علی ثابت‌نیا در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سابقه بازنشر نفایس رضوی از سالیان دور آغاز شده و تا امروز ادامه داشته است. با رشد تکنولوژی در دهه‌های اخیر و وجود امکاناتی مدرن و به‌روز در آستان قدس رضوی نظیر چاپخانه مجهز قرآن کریم که متعلق به موسسه چاپ و انتشارات این سازمان است، این آثار به صورت فاخر و با کیفیت بسیار بالا منتشر شده است. از این میان می‌توان به مجموعه قرآن‌های نفیسی چون ابراهیم سلطان و بایسنقر، کتب ادعیه و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
وی افزود: موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با مشارکت سازمان کتابخانه‌ها ، اقدام به تولید مجموعه‌ای از آثار متنوع گنجینه نفایس رضوی با عنوان «شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی» کرده است که تاکنون ۱۰ جلد آن به چاپ رسیده است. هر جلد از این مجموعه به یکی از هنرهای موجود در حرم مطهر رضوی می‌پردازد که از میان آنها می‌توان به کاشی‌کاری، معماری، نسخه‌های خطی و بسیاری دیگر اشاره کرد. از مجموعه نسخه‌های خطی می‌توان به خطوط نستعلیق، دو جلد قرآن از قرون اولیه تا دوران معاصر ، صندوق‌پوش‌ها، ضریح‌پوش‌ها، درب مرصع و مواردی دیگر اشاره کرد.
آماده‌سازی و تولید کتاب‌کاتالوگ‌های نفیس به همت سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی
مشاور هنری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه هزینه‌های چاپ و نشر در سال‌های اخیر به‌ویژه در حوزه چاپ نفیس افزایش یافته است، عنوان کرد: با تایید ریاست سازمان، حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی تصمیم بر آن شد که برای کاهش برخی از موانع، مجموعه‌های کوچک‌تری در قالب کتاب‌کاتالوگ (چاپ دیجیتال) منتشر شود و برای معرفی هرچه بهتر این آثار، در اختیار متخصصین قرار گیرد. این روند با معرفی نسخه های برتر در ژانرهای مختلف آغاز شده و با دقت در جریان است.
وی خاطر نشان کرد: اولین کاتالوگ این مجموعه به تورات‌ها و انجیل‌هایی که از قرن ۵ تا به امروز باقی مانده و به حرم رضوی اهدا و یا وقف شده است، تعلق دارد. جلد دوم به متون پیشااسلامی یعنی کتاب‌هایی که مربوط به ادیان ایران پیش از اسلام و به زبان پهلوی بوده، پرداخته است. جلد سوم نیز به چاپ‌های سنگی مصور در حوزه شاهنامه اختصاص یافته است. لازم به ذکر است که مجموعه حدود ۵۴ هزار کتاب چاپ سنگی دارد که در ایران و جهان بی‌نظیر است. از این میان تقریبا ۱۰۰ شاهنامه مصور در این مجموعه وجود دارد که منتخبی از آن در کاتالوگ شماره ۳ منتشر شده است.
ثابت نیا ادامه داد: جلد چهارم این مجموعه نیز منتخب قرآن‌های منتسب به خط ائمه است. البته پیش از این تعدادی از این قرآن‌ها در شاهکارهای جلد۱ چاپ شده اما این بار همراه با وقف‌نامه‌ها، امضاها و نقوش تزیینی این نسخ قدیمی، منتشر شده است. پنجمین کاتالوگ به منتخبی از تصاویر دست خط علما از قرون ابتدایی اسلام اختصاص یافته. ششمین شماره به منتخبی از نسخه های چاپ سنگی مصور و هفتمین جلد به منتخب صحیفه های سجادیه پرداخته است. این کاتالوگ ها در گام‌های بعدی نفیس‌ترین نهج البلاغه‌ها، قرآن‌های عصر غزنوی، تیموری، صفوی، قاجار، کتب طب، نجوم و غیره را معرفی خواهند کرد. کاتالوگ‌ها در قطع خشتی و با ابعاد ۳۰*۳۰ سانتی متر چاپ شده‌اند و بنا به حجم مطالب و محتوا، دارای تعداد برگ‌های متفاوتی هستند و روند آماده‌سازی و تولید آنها همچنان با جدیت و اشتیاق ادامه خواهد داشت.
ماموریت سازمان در حوزه میراثی، حفظ و نگهداری، مرمت و معرفی آثار مجموعه است
مشاور هنری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اعلام خرسندی از اینکه آثار مکتوب موجود در مجموعه آستان قدس رضوی، حداقل در ۴۰۰ سال گذشته از هرگونه گزند جدی مصون مانده و برای حفاظت آنها اصول و ضوابط مشخصی تعریف شده است، خاطر نشان کرد: این آثار به لحاظ تعداد و کیفیت، خصوصا در آثار قرآنی در جهان بی‌نظیر است. بنابراین کتابخانه آستان قدس ماموریت خود را در درجه اول، حفظ، نگهداری و مرمت این تراث فرهنگی قرار داده و طبیعتا ماموریت دوم این سازمان، معرفی این آثار است. این حرکت تقریبا از ۱۵ سال پیش به طور جدی آغاز شده و خروجی‌های آن از اقبال بسیار خوبی چه در ایران و چه در خارج از کشور مخصوصا در ترکیه و کشورهای عربی برخوردار بوده است.
وی ادامه داد: فراز و فرودهای این مسیر نیز بیش‌تر وابسته به وضعیت اقتصادی موجود و گران بودن تجهیزات، کاغذ، چاپ، صحافی و جلدسازی بوده است که باعث شده قیمت آثار نفیس آنقدر گران باشد که تولید و عرضه را محدود کرده است. البته تجربه نشان داده که بازنشر نفایس هنری، علمی، دینی و مذهبی، در طول زمان جایگاه خود را پیدا می‌کند. مجموعه اداره مخطوطات آستان قدس رضوی متشکل از افرادی باتجربه و متخصص در حوزه نسخه‌شناسی است؛ همچنین با همراهی کارشناسانی که در بیرون مجموعه با آنها در ارتباط است، مسیر انتخاب نسخه و ارائه توضیحات نسخه‌شناسی را به‌دقت طی می‌کند.
ثابت‌نیا در ادامه گفت: کتاب‌کاتالوگ‌ها خیلی متن محور نیستند و بیش‌تر تصویری به شمار می آیند و سعی ما بر این است که تصاویر نسخه مورد نظر را با کیفیت مطلوب نشان دهیم. کارشناسان هنری ما انتخاب نسخه‌های برتر تصویری را بر عهده دارند، آنها تحلیل‌هایی از مجموعه ارائه می‌دهند که مشخص می‌کند شیوه‌های انتخاب به چه صورت بوده است، شماره نسخه کدام است، متون مندرج در آن چیست، تعداد برگ‌ها، مشخصات جلد و موارد بسیار دیگر که به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که این کاتالوگ‌ها برحسب نیاز به زبان انگلیسی و گاه عربی نیز ترجمه شده است و در حال حاضر علاقه‌مندان برای بهره‌مندی از این کتاب کاتالوگ‌ها می‌توانند به کتابخانه مراجعه کنند و در صورت نیاز، درخواست خرید خود را ثبت کنند تا در زمان مشخص کاتالوگ‌ها اختصاصا برای ایشان چاپ و در اختیارشان قرار گیرد.
انتهای پیام
نظرات