سیده مهدیه خرازی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه ایران امروز با یکی از شدیدترین بحران‌های آبی در منطقه خاورمیانه مواجه است، اظهار کرد: بیش از ۹۰ درصد منابع آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اما راندمان این مصرف بسیار پایین است. میانگین افت سالانه سطح آب‌های زیرزمینی از سال ۲۰۰۳ تا  ۲۰۱۹ حدود ۲۸ سانتی‌متر برآورد شده و بیش از ۸۵ درصد چاه‌های کشاورزی از آبخوان‌های غیرقابل احیا برداشت می‌کنند. همین موضوع موجب بروز پدیده فرونشست زمین در بسیاری از دشت‌های کشور شده است.

وی توسعه گلخانه‌های مدرن را یکی از مؤثرترین راهکارها برای مدیریت بحران آب دانست و افزود: برای تولید یک کیلوگرم گوجه‌فرنگی در مزارع روباز حتی با سیستم آبیاری قطره‌ای حدود ۶۰ لیتر آب نیاز است. این در حالی است که مصرف آب در گلخانه‌های هیدروپونیک باز (بدون بازچرخانی آب زهکش)  به ۲۲ لیتر، در سیستم‌های بسته (با بازچرخانی آب زهکش) به ۱۰ لیتر و در گلخانه‌های پیشرفته و هوشمند به تنها ۴ لیتر کاهش می‌یابد. حتی گلخانه‌های خاکی نیز حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب نسبت به مزارع روباز دارند.

عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی با اشاره به تفاوت عملکرد در روش‌های مختلف، بیان کرد: مزارع روباز به‌طور متوسط ۵۰ الی ۷۵ تن گوجه‌فرنگی در هکتار تولید می‌کنند، اما در گلخانه‌های با سطح تکنولوژی پایین این میزان به ۱۲۰ تن در هکتار، در گلخانه‌های با سطح فناوری متوسط به ۲۰۰ الی ۲۵۰ تن در هکتار و در گلخانه‌های پیشرفته به ۲۵۰ الی ۶۰۰ تن در هکتار می‌رسد. نمونه بارز این اختلاف عملکرد در سطح جهانی، مقایسه کشاورزی اسپانیا و هلند است که عملکرد کشاورزان هلندی ۱۳ برابر بیشتر از کشاورزان اسپانیایی است.

خرازی در خصوص وضعیت فعلی ایران، بیان کرد: گلخانه‌های کشور به چهار دسته کشت خاکی، هیدروپونیک باز، هیدروپونیک بسته و گلخانه‌های هوشمند تقسیم می‌شوند. در خراسان رضوی، سطح زیر کشت گلخانه‌ای ۵۲۰ هکتار است که از این میزان، ۷۰ هکتار (معادل ۱۳.۵ درصد) به کشت هیدروپونیک اختصاص دارد. این رقم بالاتر از میانگین کشوری یعنی حدود ۱۰ درصد است و این استان را در توسعه کشت هیدروپونیک به جایگاه برتر کشور رسانده است. مطالعات نشان می‌دهد در کشت گلخانه‌ای، تولید محصول به ازای هر متر مکعب آب تا ۱۰ برابر از نظر وزنی و تا ۵۰ برابر از نظر درآمدزایی بیشتر از کشت در فضای باز است.

عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با تأکید بر اهمیت مدیریت پس از برداشت محصول، خاطرنشان کرد: متأسفانه در ایران تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی به دلیل ضعف در جمع‌آوری، حمل‌ونقل و انبارداری از بین می‌روند و این موضوع به معنای اتلاف منابع آبی عظیمی است که برای تولید آن‌ها مصرف شده است. کاهش ضایعات پس از برداشت می‌تواند تا ۲۰ درصد بهره‌وری آب را در گلخانه‌ها افزایش دهد.

خرازی در ادامه به موضوع انتقال آب دریا به مناطق مرکزی کشور اشاره و اظهار کرد: اگرچه این طرح مطرح شده است، اما به دلیل هزینه‌های بسیار بالا و پیامدهای زیست‌محیطی، تنها یک راه‌حل موقت محسوب می‌شود. در مقابل، انتقال کشت‌های کشاورزی به مناطق ساحلی و سرمایه‌گذاری در توسعه گلخانه‌های مدرن و هوشمند، راهکاری پایدارتر برای مدیریت منابع آب و تأمین امنیت غذایی کشور است.

عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی، تأکید کرد: کشاورزی ناکارآمد عامل اصلی هدررفت منابع آبی ایران است و تغییر به روش‌های نوین آبیاری، اصلاح الگوی کشت و توسعه گلخانه‌های مدرن و هوشمند، ضرورتی ملی برای تداوم کشاورزی و صیانت از آینده کشور به شمار می‌رود.

انتهای پیام