطق شهر علایم توسعه بی‌رویه قابل مشاهده است یا چه مناطقی برای احداث زیرساخت‌هایی مانند پارکینگ، بیمارستان یا مراکز آموزشی مناسب‌ترند.
سلیمانی افزود: ماشین‌های تحلیل مکانی می‌توانند بر اساس تراکم تردد، داده‌های ترافیکی و مدل‌های حمل‌ونقل، مکان‌یابی بهینه برای خدمات شهری انجام دهند. علاوه بر این، با ترکیب سنجش از دور و هوش مصنوعی، امکان شناسایی سریع ساخت‌وسازهای غیرمجاز و پایش لحظه‌ای بحران‌های شهری، مانند مدیریت مسیر امدادرسانی در مواقع زلزله یا سیلاب، وجود دارد؛ موضوعی که در سطح جهانی از الزامات حکمرانی هوشمند شهری شده است.
وی اظهار کرد: اصلی‌ترین چالش، ضعف آگاهی و دیدگاه مسئولان و مردم نسبت به ظرفیت‌های علوم مکانی است. این فناوری‌ها اگرچه در جهان فراگیر شده‌اند، اما هنوز نیازمند فرهنگ‌سازی، آموزش تخصصی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داده‌ای و نرم‌افزاری هستند تا در استان هم فراگیر شوند. ما امید داریم با راه‌اندازی این کارگروه، فرهنگ استفاده از داده‌های مکانی در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری و روستایی جا بیفتد و بستری برای رشد شرکت‌های خلاق و دانش‌بنیان در حوزه سنجش از دور و مکان‌محور فراهم شود.
انتهای پیام
نظرات