«محمد رضا دماوندی» در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از اهمیت سفر رئیس‌جمهور به ارمنستان با توجه به تحولات اخیر در منطقه قفقاز جنوبی و اینکه سفر چه پیام‌های راهبردی و سیاسی می‌تواند داشته باشد، گفت: پیدا کردن راه‌حل برای مشکلات مشترک و کمک به رفع نیازها یکی از اولین دلایل برای ضرورت همکاری میان کشورها به ویژه همسایگان است، طبیعتا قفقاز و به صورت مشخص ارمنستان به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از حوزه تمدنی ایران می‌تواند و باید یکی از اولویت‌ها برای رفت و آمدها و گفت‌وگوهای مقامات باشد.
وی تصریح کرد: هر چه میزان رفت و آمدها افزایش یابد در گفت‌وگوها قطعا فهم بهتری از دیدگاه‌های طرفین به دست می‌آید که منجر به تقویت روابط دوجانبه هم خواهد شد . از این منظر سفر آقای پزشکیان به ارمنستان حتی اگر معادلات اخیر در منطقه و پر رنگ شدن موضوع واگذاری دالانی به آذربایجان را لحاظ نکنیم، سفری مهم ارزیابی می‌شود.
شکل‌گیری روندهای جدید در منطقه قفقاز بدون حضور ایران امکان‌پذیر نیست
این کارشناس مسائل قفقاز همچنین درباره اینکه این سفر چه پیامی برای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد؟ اظهار داشت: حضور مستمر و پرقدرت ایران در قفقاز که سفر رئیس‌جمهور ذیل آن تعریف می‌شود پیام روشنی را مخابره می‌کند. قفقاز برای ایران یک منطقه دور مشابه هر منطقه جغرافیایی در گوشه کنار جهان نیست و سرزمین پیوسته با خاک ایران و تاریخ، فرهنگ و هنرش ممزوج با تمدن ایران است. بنابر این سفر رئیس‌جمهور به هریک از کشورهای حوزه قفقاز این پیام را منتقل می‌کند که ایران نگاهی ویژه به این منطقه دارد و تحولات را رصد می‌کند، اما نه به عنوان یک تماشاگر، بلکه به عنوان یک قدرت منطقه‌ای که شکل‌گیری روندهای جدید بدون حضور او امکان‌پذیر نیست.
دماوندی در ادامه در پاسخ به این سوال که به دنبال توافقنامه صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، ارمنی‌ها تلاش کردند به ایران اطمینان دهند که گذرگاه و دسترسی‌های ایران مسدود نخواهد شد؟ تحلیل شما از این مساله و رایزنی‌هایی که در این سفر شکل گرفت چیست؟ ابراز داشت: از جزئیات گفت‌وگوهای دوجانبه رئیس‌جمهور با نخست‌وزیر ارمنستان اطلاع نداریم، اما بنابر اعلام رسانه‌ها مدت زمان این گفت‌وگو که ۲۰ دقیقه برای آن درنظر گرفته شده بود ۲ ساعت به طول انجامیده، قطعا مهمترین دلیل طولانی شدن این گفت‌وگو، مذاکره در خصوص تفاهمنامه صلح ارمنستان و آذربایجان و نقطه محوری آن یعنی واگذاری دالانی برای ارتباط آذربایجان با نخجوان بوده است.
وی افزود: بنابر مواضع اعلامی آقای پزشکیان بعد از این دیدار اینگونه استنباط می‌شود که نگرانی و ابهام ایران از موضوع واگذاری دالان کماکان پابرجاست. اینکه رئیس‌جمهور پس از گفت‌وگو با پاشینیان در فضای مجازی می‌نویسد در نشست با نخست‌وزیر ارمنستان تاکید کردم نگرانی‌های ما در ارتباط با حضور نیروهای ثالث در نزدیکی مرزهای مشترک باید به طور کامل برطرف شود، نشان دهنده فضای حاکم بر گفت‌وگوست. علاوه بر اینکه ایشان در گفت‌وگوی مشترک بعد از دیدار اعلام کرد منتظر بازدید قریب‌الوقوع نخست‌وزیر از ایران هستم.
این کارشناس مسائل قفقاز همچنین گفت: بدین لحاظ تصور می‌کنم اگرچه در بیان برخی از مقامات کشورمان خوش‌بینی از تضمین‌های اعلامی مقامات ارمنی دیده می‌شود، اما در پس پرده ابهامات پر رنگ پابرجا است.
ایران و ارمنستان باید به توانمندی‌ها و در عین حال نیازمندی‌های یکدیگر شناخت کامل پیدا کنند
دماوندی درباره سطح تبادلات تجاری و اقتصادی ایران و ارمنستان و زمینه‌های تقویت این حوزه نیز گفت: از روزهای نخست استقلال ارمنستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و آغاز روابط دوجانبه سقف هدف‌گذاری شده برای مبادلات تجاری یک میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود. با تمام تلاش‌های صورت گرفته بعد از گذشت سی سال اکنون هنوز عدد اولین هدف‌گذاری شده قبلی محقق نشده است ، با این وجود با آسیب شناسی روند طی شده و لحاظ کردن نکاتی می‌توان در مدت زمان کمتری به سه میلیارد دلار که سقف جدید در نظر گرفته شده برای مبادلات تجاری دوجانبه است دست یافت.
وی همچنین بیان کرد: از جمله پیشنهاداتی که برای افزایش تبادلات تجاری دوجانبه می‌توانم اشاره کنم نخست آن است که دو طرف باید به توانمندی‌ها و در عین حال نیازمندی‌های یکدیگر شناخت کامل پیدا کنند . از جمله در حوزه خدمات فنی مهندسی و یا بهداشت و دارو پروژه‌های بکری وجود دارد که می‌توان عملیاتی کرد . دوم باید در حل مشکلات ساختاری و سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سرعت بخشید . نیازمند تعریض و نوسازی جاده‌ها در ارمنستان و همچنین تکمیل هرچه سریع‌تر اتوبان تبریز به نوردوز در داخل کشور هستیم. باید مشکلات گمرک همچون احداث پل دوم مرزی، ساماندهی پایانه‌ها، نصب دستگاههای ایکس ری مرتفع و عوارض کامیون‌ها اصلاح شود.
وی ادامه داد: سوم باید دو کشور به سمت سرمایه‌گذاری و تولید مشترک در خاک متقابل و همچنین کشورهای ثالث که ظرفیت گسترده ای برای آن وجود دارد حرکت کنند. نمونه کاربردی و در دسترس در این بخش احداث پالایشگاه کوچک در ارمنستان و یا کمک به راه‌اندازی و شکل‌گیری منطقه آزاد مغری در ارمنستان با مشارکت منطقه آزاد ارس می‌باشد.
این کارشناس مسائل قفقاز در پایان یادآور شد: ایجاد بانک مشترک و در نهایت به دلیل محصور بودن ارمنستان در خشکی و عدم دسترسی به آب‌های آزاد راه اندازی بندر خشک در ایران می‌تواند در این حوزه مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام
نظرات