جواد براتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه فرهنگ میزبانی تأثیر مستقیمی بر اقتصاد و گردشگری مشهد دارد و نقش مهمی در پایداری این حوزه ایفا می‌کند، اظهار کرد: هنگامی که گردشگران به شهر مشهد سفر می‌کنند، اگر ما به عنوان میزبان بتوانیم خدمات شایسته و قابل قبولی ارائه کنیم، این امر می‌تواند تعداد گردشگران و همچنین مدت زمان حضور آن‌ها در شهر را افزایش دهد. افزایش تقاضای گردشگری چه از نظر تعداد و چه از نظر مدت حضور، تنها در صورتی امکان‌پذیر است که میزبانی شایسته‌ای فراهم شود. در غیر این صورت، کاهش کیفیت میزبانی به کاهش تقاضای گردشگری و در نهایت ضربه به اقتصاد گردشگری منجر خواهد شد. به این ترتیب می‌توان گفت که کیفیت میزبانی و رونق اقتصادی گردشگری رابطه‌ای مستقیم و غیرقابل تفکیک دارند.
وی ادامه داد: از منظر فرهنگی، گردشگر باید هنگام حضور در مقصد به فرهنگ، سنن، آداب و رسوم، قوانین و حتی قواعد نانوشته جامعه میزبان احترام بگذارد. هرچند فرهنگ میزبان ممکن است تحت تأثیر گردشگران تغییراتی را تجربه کند، اما میزبانی باید به گونه‌ای باشد که ارزش‌ها و رفتارهای محلی حفظ شود و گردشگر رفتارهایی انجام ندهد که مغایر با فرهنگ جامعه میزبان باشد.
سرپرست پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خاطرنشان کرد: جوامعی که فرهنگ مهمان‌نوازی و پذیرش گردشگران را تقویت کرده‌اند، می‌توانند تقاضای گردشگری بیشتری ایجاد کنند، ماندگاری گردشگران را افزایش دهند و در نتیجه رونق اقتصادی و پایداری گردشگری را تضمین کنند.
تبدیل فرهنگ میزبانی زائر به فرصت اقتصادی بدون آسیب به جنبه معنوی
وی بیان کرد: فرهنگ میزبانی باید به گونه‌ای مدیریت شود که جنبه معنوی آن حفظ و هم‌زمان به فرصتی اقتصادی تبدیل شود. یک نکته مهم در این زمینه، تفاوت میان حوزه اقتصادی و فرهنگی است. فرهنگ جامعه تغییرات بلندمدت دارد و نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت به طور کامل تغییر کند، در حالی که حوزه اقتصادی می‌تواند در کوتاه‌مدت نوساناتی را تجربه کند و سریع‌تر واکنش نشان دهد. بنابراین سیاست‌گذاران باید اقتصاد گردشگری را تابع فرهنگ جامعه کنند و نه برعکس. هر گونه توسعه اقتصادی باید با احترام به ارزش‌ها و آداب فرهنگی و معنوی جامعه میزبان انجام شود.
براتی افزود: در این راستا پایداری گردشگری سه بعد اصلی دارد که شامل اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. در مشهد با توجه به اهمیت گردشگری زیارتی، بعد اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی اهمیت ویژه‌ای دارند و توجه به این دو بعد برای پایداری گردشگری حیاتی است. در این چارچوب گردشگران باید رفتاری مطابق با فرهنگ و ارزش‌های معنوی جامعه میزبان داشته باشند و در عین حال اقتصاد گردشگری باید بتواند از ظرفیت‌های فرهنگی و معنوی برای رونق کسب و کارها و درآمدزایی استفاده کند. رعایت این تعادل، پایداری گردشگری را تضمین و از آسیب به فرهنگ و معنویت جامعه جلوگیری می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه تعادل میان عرضه و تقاضا در گردشگری کلید موفقیت اقتصادی و اجتماعی است، گفت: تقاضای گردشگران از جمله تعداد، مدت زمان حضور و نیازهای آنان باید با خدمات ارائه شده توسط جامعه میزبان همخوانی داشته باشد. جامعه میزبان شامل کسب‌وکارها و شهروندان، معمولاً خود را با نیازهای گردشگران وفق می‌دهد و عرضه خدمات را متناسب با تقاضا تنظیم می‌کند. به طور طبیعی هر چه تقاضای گردشگران در حوزه‌ای افزایش یابد، تولید و ارائه خدمات مرتبط نیز افزایش خواهد یافت.
سرپرست پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی عنوان کرد: یک نکته اساسی این است که جذب گردشگران باید به گونه‌ای باشد که نیازها و رفتارهای آنان با فرهنگ جامعه میزبان مغایرت نداشته باشد. مغایرت فرهنگی می‌تواند واکنش منفی جامعه میزبان و اختلال در پایداری گردشگری را به همراه داشته باشد. در صورتی که تقاضای گردشگری با فرهنگ جامعه میزبان همسو باشد، عرضه خدمات نیز به صورت طبیعی تنظیم می‌شود و اقتصاد گردشگری رونق پایدار خواهد یافت.
امکان طراحی مدل‌های بومی اقتصاد گردشگری مبتنی بر فرهنگ میزبانی
براتی تصریح کرد: ایجاد مدل‌های بومی اقتصاد گردشگری بر پایه فرهنگ میزبانی ممکن است و می‌تواند برای هر مقصدی مزیت ایجاد کند، اما تعمیم آن به دیگر شهرهای زیارتی کار ساده‌ای نیست؛ دلیل این امر تفاوت‌های فرهنگی میان جوامع میزبان و ویژگی‌های خاص هر مقصد است. مدلی که در مشهد موفقیت‌آمیز باشد، لزوماً در شهری دیگر در ایران یا خارج از کشور قابل اجرا نخواهد بود.
وی گفت: هر شهر زیارتی نیازمند طراحی مدل بومی متناسب با فرهنگ، نیازها و شرایط محلی خود است تا هم پایداری فرهنگی و معنوی و هم رونق اقتصادی حاصل شود.
انتهای پیام
نظرات