محمد پناهنده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بر اساس گزارش‌ها استان گیلان روزانه بیش از ۲۰۰۰ تن پسماند شهری و روستایی تولید می‌کند؛ سرانه تولید پسماند در شهرهای استان حدود ۸۵۰ گرم در روز و در روستاها حدود ۶۵۰ گرم است.
وی افزود: این آمار به‌خوبی نشان می‌دهد که گیلان بار مضاعفی از تولید پسماند را بر دوش می‌کشد. مطالعات دانشگاهی نیز نشان داده‌اند که در برخی شهرهای پرجمعیت استان، به‌ویژه رشت، سرانه تولید پسماند می‌تواند به بیش از ۱.۲ کیلوگرم در روز نیز برسد.
وی درباره پروژه‌های زیرساختی انجام‌شده در دو دهه اخیر برای مدیریت پسماند گیلان گفت: کارخانه کمپوست رشت با ظرفیت اسمی ۱۰۰۰ تن در روز، زباله‌سوز رشت با ظرفیت ۶۰۰ تن در روز (در حال ساخت)، کارخانه کمپوست رودسر با ظرفیت ۲۵۰ تن در روز، کارخانه کمپوست بندرانزلی با ظرفیت ۲۵۰ تن در روز و کارخانه کمپوست لنگرود با ظرفیت ۲۰۰ تن در روز از جمله پروژه‌های مهم استان هستند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی تاکید کرد: اگر تمام این ظرفیت‌ها فعال بودند، گیلان روزانه بیش از ۲۳۰۰ تن پسماند را می‌توانست پردازش کند؛ یعنی حتی بیشتر از کل تولید استان. با این حال، واقعیت این است که هم اکنون درصد کمی از ظرفیت اسمی در حال بهره‌برداری است و حجم زیادی از زباله‌ها همچنان در محل‌های دفن غیربهداشتی یا کنار رودخانه‌ها انباشته می‌شوند.
وی ادامه داد: با توجه به اعداد و ارقام فوق، مشکل اصلی کمبود سرمایه‌گذاری نیست، بلکه بهره‌برداری و مدیریت نامناسب ظرفیت‌ها بوده و راهکار پیشنهادی مدل «هاب‌محور» است.
پناهنده درباره راهکار پیشنهادی خود تصریح کرد: پراکندگی مراکز کوچک و نیمه‌فعال نه‌تنها هزینه‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه موجب می‌شود سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده بلااستفاده بماند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود مدیریت پسماند استان به سمت مدل برنامه‌ریزی خوشه‌ای بر اساس تعریف و توسعه هاب‌های منطقه‌ای حرکت کند.
وی افزود: در این مدل، سه هاب مرکزی به مرکزیت رشت، هاب غرب به مرکزیت تالش یا رضوانشهر و هاب شرق به مرکزیت لنگرود یا رودسر پیشنهاد می‌شود.
پناهنده حوزه‌های تحت پوشش این هاب‌ها را اینگونه تشریح کرد: هاب مرکزی حوزه تحت پوشش رشت، فومن، صومعه‌سرا، خمام و انزلی است؛ هاب غربی آستارا، تالش و رضوانشهر را شامل می‌شود؛ هاب شرقی نیز لنگرود، رودسر، لاهیجان و آستانه اشرفیه را در بر می‌گیرد.
وی ادامه داد: در این صورت، کارخانه‌های نیمه‌تمام یا تعطیل مانند رودسر، انزلی و رشت در قالب این هاب‌ها بازفعال می‌شوند و پسماند شهرستان‌های اطراف به این هاب‌ها منتقل و در مقیاس اقتصادی پردازش می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی درباره مزایای مدل هاب محور گفت: استفاده دوباره از سرمایه‌های قبلی و جلوگیری از هدررفت آن، کاهش هزینه حمل‌ونقل، اقتصاد مقیاس و کاهش هزینه به ازای هر تن پردازش و نظارت و پایش آسان‌تر در چند مرکز اصلی به جای مراکز پراکنده از جمله مزایای این مدل است.
پناهنده در پایان گفت: سه هاب اصلی می‌توانند با بازسازی تاسیسات موجود و انجام پروژه‌های نیمه‌تمام، پسماند استان را مدیریت کنند. گیلان سال‌هاست در چرخه «انباشت زباله - سرمایه‌گذاری ناکام» گرفتار مانده است. اکنون روشن شده که راه برون‌رفت، مدیریت کارآمد و تمرکز ظرفیت‌هاست، نه صرفا تزریق سرمایه‌های تازه. مدل هاب‌محور می‌تواند سرمایه‌های گذشته را دوباره زنده کند، هزینه‌ها را کاهش دهد و الگویی ملی برای مدیریت پایدار پسماند ارائه دهد.
انتهای پیام
نظرات