گراز وحشی (Sus scrofa) یکی از گونه‌های جانوری بسیار مهم در طبیعت و اکوسیستم به شمار می‌رود که نقشی کلیدی در پایداری محیط‌زیست ایفا می‌کند. این حیوان با وجود برخی تعارضات با انسان به‌ویژه کشاورزان و باغداران، از جنبه‌های گوناگون برای زیست‌بوم مفید و ضروری است.

مهدی زارع‌ خورمیزی از فعالان حوزه محیط زیست در استان یزد در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بیان این که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رفتاری گراز، جست‌وجوی فعالانه غذا در طبیعت است، گفت: این جانور در حین یافتن غذا که می‌تواند شامل بخش‌هایی از گیاهان مانند ریشه‌ها، میوه‌ها، حشرات و بندپایان باشد، با استفاده از پوزه و دندان‌های جلویی خود اقدام به زیرورو کردن خاک کند.

وی افزود: این رفتار باعث هوادهی خاک، افزایش نفوذپذیری آن و در نهایت حاصلخیزتر شدن زمین می‌شود که نتیجه آن بهبود کیفیت خاک و رشد بهتر گیاهان خواهد بود.

رییس محیط‌زیست شهرستان تفت تصریح کرد: بسیاری از متخصصان محیط‌زیست از گراز به‌ عنوان باغبان خاموش طبیعت یاد می‌کنند چرا که فعالیت‌های مداوم این حیوان در کندوکاو خاک و پراکنش طبیعی بذرها از طریق مدفوع، نقش مؤثری در احیای پوشش گیاهی و پویایی زیست‌بوم دارد.

وی با بیان این که گرازها به دلیل مصرف میوه‌ها و بذرهای گیاهان مختلف، این بذرها را پس از عبور از دستگاه گوارش خود در مناطق متنوعی پخش می‌کنند، اظهار کرد: این امر موجب گسترش طبیعی گونه‌های گیاهی، افزایش تنوع زیستی و حتی تقویت فرآیند جنگل‌کاری و نهال‌کاری می‌شود چرا که شرایط مناسب برای جوانه‌زنی و رویش گیاهان در خاک حاصل از فعالیت گراز فراهم می‌شود.

زارع‌ خورمیزی ضمن تاکید بر این که علاقه‌مندی گراز به تغذیه از حشرات و بندپایان باعث می‌شود این حیوان نقش مؤثری در کنترل طبیعی برخی از آفات کشاورزی ایفا کند، گفت: گراز با کندوکاو در زمین به مکان‌هایی دست می‌یابد که آفات در آن جا زمستان‌گذرانی می‌کنند و با تغذیه از آن‌ها، جمعیت این گونه‌های مزاحم را کاهش می‌دهد.

وی افزود: این فرآیند نه‌تنها بخشی از نیاز غذایی و پروتئینی گراز را تأمین می‌کند، بلکه به نفع کشاورزی نیز تمام می‌شود.

رییس محیط‌زیست شهرستان تفت با بیان این که از منظر زنجیره غذایی نیز گراز یک گونه بسیار مهم محسوب می‌شود، گفت: این گونه می‌تواند طعمه‌ای ارزشمند برای گوشت‌خواران بزرگ‌ جثه مانند پلنگ و گرگ باشد.

وی با بیان این که حضور این حیوان در طبیعت به حفظ تعادل جمعیتی میان گونه‌های مختلف و پایداری هرم غذایی کمک می‌کند، گفت: فعالیت‌های حفاری گراز در خاک باعث ایجاد زیستگاه‌های کوچکی برای گونه‌هایی همچون دوزیستان، خزندگان و برخی حشرات می‌شود که این موضوع نیز به افزایش تنوع زیستی کمک می‌کند.

زارع‌ خورمیزی اظهار کرد: با وجود تمامی این فواید، در سال‌های اخیر و به‌ویژه طی دو سال گذشته، تعارض میان گرازها و جوامع انسانی به‌ شدت افزایش یافته است و این مسئله در روستاها و مناطق حاشیه کوهستان شیرکوه در شهرستان تفت، مهریز و خاتم به‌طور مشخص قابل مشاهده است.

وی با بیان این که علت اصلی این تعارض‌ها را می‌توان در دخالت‌های گسترده انسانی در طبیعت جست‌وجو کرد، گفت: حذف یا کاهش جمعیت گوشت‌خواران بزرگ‌جثه همچون پلنگ و گرگ که نقش مهمی در کنترل طبیعی جمعیت گرازها ایفا می‌کردند، موجب برهم خوردن تعادل طبیعی اکوسیستم شده و زمینه را برای طغیان جمعیت گرازها در برخی مناطق فراهم کرده است.

زارع‌خورمیزی با بیان این که گسترش شهرها و روستاها به درون زیستگاه‌های طبیعی و تخریب این زیستگاه‌ها، موجب شده است که گرازها برای یافتن منابع غذایی به مزارع و باغ‌های انسان‌ها وارد شوند، اظهار کرد: این موضوع باعث بروز خسارات به محصولات کشاورزی و ایجاد تعارض مستقیم با کشاورزان و باغداران شده است و در چنین شرایطی، مدیریت جمعیت گرازها در برخی مناطق امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

این فعال محیط‌زیست با بیان این که در شهرستان تفت، با هدف کاهش این تعارضات، اقداماتی در حال انجام است، گفت: از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری گشت‌های شبانه توسط مأموران یگان حفاظت محیط‌زیست اشاره کرد که به‌ صورت مستمر و با همراهی مستقیم مسئولان مربوطه انجام می‌شود.

زارع‌خورمیزی گفت: در این گشت‌ها، تلاش می‌شود تا حضور گرازها در اطراف مزارع و باغ‌ها کنترل و محدود شود و بدین ترتیب میزان خسارت وارده به حداقل برسد.

رییس محیط‌زیست شهرستان تفت در پایان اظهار کرد: هدف نهایی این اقدامات، برقراری تعادل میان حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش و منافع جوامع محلی و کشاورزان است، به‌گونه‌ای که نه گراز به‌ عنوان جزئی از اکوسیستم حذف شود و نه معیشت مردم به خطر بیفتد.

انتهای پیام