حجت‌الاسلام والمسلمین رسول چگینی مدیر گروه امامت تطبیقی پژوهشکده امامت در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: پیاده‌روی اربعین یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات بشری است که برخلاف بسیاری از تجمعات معاصر، نه بر اساس فراخوان‌های سازمانی، بلکه بر پایه احساس مسئولیت و محبت قلبی به سیدالشهدا (ع) شکل می‌گیرد. حضور داوطلبانه و مشارکت‌جویانه میلیون‌ها انسان از اقشار، ملیت‌ها و زبان‌های مختلف، الگویی منحصر به‌فرد از انسجام اجتماعی را به نمایش می‌گذارد.

وی با بیان اینکه، این مناسک عظیم، افراد را از انزوای فردی بیرون آورده و آنان را در یک تجربه معنوی و جمعی شریک می‌کند، گفت: تجربه‌ای که در آن کمک به دیگری، هم‌دلی و حرکت در یک مسیر واحد معنا پیدا می‌کند. در جهانی که فردگرایی افراطی و تنهاییِ مدرن به معضلات جدی بدل شده‌اند، اربعین یادآور آن است که هویت انسان، تنها در ارتباط با «دیگری» معنا می‌یابد. فرهنگ مواکب، پذیرایی بی‌قید و شرط، و هم‌قدمی انسان‌ها در مسیر سخت کربلا، تقویت‌کننده احساس تعلق اجتماعی و تقابل عملی با گسست‌های اجتماعی است.

چگینی افزود: در عصری که رسانه‌های جهانی با شتاب در حال تحمیل سبک زندگی فردمحور، مادی‌گرا و بی‌ریشه‌اند، مراسم اربعین یک مانع جدی در برابر این روند به‌شمار می‌آید. اربعین نه‌فقط یادآور واقعه‌ای تاریخی، بلکه احیاگر هویت ایمانی، پیوندهای معنوی و ارزش‌های متعالی انسانی است. رفتارهایی مانند ایثار زائران، خدمت بی‌مزد میزبانان، و وحدت شیعه و سنی در مسیر عشق به امام حسین (ع)، مصادیقی زنده از فرهنگ مقاومت، کرامت و معنویت‌اند.

این پژوهشگر ادامه داد: این الگوها به‌ویژه برای نسل جوان که در معرض تردیدهای هویتی و بحران معنا قرار دارند، الهام‌بخش و جهت‌دهنده‌اند. در واقع، اربعین پاسخی تمدنی به تهاجم فرهنگی است؛ زیرا به‌جای واکنش‌های سلبی با ارائه الگویی عینی، مردمی و زیباشناسانه از دینداری و زندگی جمعی، مصونیتی درونی و پایدار ایجاد می‌کند.

چگینی با اشاره به اینکه واقعه عاشورا، به‌ویژه در بازخوانی اربعینی آن، منبعی بی‌بدیل از آموزه‌های امید، صبر و استقامت است، گفت: هر قدمی که زائر اربعین برمی‌دارد، یادآور قدم‌های اهل‌بیت (ع) در میان محنت و اسارت است و همین مقایسه ذهنی، رنج‌های شخصی انسان را در مقیاسی بزرگ‌تر و معنوی‌تر قرار می‌دهد. تاب‌آوری روانی زمانی پدید می‌آید که انسان بتواند معنایی متعالی برای رنج‌هایش بیابد، و این دقیقاً همان چیزی است که اربعین عرضه می‌کند.

این پژوهشگر بیان کرد: اربعین با یادآوری اینکه حتی در دل بزرگ‌ترین مصیبت‌ها می‌توان با ایمان، عزت و مسئولیت حرکت کرد، انسان امروز را در برابر بحران‌های فردی و جمعی مقاوم می‌سازد، این مراسم، هم به‌مثابه تسکین و هم به‌عنوان تربیت درونی عمل می‌کند.

وی اظهار کرد: اربعین تنها یک مناسک عبادی نیست، بلکه ظرفیتی تمدنی و سیاسی نیز دارد؛ حضور میلیون‌ها انسان در شرایطی که تحریم‌ها، تهدیدها و مشکلات امنیتی وجود دارد، خود نوعی «نه» عملی به اراده قدرت‌های سلطه‌گر است. این حضور، نمایش قدرت نرم امت اسلامی و تجلی «مقاومت مدنی» به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز و عمیقاً فرهنگی است.

چگینی بیان کرد: وقتی مردمی با وجود فقر و سختی، هم‌چنان به خدمت‌رسانی به زائران ادامه می‌دهند، در واقع با زبان عمل می‌گویند که کرامت انسانی، محبت اهل‌بیت و ایثار، از هر فشار اقتصادی و تحریم سیاسی بالاتر است. اربعین ثابت کرده است که مقاومت تنها در میدان نبرد نظامی معنا ندارد، بلکه در اراده جمعی برای حفظ ارزش‌ها، تداوم زیارت، و همبستگی مردمان نیز متجلی است.

انتهای پیام