به گزارش ایسنا، رشد تجارت جهانی در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها را به سمت توسعه صادرات سوق داده و به عاملی کلیدی در افزایش درآمد ملی و ایجاد اشتغال تبدیل کرده است. یکی از بخش‌هایی که نقشی پررنگ در این عرصه دارد، صنعت پوشاک است. پوشاک به دلیل ارزش افزوده بالا و ارتباط مستقیم با صنایع دیگر مانند نساجی، مد، پتروشیمی و حتی خرده‌فروشی، جایگاهی محوری در اقتصاد جهانی پیدا کرده است. از طرف دیگر، کشورهایی مانند بنگلادش و ترکیه با برنامه‌ریزی منسجم، توانسته‌اند سهم بزرگی از بازار صادرات پوشاک را به دست آورند و نمونه‌های موفقی از توسعه اقتصادی از رهگذر این صنعت ارائه دهند. در مقابل، ایران با وجود ظرفیت‌های بالقوه، هنوز نتوانسته جایگاهی مشابه در بازار جهانی به دست آورد.
گزارش‌های آماری نشان می‌دهند صادرات پوشاک ایران در سال‌های اخیر افت شدیدی کرده است؛ درحالی‌که واردات در همین مدت افزایش یافته است. این وضعیت نشان می‌دهد که صنعت پوشاک ایران برای رقابت در سطح جهانی با موانعی جدی روبه‌روست؛ از جمله ضعف در طراحی و مد، نبود حمایت کافی از سوی دولت، استفاده از ماشین‌آلات قدیمی و زنجیره تأمین ناکارآمد. این موانع باعث شده‌اند تا فرصت‌های صادراتی ایران کمتر از آنچه باید باشد. اهمیت پژوهش در این زمینه زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم صنایع بالادستی و پایین‌دستی پوشاک در ایران سهم بزرگی در اشتغال و تولید ملی دارند. اگر صادرات این صنعت رونق بگیرد، می‌تواند اثرات مثبتی بر کل اقتصاد کشور بگذارد.
در راستای بررسی بیشتر این موضوع، مصطفی هاشمی تیله‌نوئی، استادیار گروه مدیریت در واحد تهران شرق دانشگاه آزاد اسلامی، با همکاری دانشگاه‌های سمنان و علوم و تحقیقات، مطالعه‌ای انجام داده است. او و همکارانش تلاش کرده‌اند الگویی عملی برای توسعه صادرات پوشاک ایران طراحی کنند. پژوهش آن‌ها به بررسی دقیق شرایط موجود پرداخته و راه‌هایی برای بهبود جایگاه ایران در بازار جهانی پوشاک ارائه داده است.
برای انجام این پژوهش، محققان از رویکرد کیفی بهره گرفتند. جامعه مورد مطالعه شامل مدیران شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده پوشاک ایران بود. آن‌ها با استفاده از مصاحبه‌های عمیق و گروهی، دیدگاه مدیران برندهای مطرح پوشاک کشور را گردآوری و تحلیل کردند. در این فرایند، پژوهشگران ابتدا واحدهای معنادار را استخراج کردند، سپس آن‌ها را در قالب کدها و مقولات دسته‌بندی کردند و در نهایت، مقولات محوری را با کمک نرم‌افزار تخصصی شناسایی کردند. نتیجه این کار، الگویی جامع برای توسعه صادرات پوشاک ایران بود که چهار محور اصلی شامل صادرات مستقیم، صادرات غیرمستقیم، تحریم‌ها و توان مالی شرکت‌ها را در بر می‌گیرد.
بر اساس یافته‌های این تحقیق، صادرات پوشاک ایران تحت تأثیر دو مسیر اصلی یعنی صادرات مستقیم و غیرمستقیم قرار دارد. عوامل مختلفی مانند تحریم‌های سیاسی، محدودیت‌های مالی و نبود سرمایه‌گذاری کافی در این صنعت، روند صادرات را دشوار کرده است. با این حال، حمایت دولت، اعطای مشوق‌های مالیاتی و جذب سرمایه‌گذاری از سوی برندهای معتبر جهانی می‌تواند زمینه را برای تقویت هر دو مسیر صادراتی فراهم کند.
در جمع‌بندی این پژوهش، تأکید شده است که اگر صادرکنندگان ایرانی توان مالی بیشتری به دست آورند و اثر تحریم‌ها کاهش یابد، آینده روشنی برای صادرات پوشاک ایران می‌توان تصور کرد. این موضوع نه‌تنها می‌تواند جایگاه ایران را در بازار جهانی ارتقا دهد، بلکه اثرات مثبت گسترده‌ای بر صنایع وابسته نیز خواهد داشت.
پژوهش همچنین توصیه‌های کاربردی برای فعالان این صنعت ارائه کرده است. برای نمونه، تولیدکنندگان باید کیفیت محصولات خود را متناسب با نیاز بازارهای صادراتی بهبود دهند و در طراحی و مدل‌سازی سرمایه‌گذاری کنند. همکاری با برندهای جهانی، ارائه خدمات پس از فروش مانند گارانتی پوشاک و تنوع در استراتژی‌های بازاریابی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند رقابت‌پذیری شرکت‌های ایرانی را افزایش دهد.
از سوی دیگر، توجه به روش‌های نوین توزیع و برندسازی در بازارهای خارجی می‌تواند مسیر صادرات مستقیم را هموار کند. دولت نیز می‌تواند با کاهش بوروکراسی، فراهم‌کردن تسهیلات بانکی و پیوستن به توافقنامه‌های بین‌المللی نقش مهمی در تقویت صادرات ایفا کند.
نکته مهم دیگر آن است که ایران با توجه به هزینه پایین نیروی کار و تولید، از مزیت نسبی برخوردار است. اگر این مزیت‌ها به شکل پایدار تقویت شوند، می‌توانند زمینه‌ای برای حضور جدی‌تر ایران در رقابت جهانی فراهم کنند. در غیر این صورت، کشورهای رقیب مانند ترکیه و بنگلادش همچنان سهم بیشتری از بازار جهانی پوشاک خواهند داشت.
گفتنی است یافته‌های این تحقیق در «فصلنامه کاوش‌های مدیریت بازرگانی»، وابسته به دانشگاه یزد، منتشر شده‌اند. انتشار چنین پژوهش‌هایی می‌تواند راهنمایی برای سیاست‌گذاران و فعالان صنعت پوشاک ایران باشد تا با نگاهی دقیق‌تر و علمی‌تر مسیر توسعه صادرات را طی کنند.
انتهای پیام
نظرات