مصطفی رحماندوست شامگاه ۳۱ تیرماه، در نشست مشترک گروه صلح و ادبیات و گروه صلح و کودک انجمن علمی مطالعات صلح ایران که با موضوع تفسیر و مفهوم صلح از نگاه کودکانه و جایگاه آن در ادبیات کودک برگزار شد، اظهار کرد: به عقیده شخصی من در دنیای کودکان نه جنگ دارای معنی است و نه صلح همچنین در دنیای بزرگسالان نیز تعریف جامعی از مفهوم صلح وجود ندارد. صلح واژه‌ای است که به تنهایی معناشدنی نیست، بلکه در برابر واژه جنگ معنا می‌یابد.

وی ادامه داد: بنابراین می‌توان گفت هرجا که جنگ نباشد صلح وجود دارد، اما کلمه جنگ دارای ‌تعریف است به گونه‌ای که به مقابله ملموس و قابل درک دو یا چند نفر، گروه، کشور و یاحتی نسل اطلاق می‌شود.

پدر شعر کودک ایران با اشاره به تفاوت نگاه کودکان و بزرگسالان خاطرنشان کرد: در تعریف جامعه جهانی از کودک به افراد زیر سن ۱۸ سال گفته می‌شود، اما  در اینجا که به این موضوع اشاره می‌کنم که بچه‌ها مفهوم درستی از جنگ و صلح در ذهن خود ندارند بیشتر روی افراد ۱۳ و ۱۴ ساله تمرکز دارم و با اینکه همگی ما به صلح نیازمند هستیم آن‌ها بیشتر به این مسئله احتیاج دارند. در دنیای ادبیات کودک نیز درحالیکه که هیچ تعریفی از صلح داده نشده است و اگرهم ذکر شده یک تعریف ضدجنگ بزرگسالانه بوده است.

وی اضافه کرد: ما افراد فعال در حوزه نشر ادبیات کودک بین نگاه بزرگسالانه و کودکانه تفاوت قائل هستیم و معتقدیم چیزهایی در جهان کودکان وجود دارد که گستردگی بسیاری دارد. به عنوان مثال اگر یک داستان فانتزی و تخیلی که عناصر قابل قبولی را درون خود ندارد تعریف کنیم، ذهن کودکان آن داستان را باور می‌کند و پیش می‌رود؛ چیزی که شاید برای بزرگسالان چندان خوشایند نباشد.

رحماندوست گفت: در دنیای کودکان قادر هستیم به مفاهیم بی‌معنی، معنا ببخشیم و به علت جذابیت این موضوع از آن تقلید کردیم و اشعار بی‌معنی سرودیم، به این امید که بچه‌ها آن‌ها را دوست داشته باشند. در دنیای کودکان امتیازاتی وجود دارد که در دنیای بزرگسالان معنی نمی‌دهد و ممکن است که این موارد حتی باعث خنده افراد بزرگتر شوند، اما برای کودکان مفاهیمی بسیار جدی هستند. می‌توان به این نتیجه رسید که برخی چیزها در دنیای کودکان همراه با معنایی است که در دنیای بزرگسالان فاقد معنی است و چیزهایی در دنیای بزرگسالان حائز اهمیت است که بچه‌ها آن‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند.

وی تصریح کرد: در تعاریفی که من اغلب نسبت به تعاریف صلح و جنگ دیده‌ام نگاهی بزرگسالانه وجود دارد؛ ما چگونه می‌توانیم از جنگ و صلح صحبت کنیم و از این موضوع اطمینان خاطر داشته باشیم که نگاه کودکان هم به این صورت است، اما از این می‌توان مطمئن بود که ما بزرگترها تلاش کرده‌ایم که دنیای بد جنگ و دنیای زیبای صلح را در قصه‌ها و اشعار تعریف کنیم، اما به این معنا نیست که بچه‌ها از دنیایی که ما برای آن‌ها تعریف کردیم به اندازه خود ما خوشحال و یا متنفر هستند.

رحماندوست با اشاره به شرایط جنگ در کشور گفت: در روزگار جنگ شرایط به گونه‌ای بود که مردم شاهد مشکلات جدی مثل  بمباران و کشتارهای وسیع بودند، بچه‌ها جنگ را بازی می‌کردند و این به نفع جنگ نیست، اما زمانی که درمورد صلح از دیدگاه کودکان حرف می‌زنیم باید از زاویه جدیدی به این موضوع نگاه کرد و تعاریفی که از جنگ و صلح ارائه می‌شود از سوی بزگترها است. در برخی از اشعاری که برای کودکان سروده‌ام هدفم تعلیم صلح به کودکان نبوده است بلکه تلاش داشتم تا شیرینی زندگی مسالمت‌آمیز، به رسمیت شناختن تفاوت‌های موجود و احترام به آنان را برای بچه‌ها تعریف کنم.

وی ادامه داد: اگر از زیبایی صلح صحبت می‌کنیم به این معنا نیست که به بچه‌ها بگوییم جنگ‌طلب نباشند، چراکه ذاتا کودکان به دنبال جنگ نیستند و درصورت بروز اختلاف به سرعت آشتی می‌کنند. اگر پرداختن به صلح برای بچه‌ها فراگیر شود و در ادامه کتابی بنویسم که برای کسب جوایز بین‌المللی صاحب امتیاز شوم، این صلح واقعی را نمی‌رساند و جنبه شعارگونه دارد. دراصل صلح همان آرامشی است که بچه آن‌ را می‌یابد تا بازی کند.

این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان تصریح کرد: در سمینار بین‌المللی ادبیات کودک که در سال ۱۳۸۳ با حضور نمایندگانی از ۱۸ کشور در ایران برگزار شد، «سونیا نمر»، نویسنده فلسطینی سخنرانی افتتاحیه را بر عهده داشت. با وجود نگرانی برخی حاضران از محتوای سیاسی سخنرانی، او با لحنی انسانی و تأثیرگذار گفت: «خوشحالم که در کشور شما می‌توان درباره ادبیات کودک گفت‌وگو کرد. کاش در کشور من هم بچه‌ها بتوانند بازی کنند، کتاب بخوانند و از صدای خمپاره‌ها نترسند».

باید به کودکانمان آموزش دهیم در مسیر و برای صلح حرکت کنند

رحماندوست در خصوص وظایف نویسندگان ادامه داد: باید به این نقطه برسیم که بچه‌ها را وادار کنیم به دعواهای بین خودشان و جنگ فکر نکنند و توانایی قدرت شنیدن و تحمل حرف‌های یکدیگر و تفاوت‌های موجود بین افراد را بپذیرند و این موارد را به عنوان امتیازات تعریف شده برای هر فرد تلقی نکنند و به آن‌ها احترام بگذارند. برقراری ارتباطات بدون آنکه به درگیری و جنگ ختم شود نیز اهمیت زیادی دارد. ما وظیفه داریم به کودکان یاد بدهیم که در مسیر صلح و برای صلح حرکت کنند.

انتهای پیام