به گزارش ایسنا، اکرم قدیمی در جلسه «تجربه‌نگاری شب علم» که با حضور علی جعفریان دهکردی معاون پژوهش و فناوری بنیاد ملی علم ایران و نمایندگان دانشگاه‌های برگزارکننده این رویداد، در محل بنیاد ملی علم ایران برگزار شد، گفت: هر دانشگاهی با توجه به ویژگی‌های بومی، اجرای منحصربه‌فرد خود را داشت. در دانشگاه شیراز و دامغان غرفه‌ها متنوع بود و دانشگاه ارومیه و شیراز نیز پوشش رسانه‌ای قوی داشتند. در تمامی رویدادهای «شب علم»، ناظران بنیاد ملی علم حضور داشتند.

وی افزود: در دنیای امروز ترویج علم ضرورتی اجتماعی است و صرفا یک فعالیت جانبی به شمار نمی‌آید. نبود گفتمان علمی در زندگی روزمره، جامعه را در برابر شبه علم، افراط گرایی فکری و انفعال نسبت به تحولات فناورانه آسیب‌پذیر می‌کند.

قدیمی تصریح کرد: «شب علم» در همین راستا شکل گرفت تا دانشگاه‌ها از فضای صرفاً تخصصی خارج شده و با زندگی واقعی مردم، از کودک تا سالمند، پیوند برقرار کنند. تجربه جهانی نیز نشان داده جشنواره‌های علمی تعاملی و خلاقانه می‌توانند اعتماد عمومی به علم را افزایش داده و ذهن‌های جوان را به‌سوی دانش تحریک کنند.

به گفته وی، اجرای شب علم در ۷ دانشگاه منتخب کشور نخستین گام در این مسیر بود. تفاوت‌های بومی و زیرساختی بر اجرای دانشگاه‌ها تأثیر داشت؛ اما اکنون با نگاهی تطبیقی می‌توان نقاط قوت و چالش‌های مشترک را شناسایی کرد و برای آینده این حرکت ملی، پیشنهادهای مؤثر ارائه داد.

مدیر گروه ترویج علم بنیاد ملی علم ایران ادامه داد: همچنین بررسی داده‌های 7 دانشگاه برگزارکننده شب علم، تصویر روشنی از نقاط قوت چالش‌ها و مسیرهای پیش رو ارائه می‌دهد که گشودن در دانشگاه به روی عموم مردم، مشارکت گسترده خانواده‌ها و دانش‌آموزان به‌ویژه در شهرستان‌ها، تلفیق علم با هنر نمایش و فرهنگ بومی و استفاده مؤثر از فضاهای متنوع دانشگاهی از نقاط قوت برگزاری این رویداد بوده است.

قدیمی خاطرنشان کرد: بر اساس ارزیابی تطبیقی رویدادهای شب علم برگزار شده، طولانی و غیرجذاب بودن برخی سخنرانی‌ها برای مخاطبان عمومی، نبود راهبری مناسب برای مخاطبان، نداشتن بروشور، تابلو و راهنمای انسانی، نبود ابزارهای مناسب برای ارزیابی نظرات مخاطبان و ارائه آمار تعداد بازدیدکنندگان و مشارکت ضعیف اعضای هیات‌علمی در برخی دانشگاه‌های برگزارکننده از جمله نقاط ضعف بود.

تلاش برای ارتقای استانداردهای برگزاری «شب علم»

علی جعفریان دهکردی، معاون پژوهش و فناوری بنیاد ملی علم ایران نیز در ادامه این نشست گفت: شب علم از برنامه‌های مهم بنیاد ملی علم ایران است و هدف آن جریان‌سازی در یک مسیر متفاوت در سطح کشور است.

وی ضمن قدردانی از دانشگاه‌هایی که در فراخوان اول شب علم همراه بنیاد شدند و در این جریان‌سازی شریک شدند، گفت: دانشگاه‌ها با ظرفیت بالایی به میدان آمدند و کمک کردند که این جریان ایجاد شود و در حال حاضر رویداد شب علم تبدیل به یک برنامه منسجم شده است.

وی تأکید کرد: ماهیت برگزاری این جلسه این است که استانداردهای برنامه شب علم در هردوره نسبت به دوره قبل ارتقاء پیدا کند و هر دوره ما شاهد شب علم‌های بهتری نسبت به قبل باشیم.

در ادامه این نشست نمایندگان دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، ارومیه، شیراز، گیلان، صنعتی شریف، دامغان و شهید بهشتی به ارائه پیشنهادات و نظرات خود پرداختند.

توجه به شرایط اقلیمی هر دانشگاه

مهدی بهیاری، نماینده دانشگاه ارومیه گفت: ما باید زمان برگزاری این رویداد را بر اساس شرایط اقلیمی هر دانشگاه در نظر بگیریم، مواردی مانند تأمین سرمایش و گرمایش نباید برای برگزاری برنامه محدودیت ایجاد کند. در نتیجه بهتر است دانشگاه زمانی را که برای برگزاری برنامه مناسب‌تر است، خودش به بنیاد پیشنهاد دهد.

وی ادامه داد: همچنین، بهترین کار این است که یک سناریوی مدون از بدو ورود یک بازدیدکننده تا خروج آن وجود داشته باشد و حتی نقشه دانشگاه و برنامه‌های این رویداد را در یک کاتالوگ و بروشور به مدعوین ارائه کنیم.

بهیاری تأکید کرد: مهم است که همه ارکان دانشگاه در برگزاری این رویداد مشارکت کنند. زیرساخت‌های دانشگاه برای اجرای برنامه‌های بزرگ ملی باید به مرور ارتقاء پیدا کند؛ چرا که در تکرار برگزاری این رویدادها، دانشگاه متوجه می‌شود چه قسمت‌هایی را باید ارتقاء دهد.

وی اضافه کرد: همچنین پیشنهاد می‌شود پخش زنده این برنامه در همه دانشگاه‌ها وجود داشته باشد و در کل پیشهاد می‌شود برگزاری رویداد شب علم استمرار داشته باشد؛ چرا که مردم استان ما مطالبه داشتند که بازهم این رویداد برگزار شود.

پیشنهاد «شب علم» مسأله‌محور

در ادامه، دکتر سیدرضی شیخ‌الاسلامی، نماینده دانشگاه صنعتی شریف تقاضا داشت برای برگزاری شب علم در دانشگاه‌هایی که می‌خواهند دور دوم میزبان شوند، بنیاد ملی علم ایران مبلغی را که در نظر گرفته است، بهبود دهد.

وی اضافه کرد: پیشنهاد می‌دهم که ما روی تعداد مخاطبان تمرکز نکنیم و اگر شب علمی تعداد مخاطبینش بیشتر باشد، در رنکینگ بنیاد بالاتر نباشد و رتبه بهتری الزاما نداشته باشد. بهتر است روی کیفیت تمرکز شود و شب علم‌ها را مسأله‌محور کنیم مثلاً شب علم با محوریت شهر بدون زباله، یا هوش مصنوعی برای سالمندان داشته باشیم.

وی ادامه داد: همچنین، بهتر است حضور علوم انسانی و هنر در برگزاری این رویداد پررنگ‌تر باشد، حتی اگر در دانشگاهی این رشته‌ها وجود ندارد، از ظرفیت دانشگاه‌های مادر دیگر استفاده شود.

شیخ الاسلامی پیشنهاد داد: ما می‌توانیم غرفه تجربه شکست در علم داشته باشیم برای پروژه‌های که منجر به شکست شدند، اما ماجراهای شنیدنی دارند.

شیخ‌الاسلامی بر مسأله‌محوری شب علم تأکید کرد و گفت: شب علم هر دانشگاهی بهتر است با اقلیم و فرهنگ و مسائل آن منطقه مرتبط باشد.

علاوه بر این پیشنهادات محتوایی، پیشنهاد اجرایی نماینده دانشگاه صنعتی شریف این بود که یک سیستم QR کد و نقشه برای بازدیدکنندگان وجود داشته باشد که در محوطه دانشگاه سرگردان نشوند.

وی همچنین پیشنهاد داد بخش کودک و خانواده به شب علم اضافه شود. پویش کوچک علمی از محله‌ها با تأثیر اجتماعی بلندمدت مثلا پویش جمع‌آوری بطری آب در محله دانشگاه نیز تأثیر و تداوم شب علم را بیشتر می‌کند. اگر در حاشیه شب علم این پویش‌ها راه‌اندازی شود، اتفاق خوبی است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین به‌خاطر وسعت محوطه دانشگاه و دلیل آنکه افراد نمی‌توانند تمامی غرفه‌ها را مشاهده کنند، بهتر است نمایشگرهای دیجیتالی باشد که همزمان نشان دهد در غرفه‌های مختلف چه اتفاقی در جریان است.

علی حفیظی، مهدی اسکروچی و دهقان سه نماینده دانشگاه شیراز نیز در این نشست حضور داشتند. دانشگاه شیراز عنوان پرمخاطب‌ترین شب علم را در میان شب علم‌های برگزارکننده به خود اختصاص داد.

نمایندگان این دانشگاه پیشنهاد کردند از افراد مؤثر نظیر استاندار و امام جمعه در شب علم دعوت شود. این دانشگاه در زمان برگزاری شب علم، QR کدهای نقشه دانشگاه را به مهمانان داده بود.

نمایندگان دانشگاه شیراز پیشنهاد دادند که مدت زمان برنامه بیشتر شود و مأموریت مشخص برای هر دانشگاهی وجود داشته باشد و البته به این موضوع توجه کنیم که شب علم برای همه اقشار جامعه است؛ در نتیجه برای افراد با نیازهای ویژه مانند معلولین، باید شرایط و تسهیلاتی قائل شد. همچنین خوب است که دانشگاه، پسارویداد داشته باشد و به دنبال برگزاری شب علم، کارگاه‌هایی برگزار شود یا غرفه‌های برتر مشخص شود و جوایزی در سطح دانشجویان و اساتید داده شود. علاوه بر این پیشنهاد می‌شود، غرفه‌هایی که با تخفیف پذیرایی انجام می‌دهند برپا شود، چرا که وقتی مخاطبین زیاد می‌شود، در پذیرایی دانشگاه‌ها به مشکل می‌خورند.

در ادامه، علی حفیظی نماینده دانشگاه شیراز تأکید کرد: باید همه قسمت‌های دانشگاه برای رویداد شب علم کمک کند، چون فعالیت سخت و سنگینی است. ما باید کاری کنیم که شب علم منجر به ماندگاری نخبگان دانش‌آموزی بشود. بهتر است بودجه را براساس جمعیت شهری که دانشگاه در آن واقع است، طبقه‌بندی کنیم. حتماً با سازمان صدا و سیما و شبکه استانی رایزنی شود و اگر این کار از طرف بنیاد انجام شود، تأثیر گذارتر است.

وی تصریح کرد: تمرکز روی دانشگاهیان در شب علم شیراز مشهود بوده است، اما مهم است که تمرکز روی دانش‌آموزان، مدارس و سایر اقشار هم باشد و برای کودک ۵ ساله تا فرد مسن هم شب علم، برنامه داشته باشد. همچنین، دانشگاه‌های یک استان در دانشگاه مادر استان تجمع پیدا کنند و یک شب علم در آن استان با کیفیت بالاتر برگزار شود.

در ادامه این نشست، گلبن حقیقی، نماینده دانشگاه شهید بهشتی گفت: بهتر است به وضعیت اقلیمی دقت شود و باید تبلیغات در سطح شهر بیشتر شود. با توجه به امکانات بنیاد، از کانال‌های شهرداری و صداوسیما برای تبلیغات این رویداد استفاده شود.

محمد صدقی از دانشگاه صنعتی اصفهان، تصریح کرد: رقابت در خصوص تعداد شرکت‌کنندگان در برنامه می‌تواند آسیب‌زننده باشد و منجر به کاهش کیفیت برنامه شود. وقتی جمعیت زیاد شود، حرکت مردم را حین برنامه در سالن اجرای سخنرانی می‌بینیم. شاید همزمانی کارگاه و سخنرانی و نمایشگاه اشتباه است. همچنین بهتر است، زمان‌بندی اجرای بخش‌های مختلف به دانشگاه سپرده شود. اگر هم امکان دارد، محدودیت اجرای برنامه در یک شب را برداریم و زمان برنامه طولانی‌تر شود. علاوه‌بر این، ملاحظاتی نظیر زمان امتحانات و گرما و سرما را در زمان برگزاری این رویداد درنظر بگیریم. همچنین اگر کانال اطلاع‌رسانی رویداد برای هر دانشگاه وجود داشته باشد، بهتر است و دانشگاه از دو هفته قبل از برگزاری رویداد، کنداکتور را در کانال قرار داد.

مهدی صرفی، نماینده دانشگاه دامغان نیز پیشنهاد داد: بنیاد حتماً با صداوسیما و آموزش‌وپرورش رایزنی کند؛ چراکه پوشش بهتر صداوسیما منوط به رایزنی بنیاد است. همچنین بخشی از کار را می‌توان به جامعه هدف مثل دانش‌آموزان سپرد و البته بهتر است سخنرانی در این رویداد کمتر شود و سخنرانان به ۴ نفر تقلیل پیدا کنند.

مهدی عبدالهی، نماینده دانشگاه تربیت مدرس نیز در این نشست به ارائه پیشنهادهای خود پرداخت و گفت: برنامه شب علم باعث‌ امیدآفرینی در جامعه می‌شود که ستودنی است؛ در دور اول، کم‌کم روش اجرای کار پیدا شد و حالا باید استانداردها ارتقاء پیدا کند. خوب است که به محوریت ویژه به موضوعات بومی استان‌ها و مناطق و پتانسیل‌ها و توانمندی توجه شود.

موسی نژاد نماینده دانشگاه گیلان در این نشست، گفت: شب علم صرفاً یک رویداد پژوهشی نیست بلکه یک رویداد ترویجی است و همه دانشگاه باید برای برگزاری آن کمک کنند. درخواست برگزاری مجدد این رویداد را هم از طرف مردم داشتیم و شاید داشتن حامی مالی و جذب آن کمک کند که دور بعدی شب علم، در گیلان برگزار شود.

وی افزود: جذابیت کیفیت سخنرانی‌های علمی باید بالاتر رود تا دستاوردهای دانشگاه بهتر برای مردم قابل درک باشد. همچنین، اطلاع‌رسانی در سطح شهر یا بروشور هم باید وجود داشته باشد تا مهمانان سردرگم نشوند.

ارتقای کیفیت شب علم، امری مهم و اساسی

در ادامه این نشست، علی جعفریان دهکردی توضیح داد: ما اصراری بر کمیت و تعداد مخاطب نداریم، اما ترجیح این است که ورود افراد را محدود نکنیم. جلوی ورود افراد را به دانشگاه نگیریم، تعداد موضوعیت ندارد، اما کیفیت به شدت موضوعیت دارد. دانشگاهی بوده است که رویداد شب علم را با کیفیت خوبی برگزار کرده است، اما مخاطبین رویداد کمتر بوده‌اند. اما نگاه بنیاد اصلاً کمیتی نیست. به دلیل استقبال زیاد سایر دانشگاه‌ها برای شرکت در شب علم و برای اینکه دانشگاه‌های دیگر بتوانند در این رویداد مشارکت کنند؛ بودجه فراخوان دوم کاهش یافت، البته در ابتدا تصمیم براین بود که برای برگزاری بار دوم بودجه‌ای داده نشود، اما از آنجا که به دنبال استمرار برگزاری این رویداد در کشور هستیم، تصمیم گرفته شد که بودجه محدودتری در نظر گرفته شود تا این روند قطع نشود. دانشگاه‌هایی که به دنبال برگزاری مجدد این رویداد هستند، اگر بتوانند حامیان مالی دیگری نیز در کنار بنیاد ملی علم ایران داشته باشند، با مشکل کمبود بودجه مواجه نخواهند شد.

در پایان این نشست، اکرم قدیمی مدیر گروه ترویج علم بنیاد ملی علم ایران گفت: باید غرفه‌ها در نوبت دوم برگزاری شب علم، هدفمندتر باشند و کارگاه‌ها نیز ثبت نامی شوند. ما در بنیاد دست دانشگاه را برای برگزاری رویداد در نیمه اول یا دوم سال باز می‌گذاریم و موافق این موضوع هستیم که زمان برگزاری رویداد بر اساس شرایط آب‌وهوایی و استان انتخاب شود. همچنین، بنیاد با صدا و سیما مکاتباتی انجام داده است و بازهم این مکاتبات انجام می‌شود تا پوشش رسانه‌ای بهتری صورت گیرد.

وی تصریح کرد: درباره مسأله‌محوری که در این نشست مطرح شد، ما ترجیح می‌دهیم برای ترویج علم، علم را برای عموم مردم توضیح دهیم و شاخه‌بندی و محدودیت ایجاد نکنیم. می‌خواهیم تمامی علوم مطرح شود. لذا باید اصل موضوع در شب علم جا بیفتد و بعد از برگزاری چند دوره شب علم می‌توان سراغ مسأله‌محوری رفت.

وی تأکید کرد: باید تا پیش از زمان برگزاری برنامه، همه بخش‌های دانشگاه با هم بسیج شوند و سخنرانی‌های علمی اساتید هم حتماً برای بنیاد ارسال شود.

به نقل از بنیاد ملی علم ایران (INSF)، در انتهای این نشست، مقرر شد رویداد شب علم بنیاد ملی علم در تهران با مشارکت دانشگاه‌هایی که تاکنون یک‌بار این رویداد را برگزار کردند، برپا شود و از دانشگاه‌هایی که پیش از این رویداد شب علم را برگزار کردند، نیز درخواست شد تا قسمت‌هایی از برنامه خود را که برای مخاطب جذاب و آموزنده است، پیشنهاد دهند تا در شب علم تهران نیز از آن بخش‌های جذاب استفاده شود.

انتهای پیام