امین هراتی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت فعلی صنعت دامپروری کشور، سوءمدیریت دستگاه‌های متولی را عامل اصلی مشکلات این حوزه دانست و اظهار کرد: صنعت کشاورزی و دامپروری در تمامی کشورهای دنیا یک صنعت پایه است، زیرا ارتباط مستقیم با معیشت مردم و نیازهای عمومی دارد.
وی با انتقاد از رویکرد دولت‌ها که واردات را در اولویت و تولید را در محاق قرار می‌دهند، افزود: این سیاست‌ها به جای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، منجر به کشتار دام‌های مولد و تضعیف بنیان این صنعت حیاتی شده است.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی ادامه داد: این موضوع، منافع واردکنندگان را بر تولیدکنندگان داخلی ترجیح داده و باعث شده تا دامداران با افزایش هزینه‌های تولید، عدم حمایت‌های دولتی و هجوم واردات بی‌رویه دست و پنجه نرم کنند. همچنین با وجود ظرفیت‌های اقلیمی بی‌نظیر ایران برای دامپروری و عدم اجرای قوانین حمایتی، این صنعت را به سمت بحران سوق داده است.
هراتی ریشه‌های این بحران را در تصمیمات غلط نهفته در گذشته دانست و خاطرنشان کرد: عدم رعایت قانون نظام جامع دامپروری و غفلت از خرید تضمینی محصولات دامداران از جمله دلایل نابودی صنعت دامپروری است که ادامه این روند، نه تنها به نابودی تدریجی تولید داخلی منجر خواهد شد، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز به خطر خواهد انداخت.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی، کمبود دام و گرانی افسارگسیخته آن به ویژه افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید را از چالش‌های این صنعت دانست و گفت: هزینه‌های نهاده‌های دامی و نگهداری آن به قدری افزایش پیدا کرده است که تولید برای دامدار صرفه اقتصادی ندارد.
وی همچنین به نبود حمایت‌های مالی، بیمه‌ای و قانونی اشاره کرد و افزود: این کمبود حمایت‌ها، رمق را از تولیدکننده گرفته است.
هراتی در ادامه به واردات بی‌رویه و افسارگسیخته اشاره کرد و گفت: این معضل، همچون خوره به جان تولید داخلی افتاده است.
وی با انتقاد از زد و بندها در این حوزه مدعی شد: افرادی در کنار وزارتخانه‌ها و نهادهای ذی‌ربط، با ایجاد رانت و ارتباطات خاص، حجم عظیمی از گوشت و دام را وارد کشور می‌کنند. نتیجه این رانت و واردات بی‌رویه چیست؟ تولیدکننده‌ای که می‌بیند تمام تلاش و سرمایه‌اش به باد می‌رود و می‌گوید «زورمان به شما نمی‌رسد، حداقل زورمان به خودمان می‌رسد که تعطیلش کنیم».
جمعیت دامی به نصف کاهش یافته است
هراتی با ارائه آماری، نسبت به کاهش جمعیت دامی کشور در سال‌های اخیر هشدار داد و مدعی شد: جمعیت دامی کشور نسبت به ۵ الی ۸ سال گذشته، به کمتر از نیم (نصف) رسیده است.
وی برای اثبات این ادعا به مثال عینی شهر مشهد اشاره کرد و افزود: ظرف ۵ سال گذشته، ظرفیت کشتار روزانه دو کشتارگاه صنعتی مشهد که بالغ بر ۵۰۰۰ رأس گوسفند بود، به کمتر از ۲۵۰۰ رأس کاهش یافته است.
هراتی راهکار امروز را جبران خطاهای دیروز و فرصتی برای نجات دامپروری دانست و افزود : دولت، امروز بیش از هر زمان دیگری باید تمام توان و هم و غم خود را صرف تقویت و احیای صنعت دامپروری کند.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی با اشاره به اینکه دامداران امروز فقط به دنبال تأمین جو و ذرت برای دام‌هایشان هستند، اظهار کرد: بی‌ارزش شدن تولیدات و عدم حمایت، انگیزه را از آنان سلب کرده و آنان را به سمت کاهش تولید سوق داده است.
هندوستان، الگوی موفق تولید لبنیات
هراتی با تاکید بر لزوم الگوبرداری از هند، که با حمایت از دامداران کوچک و روستایی، به بزرگ‌ترین تولیدکننده لبنیات جهان تبدیل شده است، بر لزوم تغییر رویکردها برای نجات این صنعت تاکید کرد و افزود: هندوستان کشوری با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت، حرف اول را در صنعت لبنیات دنیا می‌زند و رتبه یک جهانی را در اختیار دارد. چطور یک کشور با این حجم از جمعیت، توانسته به بزرگ‌ترین تأمین‌کننده لبنیات جهان تبدیل شود؟ هندوستان با حمایت از کشاورزان روستایی که سه یا پنج رأس گاو دارند به این رتبه دست پیدا کرده است. شیر صادراتی این کشور همان شیری است که از دل واحدهای کوچک و با دستان پرتوان کشاورزان محلی جمع‌آوری می‌شود.
هراتی با اشاره به آمارهای خوشایند اما غیرواقعی در صنعت دامپروری، از عدم سرشماری به روز و دقیق دام‌ها، مدعی شد: هر ساله آمار جمعیت دامی بدون هیچ متر و معیاری و براساس تخمین نسبت به سال گذشته مطرح شده و ملاک عمل قرار می‌گیرد اما واقعیت این است که هیچ‌گاه یک سرشماری به روز و دقیق انجام نشده تا آمار دقیق از دام سنگین و سبک مشخص شود. سامانه هویت‌گذاری دام در سال‌های اخیر با هزینه و مشکلات متعدد شکل گرفت اما خروجی نداشت.
واردات اولین گام رفع چالش‌ها نیست
هراتی واردات را آخرین راهکار و نه اولین گام دانست و از رویکرد مسئولین در استفاده از واردات به عنوان راه حل سریع و جایگزین برای حل مشکلات داخلی انتقاد کرد و گفت: رویکرد سریع واردات نه تنها اشتباه است، بلکه به منزله پاک کردن صورت مسئله است. متأسفانه، مسئولین اغلب ساده‌ترین و دم‌دستی‌ترین راه را که می‌تواند آخرین راهکار باشد، به عنوان اولین و تنها راهکار انتخاب می‌کنند. این اتفاقات، درمان‌های مقطعی و عوارضی هستند که سیستم را به سمت بیماری‌های مزمن سوق می‌دهند.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی، اظهار کرد: به تولیدکنندگان گفته می‌شود که اگر نتوانند گوشت را تأمین کنند، واردات انجام خواهد شد. این نوع تهدیدها، به جای کمک و حمایت، تنها انگیزه تولیدکننده را از بین می‌برد. حجم واردات هرگز نمی‌تواند نیاز داخلی را به طور کامل و پایدار تأمین کند و باید به جای وابستگی به واردات، به تقویت و حمایت از تولید داخلی بپردازیم.
چرا گوشت گران می‌شود؟
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی در خصوص دلایل گرانی گوشت قرمز گفت: تولید یک محصول، مانند یک زنجیره طولانی است که هر حلقه آن به هزینه نیاز دارد. از مواد اولیه و حمل‌ونقل گرفته تا انرژی و نیروی کار. اگر هزینه‌های تولید در این زنجیره بیش از حد بالا برود، قیمت نهایی محصول به قدری افزایش می‌یابد که دیگر کسی توان خرید آن را نخواهد داشت و این منجر به خالی شدن بازار از محصول و تعطیلی تولیدکنندگان می‌شود.
هراتی با تأکید بر اهمیت کالاهای اساسی، بیان کرد: گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، شیر و برنج، قوت غالب مردم هست و زندگی‌شان به این محصولات گره خورده است؛ بنابراین باید هزینه‌های تولید را با دقت مدیریت کرد.
وی به ریشه‌های اصلی گرانی گوشت اشاره کرد و گفت: نهاده‌های دامی یکی از عوامل کلیدی گرانی گوشت قرمز هست. مگر می‌شود جو که ۴ سال پیش کیلویی ۱۲۰۰ تومان بود و امروز قیمت مصوب آن به ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان و قیمت آن در بازار آزاد ۲۲ هزار تومان رسیده است، توقع داشت قیمت گوشت افزایش پیدا نکند؟ این ۱۰ برابر شدن قیمت یکی از اصلی‌ترین اقلام خوراک دام، زنگ خطری است که فریاد می‌زند گرانی در راه است.
هراتی ادامه داد: پیش از سال ۱۴۰۰، با وجود ارز ۴۲۰۰ تومانی، جو به کیلویی ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان رسید اما اکنون قیمت آن به ۱۲ الی ۲۲ هزار تومان رسیده است. وقتی جو، ذرت، سویا، یونجه، کاه و هزینه‌های چرای دام و حتی سوخت گران می‌شود، انتظار افزایش قیمت گوشت منطقی است.
وی تأکید کرد: اگر می‌خواهیم گوشت باکیفیت ایرانی که در منطقه حرف اول را می‌زند، همچنان در سفره‌های ایرانیان حضور داشته باشد، باید به فکر کاهش هزینه‌های تولید آن باشیم. این به معنای جلوگیری از افزایش قیمت یونجه، کنترل هزینه‌های حمل‌ونقل و تأمین جو وارداتی و داخلی با قیمت مناسب برای دامداران است. مدیریت صحیح هزینه‌ها در ابتدای زنجیره تولید، ضامن قیمت مناسب کالا در انتهای آن است.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی تأکید کرد: سوءمدیریت‌ها هزینه‌های سرسام‌آوری را برای تولیدکنندگان به همراه داشته است. در سامانه بازارگاه، جو با قیمت ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان عرضه می‌شود که یک فاصله قیمتی ۳۸۰۰ تومانی را نشان می‌دهد که بابت هزینه‌های ترخیص و سود واردکننده اخذ می‌شود.
هراتی مدعی شد: دو ماه است که هیچ جویی در بازارگاه عرضه نمی‌شود و در صورت یافت آن، با قیمت‌های نجومی معامله می‌شود. دامداران مجبورند جو را با قیمت‌های بالاتر از ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان خریداری کنند.
وی همچنین به وضعیت کاه گندم اشاره کرد و افزود: کاه گندمی تا ۵ سال گذشته بی‌ارزش بود اما در حال حاضر کیلویی ۴۵۰۰ تومان قیمت دارد. این وضعیت اسفبار نتیجه سوءمدیریت است.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی، تأکید کرد: فعالان این بخش گاهی اوقات مانند چراغ چک ماشین عمل می‌کنند و زمانی روشن می‌شوند که هشدار جدی وجود دارد.
وی گفت: واقعیت‌ها را باید از کسانی پرسید که در میدان کار فعالیت می‌کنند، نه از مدیرانی که آمارهای خوشایند ارائه می‌دهند.
هراتی همچنین به نادیده گرفتن اتحادیه‌ها اشاره کرد و گفت: اتحادیه‌ها باید پس از اعتبارسنجی و اهلیت‌سنجی متولی بخش باشند و نیاز واقعی جامعه را بشناسند. در حالی که در دنیا، اتحادیه‌ها قدرت بالایی دارند، در ایران اختیاری به آن‌ها داده نمی‌شود و در صدور مجوزها با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند.
۸۰ درصد نهاده‌ها وارداتی هستند
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی با اشاره به وابستگی بیش از ۸۰ درصدی صنعت دامپروری به واردات نهاده‌های اصلی خوراک دام مانند ذرت، سویا و جو، تأکید کرد: این وابستگی کشور را به بازاری بزرگ و پرسود برای کشاورزان کشورهای دیگر تبدیل کرده است.
وی اظهار کرد: وابستگی، کشور را در برابر نوسانات بازارهای جهانی و تحریم‌ها آسیب‌پذیر می‌سازد. کوچک‌ترین اختلال در زنجیره تأمین جهانی می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای امنیت غذایی کشور داشته باشد و این سؤال مطرح است که چگونه می‌توان از اقتصاد مقاومتی و امنیت غذایی سخن گفت در حالی که تولید پروتئین کشور داخلی انجام نمی‌شود.
وی با تاکید بر اینکه مشکلات صنعت دامپروری تنها به واردات نهاده‌ها محدود نمی‌شود؛ بلکه ریشه‌های عمیق‌تری در سوءمدیریت داخلی دارد، تصریح کرد: بحران کمبود آب که امروز گریبان‌گیر کشور شده، یک پدیده ناگهانی نیست، بلکه نتیجه سال‌ها غفلت، عدم برنامه‌ریزی صحیح و اجرای دیرهنگام طرح‌های اصلاح کشت و مدیریت آبخیزداری است. طرح‌هایی که امروز با عجله و تحت فشار بحران دنبال می‌شود، می‌بایست حداقل ۲۰ سال پیش به مرحله اجرا درمی‌آمدند. این تاخیر، بهای گزافی را به کشور تحمیل کرده و منابع آب و خاک را به مرحله بحران رسانده است.
وی افزود: قیمت سرسام‌آور گوشت که امروز به کیلویی حدود یک میلیون تومان رسیده است نه برای تولیدکننده صرفه دارد و نه مصرف‌کننده توان خرید دارد و این گرانی، نه تنها از بین رفتن توان خرید مردم را نشان می‌دهد، بلکه از ناتوانی در ایجاد تعادل میان تولیدکننده و مصرف‌کننده حکایت دارد.
از دست رفتن نسل طلایی دامداران
وی یکی از نگران‌کننده‌ترین چالش‌ها را از دست رفتن نسل قدیمی و باتجربه دامداران دانست و گفت: این مردان و زنان پرتلاش، که سالیان سال با عشق و سختی در این عرصه فعالیت کرده‌اند، اکنون در حال بازنشستگی هستند و از میدان خارج می‌شوند اما فاجعه آنجاست که نسل جدید، به دلیل سختی‌های فراوان این شغل، درآمد پایین، عدم حمایت کافی و چشم‌انداز مبهم آینده، تمایلی به ادامه این مسیر ندارد. این عدم انتقال تجربه و دانش از نسلی به نسل دیگر، یک زنگ خطر جدی برای آینده صنعت دامپروری کشور است. اگر این روند ادامه یابد، در سال‌های آتی با کمبود شدید نیروی متخصص و متعهد در این حوزه مواجه خواهیم شد که می‌تواند ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به تولید پروتئین و امنیت غذایی کشور وارد کند.
وی در ادامه تفویض اختیارات به استانداران توسط رئیس جمهور را تصمیمی هوشمندانه، فرصتی بی‌نظیر برای مدیریت منطقه‌ای و بومی‌سازی راه‌حل‌ها دانست و گفت: از آنجایی که هر استان ویژگی‌های اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی خاص خود را دارد، یک نسخه واحد برای کل کشور کارساز نخواهد بود. اینجاست که نقش استانداران دلسوز و توانمند، حیاتی می‌شود.
هراتی ادامه داد: استاندار خراسان رضوی باید جلسه‌ای اضطراری با حضور نمایندگان اتحادیه‌های دامپروری و کشاورزی و تولیدکنندگان برتر برگزار کند تا مشکلات را به‌طور مستقیم از زبان تولیدکنندگان بشنود. این جلسه باید به دور از تشریفات اداری و با هدف شنیدن مستقیم مشکلات از زبان کسانی باشد که خود در خط مقدم تولید هستند. همچنین استاندار باید شخصاً به مشکلات گوش فرا دهد، از واقعیت‌های میدانی باخبر شود و اجازه ندهد گزارش‌های اداری و مدیران میانی، مانع از درک صحیح وضعیت شود. از تولیدکنندگان خواسته شود که راهکار عملی و بومی برای حل مشکلات استان ارائه دهند.
وی همچنین، خواستار شفافیت در نیازهای استان به گوشت و توان تولیدکنندگان شد و تأکید کرد: استاندار باید به صراحت نیاز ماهانه استان به گوشت (مثلاً میزان تناژ) را اعلام کند. سپس از تولیدکنندگان پرسیده شود: "شما چقدر می‌توانید تامین کنید؟ و برای افزایش تولید، چه پارامترها و حمایت‌هایی از دولت و استان نیاز دارید؟" این شفافیت، پایه و اساس یک برنامه‌ریزی واقع‌بینانه خواهد بود. همچنین استاندار متعهد شود که در حد توان و اختیارات تفویض شده، حمایت‌های لازم را فراهم کرده و موانع پیش روی تولیدکنندگان را برطرف سازد. این حمایت‌ها می‌تواند شامل تسهیلات مالی، دسترسی به نهاده‌ها، آموزش و بستر لازم برای بازاریابی محصولات باشد.
وی همچنین با تاکید مجدد بر توان بالقوه تشکل‌ها از جمله اتحادیه صنعت دامپروری استان خراسان رضوی به عنوان یک تشکل فعال در تمام حوزه‌های تخصصی دامپروری و زنجیره تولید گوشت قرمز در استان بر اهمیت این توان و ظرفیت‌های موجود از سوی تولیدکنندگان تأکید و بیان کرد: این اقدامات می‌تواند به احیای تولید داخلی، کاهش وابستگی‌ها و بهبود معیشت مردم کمک کند. هر لحظه اقدام برای جلوگیری از نابودی این ظرفیت‌ها، یک غنیمت بزرگ برای آینده ایران است و باید جدی گرفته شود.
انتهای پیام
نظرات