به گزارش ایسنا، تا به حال برایتان پیش آمده است که کلیدهایتان درست جلوی چشمتان باشد، ولی شما آنها را ندیده‌ باشید؟ یا زمانی که دوستتان از آن سوی خیابان دست تکان می‌دهد، اما شما انگار او را نمی‌بینید. دانشمندان بالاخره رمز و راز این وضعیت عجیب و اغلب شرم‌آور را کشف کرده‌اند.

به نقل از اس‌اف، دانشمندان اعلام کردند که توجه انسان اصلاً شبیه به یک نور ثابت یک پروژکتور نیست که اکثر مردم تصور می‌کنند. در عوض، مغز، جهان را در دسته‌های سریع پردازش می‌کند که حدود ۸ بار در ثانیه مانند یک چراغ چشمک‌زن روشن و خاموش می‌شود. هنگام تلاش برای تمرکز بر دو چیز به طور همزمان، این نرخ به تنها ۴ بار چشمک زدن در ثانیه کاهش می‌یابد و توجه به معنای واقعی کلمه بین اشیاء در نوسان است.

نتایج این مطالعه مشخص کرده است که توجه، ممکن است به طور ریتمیک عمل کند و تا حدودی شبیه به چرخه ساعت پردازنده به جای جریان مداوم که بسیاری از انسان‌ها فرض کرده‌اند، باشد.

مغز چگونه توجه می‌کند؟ 

دانشمندان این پدیده را «نمونه‌برداری توجهی»(attentional sampling) می‌نامند. مغز به جای حفظ آگاهی مداوم، تصاویر سریع از مناطق مختلف می‌گیرد و آنها را به قدری سریع در چرخه قرار می‌دهد که توهم توجه بی‌نقص را ایجاد می‌کند. رقابت در سراسر سامانه بینایی رخ می‌دهد، از سطح پایه، جایی که هر چشم اطلاعات را به طور جداگانه پردازش می‌کند، تا مناطق پیچیده مغز که چهره‌ها و اشیاء را تشخیص می‌دهند. هنگامی که چندین چیز همزمان نیاز به توجه دارند، جمعیت‌های عصبی برای زمان پردازش با هم رقابت می‌کنند.

پژوهشگران آزمایش‌هایی را برای سنجش توانایی افراد در تشخیص تغییرات کوتاه در نمایشگرهای بصری توسعه دادند. شرکت‌کنندگان صفحه‌های رایانه را تماشا می‌کردند، در حالی که دانشمندان اندازه‌گیری می‌کردند که آنها با چه دقتی می‌توانند تغییرات جزئی را در طول زمان تشخیص دهند. نتایج بسیار چشمگیری به دست آمد. تمرکز بر روی یک شیء واحد، دقت تشخیصی را تولید کرد که ۸ بار در هر ثانیه نوسان داشت. نظارت بر دو شیء به طور همزمان باعث شد عملکرد در هر مکان با فرکانس دقیقاً ۴ بار در ثانیه و نیمی از نرخ تک شیء تغییر کند. تمرکز بر سه شیء، عملکرد را حتی کمتر و به میزان ۲/۶ بار در هر ثانیه کاهش داد.

چشمگیرترین نکته این بود که این نمونه‌برداری ریتمیک کاملاً خارج از آگاهی خودآگاه رخ می‌دهد. دانشمندان در یک آزمایش، تصاویر را فقط به یک چشم در یک زمان نشان دادند. چیزی که شرکت‌کنندگان نمی‌توانستند آگاهانه تشخیص دهند. برخلاف ناآگاه بودن از اینکه کدام چشم هر تصویر را دریافت می‌کند، مغزها همچنان الگوی ۴ بار چشمک زدن در هر ثانیه را هنگام پردازش اطلاعات بصری رقابتی نشان دادند.

چرا این مسئله در زندگی روزمره مهم است؟ 

ریتم نمونه‌برداری، از رقابت بین شبکه‌های مختلف مغز ناشی می‌شود. هنگامی که چندین شیء در فضای بصری ظاهر می‌شوند، نواحی مغز که هر شیء را پردازش می‌کنند، شروع به فعالیت می‌کنند و الگوی ریتمیک مشاهده شده را ایجاد می‌کنند. آیا تا به حال متوجه شده‌اید که چگونه فردی با پیراهن روشن در جمعیت ناپدید می‌شود و فقط چند ثانیه بعد دوباره ظاهر می‌شود؟ این همان «نمونه‌برداری توجهی» است. مغز به طور خلاصه قدرت پردازش را به جای دیگری اختصاص داده است که از نظر توجه چشمک می‌زند.

این اکتشافات توضیح می‌دهد که چرا «چندوظیفگی»(multitasking) بسیار دشوار است. مردم در واقع همه چیز را همزمان پردازش نمی‌کنند و توجه به سرعت بین وظایف جابجا می‌شود. هر جابجایی زمان می‌برد و به طور بالقوه اطلاعات مهم را از دست می‌دهد. برای فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز پایدار دارند مانند رانندگی، مطالعه یا نظارت بر سامانه‌های پیچیده، درک این ریتم‌های طبیعی می‌تواند منجر به استراتژی‌های بهتر برای حفظ توجه و کاهش خطاها شود. استراتژی نمونه‌برداری مغز به نظر می‌رسد راه‌حلی هوشمندانه برای پردازش مقادیر عظیمی از اطلاعات حسی با منابع عصبی محدود باشد.

در نهایت، نویسندگان نشان می‌دهند که توجه ما روی همه چیز در اطراف ما ثابت نمی‌ماند. در عوض، مغز به سرعت تمرکز را بین چیزهای مختلف جابجا می‌کند و آنها را یکی یکی بررسی می‌کند. این به توضیح اینکه چگونه می‌توانید درست به کلیدهای خود نگاه کنید و آنها را نبینید کمک کند، در واقع توجه شما لحظه‌ای روی چیز دیگری متمرکز شده بوده است. از آنجایی که این جابجایی به طور خودکار و بدون اینکه ما متوجه شویم اتفاق می‌افتد، اغلب از اینکه چیزی را از دست داده‌ایم بی‌خبریم. درک این فرآیند می‌تواند توضیح دهد که چرا «چندوظیفگی» بسیار دشوار است، همچنین می‌تواند به بهبود تمرکز و کاهش اشتباهات در موقعیت‌های روزمره مانند رانندگی، مطالعه یا جستجوی وسایل گمشده کمک کند.

این مطالعه در مجله Trends in Cognitive Sciences منتشر شده است.

انتهای پیام