مستند داستان انار بخش‌های ایران را در لوکیشن‌های شاخص اصفهان همچون میدان نقش‌جهان، مسجد جامع عباسی، پل خواجو، پل مارنان و عمارت چهلستون فیلم‌برداری کرده و بخش‌های چین آن در شهر شیان ضبط شده است. حضور شخصیت «خانم انار»، مترجم جوان چینی، به جهانی‌تر شدن روایت کمک کرده و خط داستانی فیلم را پیش می‌برد.
محمودآبادی، کارگردان مستند «داستان انار» در گفت‌وگو با ایسنا درباره ایده اولیه، روند تولید و تجربه همکاری با گروه ایرانی و چینی اظهار کرد: در طراحی روایت بصری دغدغه اصلی ما مخاطب بین‌المللی بود؛ کسانی که قرار است در چین، اروپا یا آمریکا فیلم را ببینند. تلاش کردیم میان روایت مستند پژوهشی و زبان شاعرانه تصویر توازن برقرار کنیم. بارها فیلم را با تدوینگران مختلف بازبینی کردیم تا در کنار پژوهش تاریخی، با متن شاعرانه نوشته رهبر قنبری و صدای محمدحسین لطیفی فضایی رویایی ایجاد شود و سنگینی روایت تاریخی را کاهش دهد.
وی افزود: در انتخاب نماها در اصفهان و شیان قصد نداشتیم صرفاً تفاوت‌ها را برجسته کنیم. بیشتر براساس فیلمنامه اولیه به دنبال نقاط مشترک تاریخی بودیم. برای مثال مقبره یک شاهزاده چینی را با شهر زیرزمینی نوش‌آباد کاشان مرتبط کردیم یا میان مساجد چینی و معماری اصفهان تقارن یافتیم. این پیوندهای نمادین کمک می‌کرد روایت دو فرهنگ در تصویر کنار هم قرار گیرد.
این کارگردان بیان کرد: موسیقی و صداگذاری برای ما ابزاری کلیدی در ایجاد حس پیوند میان ایران و چین بود. با آهنگ‌سازی به نام امیرمحمد نظر وارد پروژه شدیم که توانست تلفیقی از سازهای ایرانی و چینی را در کنار هم قرار دهد. تماشاگران چینی در اکران‌های خارجی به‌خوبی با موسیقی همراه شدند و این تلفیق نشان داد موسیقی تا چه اندازه می‌تواند پل فرهنگی باشد.
محمودآبادی توضیح داد: همکاری با تیم تولید در چین باوجود تفاوت‌های زبانی، تجربه‌ای حرفه‌ای و لذت‌بخش بود. مترجم‌های فارسی، انگلیسی و چینی در گروه حضور داشتند و فیلمبردار ایرانی ما نیز با همکاران چینی هماهنگی کامل داشت. به باور من زبان تصویر بسیاری از مشکلات ارتباطی را حل می‌کند و این یکی از ارزشمندترین دستاوردهای کار مشترک بود.
وی درباره شخصیت و کاراکتر اول فیلم گفت: شخصیت خانم انار به‌عنوان کاراکتری نمادین در فیلم خلق شد. چون سفارش‌دهندگان چینی تأکید داشتند انار سوژه اصلی باشد، تصمیم گرفتیم این شخصیت را به وجود آوریم. یافتن بازیگری جوان که بتواند فارسی صحبت کند و در هر دو کشور حضور یابد کار دشواری بود، اما در نهایت این شخصیت به ستون اصلی ساختار دراماتیک مستند بدل شد.
کارگردان «داستان انار» نقش دیپلماسی در فرهنگ دو کشور را چنین بیان کرد: مستندهای فرهنگی همواره می‌توانند ابزاری برای دیپلماسی عمومی باشند. این فیلم برای شبکه CCTV چین ساخته شد؛ شبکه‌ای که حدود ۹۰۰ میلیون مخاطب دارد. همین ظرفیت نشان می‌دهد مستند فرهنگی می‌تواند در معرفی ایران و جذب گردشگر جهانی نقش‌آفرین باشد، هرچند در ایران همچنان با محدودیت‌های بودجه‌ای و حمایتی مواجهیم.
محمودآبادی تأکید کرد: مهم‌ترین نوآوری داستان انار نسبت به مستندهای مشابه جاده ابریشم، خط داستانی آن است. این فیلم برخلاف آثار صرفاً پژوهشی، با روایت داستانی و همراهی با کاراکتر پیش می‌رود و زبان بصری متفاوتی دارد.
وی ادامه داد: نخواستیم روایت جاده ابریشم فقط در حد یک یادگار تاریخی باقی بماند. هدف این بود که نشان دهیم این مسیر هنوز در زندگی معاصر مردم دو کشور جاری است؛ در آیین‌ها، غذا، روابط انسانی و نگاهشان به جهان. به همین دلیل مخاطب امروز راحت‌تر می‌تواند با روایت ارتباط برقرار کند و آن را به زندگی خود نزدیک‌تر بداند.
این مستندساز افزود: بازخورد نخستین نمایش در اصفهان نشان داد ظرفیت‌های فراوانی برای ادامه مسیر وجود دارد. بااین‌حال من و گروه همکارانم از نبود حمایت‌های کافی شهری خسته‌ایم. باوجود توان و انگیزه، در جذب سرمایه فرهنگی با دشواری‌های زیادی روبه‌رو هستیم.
محمودآبادی درباره خلق تصاویر دیدنی دو کشور گفت: بخشی از زیبایی‌های مستند به‌خاطر نگاه و تلاش دو فیلمبردار، گلاره کیازند در بخش چین و ایمان صالحی در ایران که همراه من فیلمنامه را هم نوشت، بود. این همکاران بادقت و عشق کار کردند و سهم قابل‌توجهی در شکل‌گیری تصاویر چشم‌نواز فیلم داشتند. در کنار این، موضوع سرمایه‌گذاری شخصی محمدحسین لطیفی نکته‌ای بسیار مهم است؛ وی حتی از سرمایه خانوادگی خود برای پروژه استفاده کرد و این در عرصه مستند اتفاق نادری است. اگر این همراهی و فداکاری نبود، قطعاً چنین فیلمی ساخته نمی‌شد یا دست‌کم به این کیفیت نمی‌رسید.
وی در پایان گفت: نسخه ۷۲ دقیقه‌ای فیلم با زیرنویس چینی و انگلیسی تاکنون در کشورهای مختلف نمایش‌داده‌شده است. برای مخاطب غربی نیز در نظر داریم نسخه‌ای کوتاه‌تر و پرریتم‌تر تدوین کنیم تا ارتباط عمیق‌تری برقرار شود. هم‌اکنون پروژه‌های مشترک دیگری چون کاغذ و گندم با چین در دست داریم که امیدواریم با حمایت بیشتر بتوانیم آن‌ها را به سرانجام برسانیم.
به گزارش ایسنا، مراسم اکران «داستان انار» با حضور جمعی از هنرمندان، مسئولان فرهنگی و اصحاب رسانه شامگاه جمعه چهارم مهر در سینما ساحل اصفهان برگزار شد و به دلیل استقبال گسترده، فیلم به طور هم‌زمان در دو سالن سینما نمایش داده شد. در پایان مراسم، مدالی مزین به تصویر پروفسور اصغر محمودآبادی، ایران‌شناس فقید، به همسر وی اهدا شد؛ اقدامی نمادین که یاد و خاطره استاد را گرامی داشت و پیوند نسل‌ها در تداوم علم، هنر و فرهنگ را به نمایش گذاشت.
اکران این مستند تنها نمایش یک فیلم نبود، بلکه تلاشی برای یادآوری ریشه‌های مشترک فرهنگی ایران و چین بود؛ ریشه‌هایی که همچون دانه‌های انار در دل تاریخ پراکنده‌اند و امروز بار دیگر در قالب تصویر و هنر به هم پیوند خورده‌اند. این مستند نشان داد جاده ابریشم هنوز زنده است و می‌تواند به پلی برای دوستی، گفت‌وگو و همکاری میان ملت‌ها تبدیل شود؛ پلی که آغازش در تاریخ است و ادامه‌اش در زندگی امروز ما.
انتهای پیام
نظرات