«حامد وفائی» کارشناس مسائل چین در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود درباره سفر وزیر امور خارجه کشورمان به پکن و شرکت در اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای اظهار داشت: در بعد نخست باید توجه داشته باشیم که این سفر،‌ یک سفر چند جانبه بوده و به دعوت «وانگ‌یی» وزیر خارجه چین انجام شده که وزرای خارجه سایر اعضای شانگهای نیز در آن حضور دارند. در واقع یکی از مسائل مهم دستور کار این نشست، آماده سازی دستورالعمل اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای است که در پاییز سال جاری میلادی به میزبانی شهر تیان جین برگزار خواهد شد. 

وی تصریح کرد: علاوه بر این؛ در شرایط فعلی منطقه که رژیم صهیونیستی علیه ایران دست به اقدام تجاوزکارانه زده سفر آقای عراقچی به چین طبعا ابعاد دیگری نیز پیدا می‌کند. در نظر داشته باشیم که سازمان شانگهای در جریان حمله اسرائیل به ایران خوب ظاهر شد و با صدور بیانیه‌ای جنایات رژیم اسراییل را محکوم کرد و به نوعی حمایتی را از ایران به عمل آورد هر چند که کشوری مانند هند خود را از این فرآیند جدا کرده و موضع متفاوتی اتخاذ کرد که باید در جای خود به دقت مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. 

با استفاده از ظرفیت شانگهای راه را برای جنایت‌های بعدی رژیم صهیونیستی ببندیم 

این کارشناس مسائل چین همچنین بیان کرد: با توجه به وضعیت موجود و ماهیت شانگهای به عنوان یک سازمان امنیتِ اقتصادی، به نظر می‌رسد اکنون ظرفیت و فرصت خوبی وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران از این فرصت استفاده کند و ضمن مدیریت و اعمال نظر جدی در اسنادی که در این نشست و جلسه آتی سران سازمان به امضای طرف‌های مختلف می‌رسد غیر از محکوم کردن جنایت رژیم صهیونیستی راه را برای جنایت‌ها و خباثت‌های بعدی رژیم نیز ببندد و شرایط آتش بس با استفاده از اهرم‌های موجود در شانگهای را تثبیت نماید. 

وفائی خاطرنشان کرد: نباید از یاد ببریم که در موقعیت خطیر کنونی و بسیار حساس جاری دلمان صرفا خوش باشد که سازمان شانگهای در خلال جنگ دوازده روزه اقدامات رژیم صهیونیستی را محکوم کرده و یا در این اجلاس هم مجددا محکوم کند،‌ بلکه سازمانی که چنین جسارتی داشته و بیانیه‌ای را در آن شرایط صادر کرده و از قضا ماهیت امنیتی نیز دارد، باید با هدایت و برنامه‌ریزی دقیق ما یک گام دیگر به پیش نهاده و این بار راه را برای خباثت‌های بعدی رژیم ببندد؛ سازمان شانگهای می‌تواند در سه حوزه تثبیت آتش‌بس، پیشگیری از جنایت مجدد رژیم و یا هزینه‌سازی برای ماجراجویی‌های احتمالی و مجدد آمریکا و رژیم اسراییل وارد عمل شود. 

وی در ادامه با بیان این‌که «منابع چینی اعلام کرده‌اند دستورالعمل اجلاس آتی سران اعضای شانگهای در این نشست مطرح خواهد شد»، گفت: شی جین پینگ، رهبر چین در اجلاس شانگهای پلاس در شهر آستانه که در سال ۲۰۲۴ برگزار شد ابتکاری با عنوان «پنج حیاط مشترک» مطرح کرد که در واقع نقد چینی ایده «جک سالیوان»، مشاور اسبق امنیت ملی رییس‌جمهور آمریکا با عنوان «حیاط کوچک با دیوارهای بلند» بود؛ سالیوان در آن نظریه می گفت واشنگتن باید با اعمال محدودیت‌هایی علیه چین، توسعه علم و فناوری آن را مهار کند که البته این نگاه در چارچوب راهبرد کلان ایالات متحده مبنی بر این است که چین را اصلی‌ترین تهدید راهبردی خود می‌دانند. 

این کارشناس مسائل چین ادامه داد: از این رو رهبر چین در اجلاس ۲۰۲۴ آستانه پنج حیاط مشترک با عنوان «وحدت و اتحاد متقابل اعضای شانگهای، لزوم شکل‌گیری صلح و آرامش در منطقه، رفاه و توسعه اعضای شانگهای، تاکید بر حسن همجواری و دوستی کشورها و انصاف و عدالت میان کشورها را مطرح کرد. 

وفائی خاطرنشان کرد: نکته مهم اینجاست که چین در حال حاضر رئیس دوره‌ای سازمان شانگهای نیز است و با توجه به اینکه به لحاظ سنتی نیز موضعی قوی در سازمان دارد، شاید بهتر باشد وزیر خارجه کشورمان از این منظر وارد مذاکره با چینی‌ها شوند که جنایت و تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی را در چارچوب این پنج حیاط مشترک مطرح کند. 

نباید از یاد ببریم شرایط امروز ایران با زمانی که در جلسات روتین سازمان شانکهای شرکت می‌کردیم بسیار متفاوت است

وی همچنین ابراز داشت: بعد از ابتکار مطرح شده از سوی رئیس‌جمهور چین،‌ «لی چیانگ» نخست‌وزیر این کشور چهار پیشنهاد عملیاتی را برای تحقق ابتکار پنج حیاط شی ارائه کرد تا این ایده محقق شود که بر اساس آن «استحکام بیش از پیش مبانی سیاسی تحقق ایده‌های شانگهای، ارائه تضمین‌های امنیتی قابل اعتمادتر، نزدیکتر ساختن روابط اقتصادی اعضای شانگهای و تحکیم ارتباطات مردمی و عاطفی اعضا و هماهنگ‌تر ساختن همکاری‌های چند جانبه از جانب چین مطرح شد که تهران باید در شرایط حساس کنونی تمام این موارد را در سایه امنیت جمعی سازمان شانگهای در راستای تثبیت امنیت ملی خویش به کار گیرد و ما نباید از یاد ببریم که شرایط امروز ایران با زمانی که در جلسات روتین سازمان شانکهای شرکت می‌کردیم بسیار متفاوت است.

این کارشناس مسائل چین در ادامه بیان کرد: موارد مطرح شده در این طرح‌ها و پیشنهادات کاملا با منافع جمهوری اسلامی ایران و برنامه‌های آینده سازمان شانگهای هم راستا و راهگشاست، لذا باید در اجلاس وزرای خارجه شانگهای با دست پُر و ابتکار جدید وارد شد و با توجه به این‌که کشور مورد هجمه قرار گرفته و حتی بحث مکانیسم ماشه نیز علیه ایران مطرح است،‌ از این پلتفرم بین‌المللی نهایت استفاده را ببریم. 

باید با استفاده از توان شانگهای برای کنترل دشمن متخاصم تلاش کنیم

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو اظهار داشت: توجه داشته باشید که یکسری اسناد و مستندات در سازمان شانگهای وجود دارد که در قالب «روح شانگهای» شناخته می‌شود که باید این مستندات سازمان را دقیق مطالعه کنیم و ضمن استخراج نقاط متقاطع مرتبط با منافع ملی کشور به استحصال منافع ملی خود در آن چارجوب بپردازیم. شاید در برخی از نشست‌ها مباحث کلی و دو جانبه مطرح شود اما با توجه به این که کشور ما به تازگی مورد هجوم قرار گرفته و طرف مقابل هم به هیچ قاعده‌ای پایبند نیست باید با استفاده از توان شانگهای نهایت تلاش را برای کنترل دشمن متخاصم داشته باشیم. 

وی ادامه داد: علاوه بر آنچه در چارچوب چندجانبه سازمان شانگهای ذکر آن رفت، سفر آقای عراقچی به چین، می‌تواند سفر مهمی در ابعاد دوجانبه نیز باشد و ایشان حتما مذاکرات دو جانبه را به ویژه با چینی‌ها در این سفر خواهند داشت، لذا نیازمند توجه ویژه‌ای به گفت‌وگوی حضوری دقیق و حساب شده با طرف چینی هستیم.

 وفائی همچنین با اشاره به اینکه «سفر وزیر دفاع ایران به چین نیز در چارچوب چندجانبه انجام شد»، اظهار داشت: یکی از مسائل مورد توجه این است که در اوج بحران جنگ دوازده روزه نیز وزیر خارجه کشورمان به کشورهای مختلفی سفر کردند، اما در آن دوره مقامات ایرانی سفری به طور ویژه و دوجانبه به چین نداشتند که به نظر می‌رسید نظر به ظرفیت کار با چین، اعلام آمادگی چین برای میانجی‌گری در عالی‌ترین سطح این کشور و نوع مناسبات ما با پکن، باید چنین سفری در آن ایام در دستور کار قرار می‌گرفت؛ البته گفت‌وگوهایی با طرف‌های چینی در همان روزها انجام شد که به نظر می‌رسد کافی نبود، اما به هر حال در نظر داشته باشیم که در شرایط حساس کنونی که به دلایل مختلف انتخاب‌های ما محدود است و کشور هم در موقعیت ویژه قرار دارد و از طرف دیگر یکی از کشورهای نزدیک به ما یعنی روسیه نیز با توجه به درگیری در بحران اوکراین ملاحظات خود را داشته، قاعدتا چین به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت که قرار است با تهران رابطه راهبردی داشته باشد، می‌توانست به عنوان یک گزینه و انتخاب مهم و طلایی مدنظر قرار گیرد. 

با دست پُر مقابل چینی ها بنشینیم 

وی با بیان این‌که «انتظار می‌رفت سفر وزیر خارجه به صورت دو جانبه به پکن زودتر انجام می‌شد»، گفت: به هر حال اکنون که این موقعیت و شرایط گفت‌وگوی بی واسطه و رودررو با چینی‌ها به وجود آمده باید قدر آن را دانست و با دست پُر در مقابل چینی‌ها نشست؛ طرف ایرانی همواره در مناسباتش با چین این انگاره را که «ایران، دیوار امنیتی غربی چین است» مدنظر داشته و شاید شرایط سال‌های اخیر ایران، در کنار سیر تطور کشور چین و دیپلماسی چینی و همچنین تحولات سریع جهانی و نظام بین‌الملل این انگاره را در ذهن طرف چینی کمرنگ یا کم اهمیت کرده باشد که جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی باید با صراحت این شرایط و تبیین مجدد این انگاره را با به روزرسانی داده‌های عملیاتی روی میز «وانگ یی» قرار دهد. 

وفائی خاطرنشان کرد: اکنون فرصت خوبی برای گفت‌وگوهای مستقیم با مقامات چینی است و آقای وانگ‌یی غیر از مسئولیت سکان‌داری در وزارت خارجه چین یک مقام حاکمیتی در حزب کمونیست چین هم محسوب می‌شود و آقای عراقچی باید در موقعیت کنونی ایران نهایت بهره‌برداری را از این دیدار بکنند. از طرف دیگر در شرایط کنونی کشور پارامتر زمان بسیار با اهمیت است و باید این موضوعات را در کوتاه‌ترین زمان ممکن با چینی‌ها مطرح کنیم و یک برنامه مشخص دوران ویژه را روی میز وانگ‌یی بگذاریم و منتظر باشیم تا مواضع چینی‌ها را در این وضعیت ببینیم. 

انتهای پیام