حبیب‌الله‌ محمودیان در گفت و گو با ایسنا با بیان این مطلب اظهار کرد: محوطۀ گرتک، شامل یک گورستان و یک محوطۀ مسکونی، در فاصله‌ای حدود ۷ کیلومتری از شهر ایلام قرار دارد، این مکان در مسیر جاده‌ آسفالت ایلام - سیروان قدیم واقع شده و پس از تونل آزادی، از جاده‌ ایلام - سرابله منشعب می‌شود، برای دسترسی به این محل، پس از طی حدود ۲ کیلومتر از جاده‌ خاکی فرعی که به سمت اردوگاه آموزش و پرورش می‌رود، می‌توان به این مکان رسید.

وی خاطرنشان کرد: این محوطه در دامنه کوه «گچان» قرار دارد و از سه جهت شمال، شرق و غرب به مسیل رودخانه و از سمت جنوب به کوه محدود می‌شود، پوشش گیاهی آن مرتع و جنگلی است و درختان سنجد در پایین گورستان، قسمتی از محوطه را پوشانده‌اند.

این باستان‌شناس توضیح داد: گورستان در محلی مرتفع‌تر از محوطه مسکونی و متصل به دامنۀ کوه قرار دارد، قلوه‌سنگ و شه‌سنگ تمام محوطه را در بر گرفته و گودال‌های حاصل از حفاری‌های غیرمجاز در آن دیده می‌شود. ارتفاع این مکان نسبت به زمین‌های اطراف به ۱۵ متر می‌رسد و وسعت آن حدود ۵۰۰ ×۱۰۰۰ متر است، خاک این منطقه رسی و سنگ‌آهکی است.

شناسه‌های فرهنگی

وی در خصوص شناسه‌های فرهنگی اثر ادامه داد: مطالعات سطحی در این مکان، آثار فرهنگی متنوعی را آشکار ساخته است. از جمله این آثار می‌توان به سفال، سنگواره صدف، زغال، استخوان و شیشۀ ناخالص اشاره کرد، سنگ‌واره‌های صدف در سطح گورستان دیده می‌شوند که احتمالاً با اعتقادات مردم مرتبط بوده‌اند همچنین، استفاده از هاون‌های سنگی در این محل رایج بوده است.

سفال‌ها و ویژگی‌های آن‌ها

محمودیان تشریح کرد: سفال‌های کشف شده از نظر ضخامت، بیشتر در اندازه‌های متوسط و خشن (خمرهای) هستند، برای شاموت سفال‌ها از مواد گیاهی و شن و ماسۀ نرم استفاده شده و پخت اکثر آن‌ها کامل است این سفال‌ها چرخ‌ساز و بدون لعاب هستند، رنگ خمیر سفال‌ها نخودی، آجری، آجری متمایل به نارنجی و خاکستری محلی است و برخی دارای پوشش گلی نخودی رنگ هستند، سفال‌های منقوش به دو دسته نقوش افزوده نواری و نقوش کنده‌کاری شده تقسیم می‌شوند.

بقایای معماری

این استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ گفت: به احتمال زیاد، وجود قلوه‌سنگ و شه‌سنگ در این منطقه، نشان‌دهنده یک محوطه مسکونی بوده است، فعالیت‌های کشاورزی، بافت اولیه سطحی آن را به کلی برهم زده و تخریب کرده است، قبور بسیاری در گورستان توسط حفاران غیرمجاز مضطرب شده‌اند و احتمال وجود قبور دیگری در زیر رسوبات حاصل از سیلاب‌ها وجود دارد. دیواره قبور با استفاده از سنگ‌های قلوه‌ای و شه‌سنگ‌ها محصور شده و برخی با شه‌سنگ‌های محلی پوشانده شده‌اند.

استقرار اولیه و عوامل تخریب

وی افزود: نزدیکی به چشمه‌های آب و وفور منابع طبیعی، احتمالاً مهم‌ترین عامل جذب برای استقرار در این محل بوده است، مردم این منطقه، قبور را در نواحی مرتفع و روی بلندی‌ها قرار داده‌اند، احتمالاً برای جلوگیری از تخریب و فرسایش طبیعی در مقابل سیلاب‌های سالانه یا به‌دلیل اعتقادات مذهبی- محلی. عوامل طبیعی مانند سیلاب‌ها و رسوب‌گذاری، علاوه بر تخریب قبور، باعث مدفون شدن برخی از آن‌ها شده است همچنین، عوامل انسانی از طریق حفاری‌های غیرمجاز، صدمات زیادی به این محوطه فرهنگی - تاریخی وارد کرده‌اند.

قدمت محوطه

محمودیان تصریح کرد: با توجه به آثار فرهنگی مشاهده شده و ویژگی‌های آن‌ها، به احتمال زیاد این گورستان و محوطه مسکونی متعلق به دوران تاریخی است.

وی بر اهمیت حفظ و مرمت این محوطه تأکید و بیان کرد: این مکان می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی و فرهنگ مردم منطقه در دوران تاریخی ارائه دهد.

این محقق باستان‌شناسی اضافه کرد: مطالعات بیشتر و حفاری‌های منظم می‌تواند به درک بهتر از الگوی استقرار، معماری و اعتقادات مردم این منطقه کمک کند همچنین، حفاظت از این محوطه در برابر حفاری‌های غیرمجاز و تخریب‌های طبیعی، امری ضروری است.

انتهای پیام