حجت‌الاسلام والمسلمین امیرعلی حسنلو در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: هیچ تردیدی نیست که هر تمدنی نیازمند زیرساخت‌ها، مؤلفه‌ها و عناصر ویژه‌ای است و برای طرح و ایجاد تمدن، اندیشه و معرفت نقش اساسی دارند.
وی با اشاره به اینکه اساسی‌ترین زیرساخت یک تمدن بالنده، علم و معرفت است، ادامه داد: تمدن اسلامی بر محور علوم اهل‌بیت(ع) و کتاب الهی که لوح طلایی و برنامه جاوید پیامبر(ص) از سوی خداوند بود شکل گرفت. زیربنا و شالوده یک تمدن با افق‌های روشن آینده، نیازمند حضور تئوریسین‌ها، دانشمندان، فرهنگ‌پژوهان و معرفت‌شناسان است.
مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات حوزه‌های علمیه بیان کرد: پس از رسول خدا(ص) اختلافاتی پدید آمد که در روند رشد علم و جوانه‌های تمدن موانعی ایجاد کرد. این وضعیت نیازمند وحدت بود و ایثار امیرالمؤمنین(ع) تا حد زیادی مانع از نابسامانی‌های شدید شد. با این حال، پس از ایشان و برخی بزرگان صحابه، وقفه‌ای در رشد شکوفه‌های تمدن اسلامی ایجاد شد و جنگ‌ها و درگیری‌های قبیله‌ای بر سر حکومت، فرصت‌ها را از بین برد.
حسنلو افزود: اما در زمان امام باقر(ع) و فرزندشان امام صادق(ع)، بار دیگر فرصت تکاپوی تمدنی و ایجاد بسترهای علمی و معرفتی فراهم آمد. با کیاست، سیاست و دوراندیشی این دو امام، به‌ویژه در دوران امام صادق(ع)، زمینه وحدت امت و اجتماع دانش‌پژوهان مذاهب مختلف اسلامی در پیرامون دانشگاه امام صادق فراهم شد. حضرت مرجعیت علمی یافتند و موفق شدند طبقه‌ای از دانشمندان اسلامی از گرایش‌های مختلف فقهی و علمی را تربیت کنند.
این استاد حوزه در ادامه گفت: در همین راستا کتاب ارزشمند «الامام الصادق و المذاهب الاربعة» تدوین شده است که بیانگر تلاش‌های تمدن‌ساز امام صادق(ع) است. بی‌تردید، دانشگاه امام صادق(ع) یکی از اساسی‌ترین حرکت‌ها در شکوفایی جوانه‌های تمدن اسلامی بود. امام با تمام توان در تولید محتوای علمی برای پیشرفت تمدن اسلامی کوشیدند و برنامه‌ریزی ایشان چنان آینده‌نگرانه بود که استمرار، تعالی و اقتدار این تمدن تضمین شد. ثمره این آینده‌نگری آن است که امروز هزاران جلد کتاب تنها در یک شاخه از علوم تأسیسی آن حضرت، یعنی فقه آل‌محمد(ص) و فقه اسلامی، پدید آمده است.
وی تصریح کرد: امام صادق(ع) با توجه به شرایط سیاسی مناسب، نیاز شدید جامعه و آمادگی زمینه‌های اجتماعی، ادامه‌دهنده نهضت علمی و فرهنگی پدرشان امام باقر(ع) شدند و حوزه علمی و دانشگاهی بزرگ و فراگیری پدید آوردند. در این دانشگاه، شاگردان برجسته‌ای از تمام فرق و مذاهب اسلامی و حتی غیر اسلامی، شرکت کرده و پرورش یافتند. از جمله رهبران فقهی اهل سنت به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در محضر ایشان علم آموختند. بزرگ‌ترین متکلمان، مفسران قرآن و دانشمندان علوم گوناگون، در مجلس درس امام حاضر می‌شدند.
حسنلو با تاکید بر اینکه تمدن اسلامی مرهون این تأسیس تمدنی و آینده‌نگری امام صادق(ع) است، بیان کرد: هرچند تاکنون پژوهش‌های جامع و دقیقی برای روشن‌کردن ابعاد خدمات علمی و تمدنی آن حضرت انجام نگرفته است، شاگردان بزرگی چون هشام‌بن‌حکم، محمدبن‌مسلم، ابان‌بن‌تغلب، هشام‌بن‌سالم، مؤمن طاق، مفضل‌بن‌عمر، جابربن‌حیان، ابوحنیفه، مالک و حتی شافعی از محضر ایشان بهره‌مند شدند. شمار شاگردان امام را بالغ بر ۴۰۰۰ نفر نوشته‌اند.
انتهای پیام
نظرات