به گزارش ایسنا، وحید شالچی معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری امروز در نشست " بازخوانی جنگ ۱۲ روزه" که عصر امروز در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، با تأکید بر نقش اثرگذار دانشگاه‌ها در همبستگی ملی گفت:در شرایط بحرانی اخیر، دانشگاه‌های کشور نشان دادند که نهاد علم در ایران صرفاً مرکز آموزش نیست، بلکه در بزنگاه‌ها در کنار مردم می‌ایستد و به مسئولیت اجتماعی خود عمل می‌کند.
حضور فعال استادان و دانشجویان در میدان عمل
شالچی با اشاره به نمونه‌هایی از مشارکت دانشگاهیان در زمان بحران افزود: در یکی از دانشگاه‌ها، گروهی از استادان با حداقل امکانات، به‌صورت شبانه تجهیزات اولیه استودیویی فراهم کردند تا بتوانند محتوای آموزشی و فرهنگی تولید کنند. در دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز شاهد صحنه‌های بی‌نظیری از ایثار بودیم؛ جایی که استادان، پزشکان و پرستاران، حتی رؤسای بیمارستان‌ها با آمبولانس‌ها به خیابان‌ها رفتند تا به مجروحان کمک کنند.
وی ادامه داد: در مواردی، کادر درمان پس از پایان شیفت کاری نیز از بیمارستان خارج نمی‌شدند و تا رفع نیاز بیماران در محل می‌ماندند. این صحنه‌ها، جلوه‌ای از تعهد انسانی و دانشگاهی در کشور بود که در بدنه دانشجویی، اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه‌ها دیده شد.
تلاش دانشگاه‌ها برای التیام روانی جامعه
این مقام مسئول با اشاره به نقش رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی گفت:در دانشکده‌های روان‌شناسی، گروه‌های متعددی تلاش کردند تا از دانش تخصصی خود برای افزایش تاب‌آوری جامعه بهره بگیرند. تماس‌ها و مشاوره‌های فردی و جمعی متعددی برای کمک به مردم جهت غلبه بر اضطراب‌ها و آسیب‌های روانی ناشی از شرایط جنگی انجام شد.
وی افزود: دانشکده‌های هنری نیز با بهره‌گیری از ابزار هنر، به ایجاد حس همدلی، وفاق و انسجام ملی کمک کردند؛ به‌ویژه با محوریت نام و هویت ایران. در حوزه حقوق نیز استادان دانشگاه‌ها با مکاتبات علمی و بین‌المللی خود نشان دادند که حملات اخیر به ایران مغایر اصول متعدد حقوق بین‌الملل است.
نقش دانشگاه در شکل‌دهی به انسجام ملی
شالچی با بیان اینکه دانشگاه‌ها توانستند در میان اقشار مختلف جامعه نقش تأثیرگذاری ایفا کنند، گفت:در شرایطی که رسانه‌های رسمی محدودیت‌هایی در دسترسی به بخش‌هایی از جامعه داشتند، جامعه دانشگاهی توانست با نفوذ کلام و اعتبار علمی خود، با مردم ارتباط بگیرد. تحلیل‌ها نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از جامعه، حتی منتقدان سیاست‌های رسمی، با آغاز جنگ و در مواجهه با تهدید علیه مردم ایران، در کنار ملت ایستادند و از مواضع ملی دفاع کردند.
وی افزود: این همراهی موجب شد فضای مجازی نیز تا حد زیادی به نفع ایران تغییر کند و زمینه‌ساز انسجام اجتماعی شود.
چالش‌ها و ظرفیت‌های نادیده‌گرفته‌شده دانشگاه
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: البته دانشگاه ایران با چالش‌های متعددی روبه‌روست. ساختارهای دانشگاهی ما عموماً برای ارتباط مستقیم با جامعه آماده نیستند؛ ابزار بیان دانشگاهیان معمولاً مقاله و کتاب است و این باعث می‌شود نتوانند در بازه‌های کوتاه‌مدت با عموم مردم ارتباط مؤثر برقرار کنند.
وی ادامه داد: در بحران اخیر، برخی محدودیت‌های فنی مانند قطع اینترنت، تخلیه شهرهای بزرگ، کمبود نیروی متخصص و پراکندگی استادان در نقاط مختلف کشور وجود داشت. علاوه بر این، در گذشته نیز تریبون و جایگاه شایسته‌ای به دانشگاه‌ها داده نشده بود تا بتوانند نقش اجتماعی خود را به‌درستی ایفا کنند.
ارتباطات بین‌المللی دانشگاهیان در دفاع از ایران
شالچی در ادامه با تأکید بر حضور پررنگ اساتید ایرانی در عرصه بین‌المللی گفت:ده‌ها و بلکه صدها استاد دانشگاه از سراسر ایران با همتایان خود در کشورهای مختلف تماس گرفتند و با استفاده از ظرفیت ارتباطات علمی جهانی، تلاش کردند صدای مردم ایران را به گوش جهان برسانند؛ مردمی که در حالی که در مسیر گفت‌وگو و صلح بودند، مورد حمله قرار گرفتند.
وی خاطرنشان کرد: دانشگاه در این مقطع نشان داد که نهاد علم در ایران زنده است، پای مردم خود ایستاده و به تعهد اجتماعی‌اش عمل می‌کند.
دانشگاه ایرانی، بازتابی از تنوع و آگاهی ملی
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر اینکه دانشگاه‌های کشور در بحران اخیر با تکیه بر تعهد ملی و اجتماعی خود نقش‌آفرینی کردند، گفت:در این دوران شاهد بودیم که دانشگاهیان در حوزه‌های گوناگون از دانش تخصصی خود برای کمک به کشور استفاده کردند؛ از فناوری و ارتباطات گرفته تا حقوق، روان‌شناسی و هنر. هر کس به اندازه توان و دانشی که داشت، برای ایفای مسئولیت اجتماعی خود وارد میدان شد.
وی افزود: در مواردی حتی استادان منتقد که معمولاً در عرصه‌های سیاسی مشارکت محدودی دارند، در این شرایط در کنار نیروهایی قرار گرفتند که شاید در شرایط عادی با آن‌ها اشتراک دیدگاه نداشتند، اما احساس کردند باید برای امنیت مردم و دفاع از کشور نقش‌آفرینی کنند. این نشان می‌دهد که به تعهد دانشگاه ایرانی می‌توان اعتماد کرد.
اعتماد به تعهد دانشگاه ایرانی
شالچی با تأکید بر لزوم تقویت بسترهای مشارکت دانشگاهیان در مسائل ملی خاطرنشان کرد:باید زمینه‌های گسترش تولید محتوا در دانشگاه‌ها را فراهم کنیم و به جامعه دانشگاهی باور داشته باشیم. دانشگاه بازنمایی از تنوع و پیچیدگی جامعه ایرانی است؛ جامعه‌ای با میلیون‌ها تحصیل‌کرده و گفتمان‌های مختلف که البته درون خود دیدگاه‌های انتقادی نیز دارد.
او ادامه داد: با وجود این تنوع فکری، جامعه دانشگاهی به‌خوبی درک کرد که زمان بروز اختلافات و طرح گلایه‌ها، هنگام مواجهه با تهدید خارجی نیست. تجربه تاریخی ایران و دیگر کشورها نشان داده است که توسعه و دموکراسی هرگز از مسیر حمله خارجی حاصل نمی‌شود.
تجاوز خارجی راه توسعه نیست
این مقام مسئول افزود: جامعه دانشگاهی آگاه بود که تجاوز بیرونی نه‌تنها به رشد و مردم‌سالاری منجر نمی‌شود، بلکه همواره مانع پیشرفت و انسجام ملی بوده است. حتی گروه‌هایی از مردم که ممکن است در عرصه عدالت اجتماعی با نارسایی‌هایی روبه‌رو بوده‌اند، درک کردند که تجاوز خارجی راه‌حل مشکلات داخلی نیست.
وی در پایان سخنان خود اظهار کرد: به باور من، دانشگاه ایرانی در این دوره نشان داد که واجد بلوغ فکری، آگاهی تاریخی و تعهد اجتماعی است. آنچه در فضای دانشگاهی اتفاق افتاد، جلوه‌ای از مسئولیت‌پذیری و وفاداری به مردم و کشور بود و باید این مسیر را تقویت و نهادینه کنیم.
انتهای پیام
نظرات