علی سعداله، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ در گفت‌وگو با ایسنا، با تأکید بر اینکه سرمایه اصلی کشور نه منابع زیرزمینی بلکه سرمایه انسانی نخبه است، گفت: در شرایطی که اقتصاد ایران با فشار تحریم‌ها روبه‌روست، نخبگان می‌توانند به‌عنوان موتور محرک نوآوری، راهکارهایی برای کاهش هزینه‌ها، جایگزینی واردات و خلق ارزش افزوده جدید ارائه دهند.
وی با بیان اینکه روز ملی نخبگان فرصتی برای یادآوری این نقش کلیدی است، افزود: این مناسبت بستر اجتماعی و رسانه‌ای برای برجسته‌سازی جایگاه نخبگان و تقویت روحیه خودباوری ملی فراهم می‌کند.
تبدیل تهدید تحریم به فرصت با تکیه بر پژوهش‌های مسئله‌محور
سعداله با اشاره به اینکه تحریم‌ها تهدیدی هستند که می‌توانند به فرصتی برای کشور تبدیل شوند، اظهار کرد: اگر نخبگان در اولویت قرار گیرند، توجه به پژوهش‌های مسئله‌محور، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و هدایت سرمایه‌گذاری به سمت فناوری‌های کلیدی مانند انرژی‌های نو، تجهیزات پزشکی و صنایع دیجیتال می‌تواند مسیر خودکفایی را هموار کند.
دستاوردهای دانشگاه علم و فرهنگ در حوزه‌های تحریمی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: این دانشگاه طی سال‌های گذشته در چند حوزه حساس تحریمی توانسته با ظرفیت نخبگانی خود دستاوردهای ارزشمندی داشته باشد. طرح‌های پژوهشی پایان‌یافته همچون سبک‌سازی قطعات خودرو و تحلیل مهندسی ایستگاه‌های نفت و گاز کشور نشان می‌دهد نخبگان دانشگاهی در عمل می‌توانند خلأ ناشی از محدودیت‌ها را پر کنند.
سیاست‌های محوری دانشگاه علم و فرهنگ
وی ایجاد مراکز رشد، نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها در معاونت پژوهش و فناوری و بنیاد توسعه کسب‌وکار برای حمایت از ایده‌های نخبه‌محور، حمایت مالی و معنوی از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کاربردی در حوزه‌های استراتژیک، بهره‌گیری از توان نخبگان مهاجر (از راه دور) با استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و محیط الکترونیکی و شبکه‌سازی با صنعت و دولت برای به‌کارگیری توان نخبگان در حل مشکلات واقعی کشور را از مهم‌ترین رویکردهای دانشگاه علم و فرهنگ برشمرد.
به گفته وی، این سیاست‌ها می‌تواند الگویی برای سایر نهادها و دانشگاه‌ها باشد.
نوآوری نخبگان؛ راهی به‌سوی مزیت رقابتی
سعداله تأکید کرد؛ نخبگان به دلیل قدرت تحلیل و خلاقیت بالا قادرند فناوری‌هایی طراحی کنند که متکی بر منابع داخلی باشد. این نوآوری‌ها نه‌تنها مشکلات ناشی از تحریم را برطرف می‌کند، بلکه در آینده می‌تواند به مزیت رقابتی کشور در بازارهای بین‌المللی تبدیل شود؛ از جمله توسعه مواد پیشرفته، تجهیزات پزشکی بومی و پلتفرم‌های نرم‌افزاری مستقل.
تحریم، مانع ارتباط علمی نمی‌شود
وی با بیان اینکه تحریم‌ها مانع ارتباط علمی نخواهند شد»، توضیح داد: امروز شبکه‌های علمی جهانی، کنسرسیوم‌های تحقیقاتی و ژورنال‌های بین‌المللی بسترهایی هستند که نخبگان می‌توانند از آن‌ها برای تبادل دانش و تجربه بهره بگیرند. همکاری‌های مشترک غیرتجاری، پروژه‌های تحقیقاتی با دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی و حتی دیپلماسی علمی می‌تواند بدون نقض تحریم‌ها جریان‌ساز باشد.
تجربه موفق زیست‌بوم نوآوری در کشور
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ یادآور شد: در تحریم‌های گذشته شاهد شکل‌گیری زیست‌بوم مراکز رشد و نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری بودیم که توانستند بسیاری از نیازهای راهبردی کشور را تأمین کنند. این تجربه نشان داد اگر اعتماد و حمایت مستمر از نخبگان وجود داشته باشد، آنان می‌توانند در کوتاه‌مدت نیازهای حیاتی کشور را پوشش دهند و در بلندمدت بازارهای صادراتی و مزیت رقابتی ایجاد کنند.
ضرورت طراحی بسته جامع برای حفظ نخبگان
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ با تأکید بر اهمیت نگهداشت نخبگان در کشور گفت: برای حفظ نخبگان باید بسته‌ای جامع طراحی شود که شامل خدماتی همچون ایجاد امنیت شغلی و فرصت‌های تحقیقاتی پایدار، مشوق‌های مالی و رفاهی متناسب با شرایط اقتصادی و ایجاد احساس مشارکت در حل مسائل ملی باشد.
وی افزود: زمانی که نخبه در محافل علمی و اجتماعی دیده شود و احساس کند حضورش در کشور اثرگذار است، انگیزه ماندگاری و تلاش او افزایش می‌یابد. در این میان نقش رسانه‌های ملی و صداوسیما در برجسته‌سازی این جایگاه بسیار حیاتی است.
سیاست‌های کلیدی برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان
سعداله با اشاره به ضرورت جلوگیری از مهاجرت نخبگان تأکید کرد؛ ساماندهی فرآیند جذب و استخدام در نظام آموزش عالی، فراهم کردن شرایط شایسته برای فعالیت علمی و پژوهشی، و ارائه حمایت‌های اختصاصی از جمله اقداماتی است که می‌تواند انگیزه ماندگاری آنان را تقویت کند.
به گفته وی، آشنایی نخبگان با ظرفیت‌های علمی کشور، توسعه آموزش‌های تحصیلات تکمیلی متناسب با نیازهای ملی، و تحکیم پیوندهای اجتماعی، عاطفی، دینی و ملی از عوامل مهم در این مسیر هستند.
پاسداشت منزلت اجتماعی و تقویت جایگاه نخبگان
وی ادامه داد: پاسداشت منزلت اجتماعی نخبگان، نهادینه‌سازی ارزش تولید فکر و اندیشه در جامعه، تعمیق باورهای دینی و ملی، و تقویت تعاملات علمی از طریق انجمن‌های تخصصی و ارتباطات پژوهشگران، زمینه‌ای مناسب برای شکوفایی نخبگان فراهم می‌سازد.
وی همچنین کاهش بروکراسی‌های پیچیده، رفع انحصارات دولتی، تدوین مقررات تسهیل‌کننده کارآفرینی، برقراری عدالت در توزیع منابع و تکیه بر شایسته‌سالاری در مناصب مدیریتی را از دیگر اقدامات راهگشا در این حوزه برشمرد.
نقش زیرساخت‌ها و فرهنگ‌سازی در ماندگاری نخبگان
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ خاطرنشان کرد: توجه ویژه به زیرساخت‌ها و تجهیزات پژوهشی، ارتقای جایگاه علم و دانشمند و فرهنگ‌سازی در جامعه می‌تواند بستری فراهم کند که نخبگان نه تنها مایل به ماندن باشند، بلکه حضورشان به توسعه علمی، اقتصادی و فرهنگی کشور بینجامد.
بسته‌های حمایتی دانشگاه علم و فرهنگ برای نخبگان
وی از برنامه‌های این دانشگاه در حمایت از نخبگان خبر داد و گفت: دانشگاه علم و فرهنگ در حوزه‌های استراتژیک همچون هوش مصنوعی، زیست‌فناوری و انرژی‌های نو، با طراحی برنامه‌های مشترک با صنعت و حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی که پاسخگوی نیازهای ملی باشند، بسته‌های حمایتی ویژه‌ای در نظر گرفته است.
سعداله اضافه کرد: در بنیاد توسعه کسب‌وکار نیز طراحی دوره‌های مهارت‌افزایی برای نخبگان جوان به‌منظور ورود به بازار و صنعت واقعی در دستور کار قرار دارد.
پیام به نخبگان کشور: خط مقدم مقابله با چالش‌ها باشید
وی تأکید کرد: وظیفه نهادها و دانشگاه‌ها فراهم‌سازی بستر مناسب برای نقش‌آفرینی نخبگان است؛ از حمایت مالی و معنوی گرفته تا ایجاد شبکه‌های ارتباطی و فرصت‌های بین‌المللی. آینده ایران عزیز بر دوش شماست و دانشگاه علم و فرهنگ آماده است حامی و همراه شما در این مسیر پرافتخار باشد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ در پایان خطاب به نخبگان کشور اظهار کرد: شما خط مقدم مقابله با چالش‌های ملی هستید. تحریم‌ها و فشارهای خارجی نباید شما را به انفعال بکشاند، بلکه باید انگیزه‌ای برای خلاقیت و خودباوری بیشتر باشد.
انتهای پیام
نظرات