مظاهر یوسفی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه انار یکی از درختانی است که رشد و نمو آن به شدت تحت تاثیر شرایط محیطی ازجمله آب و خاک است و انتقال یک رقم از محلی به محل دیگر مستلزم بررسی سازگاری رقم به محیط کشت جدید است، افزود: با توجه به اینکه انار در ایران در مناطق معتدل گرم کشت می‌شود و اثرات تغییر اقلیم و بخصوص کاهش نزولات آسمانی و افزایش دما و محدودیت منابع آب در این مناطق بیشتر است، بنابراین تولید پایدار انار در این مناطق با چالش جدی روبرو شده است.

وی اظهار کرد: بر همین اساس در راستای تغییرات اقلیمی، این مرکز با دو هدف معرفی رقم جدید و شناسایی ارقام و ژنوتیپ‌های متحمل به تنش‌های محیطی اقدام به اجرای  انجام چند پروژه­ تحقیقاتی کرد.

یوسفی افزود: «مقایسه شاخص‌های رسیدگی میوه و تعیین زمان مناسب برداشت انار رقم واندرفول»، «ارزیابی سازگاری هفت رقم تجاری انار بر اساس ویژگی‌های رویشی و فنولوژی درختان، فیزیکی-شیمیایی میوه طی رسیدن و انبارداری در ساوه»، «اثر سایبان بر کنترل آفتاب سوختگی باغ انار»، «ارزیابی میزان تحمل به خشکی در ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف انار» و «ارزیابی میزان تحمل به تنش یخ‌زدگی در ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف انار» مجموعه تحقیقاتی است که در این حوزه به انجام رسیده است.

وی گفت: محققان با اجرای این پروژه‌ها تاکنون به این نتیجه رسیدند که رقم ملس ساوه در مقایسه با ارقام خارجی دارای برتری نسبی است ولی با اجرای دستورالعمل‌های فنی و علمی که توسط محققین این مرکز منتشر شده و همچنین در قالب کارگاه‌های آموزشی در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرد، می‌توانند اثرات تنش اقلیمی را به صورت چشمگیری کاهش دهند.

وظیفه باغداران چیست؟

یوسفی با بیان اینکه اولین وظیفه باغداران، افزایش آگاهی و استفاده از دانش روز در احداث و مدیریت باغ‌هاست، اظهار کرد: تنش خشکی و گرما، از جمله تنش‌های محیطی است که هر ساله آسیب جدی به انارکاران شهرستان ساوه وارد می‌کند و حدودا ۳۵ تا ۴۰ درصد میوه انار در این شهرستان به دلیل آفتاب‌سوختگی دچار آسیب جدی می‌شود.

به گفته وی، کاربرد عملی نتایج حاصل از یافته‌های تحقیقاتی در باغ‌های انار، از جمله استفاده از رقم و اقلیم مناسب منطقه، هرس مناسب با فصل(جلوگیری از هرس سبز در ماه‌های گرم سال)، کاربرد مواد منعکس‌کننده نور(کائولین یا سیلیکات پتاسیم)، مدیریت صحیح کف باغ(کاربرد مالچ و پوشش سبز کف باغ) و انواع روش‌های پوشش‌دهی درختان یا میوه‌های انار در قالب دوره‌های آموزشی مهارتی توسط باغداران، می‌تواند درصد قابل توجهی از خسارات را کنترل کرده و محصولی با کیفیت و بازارپسندی مطلوب حاصل کند.

وی افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی سال‌های اخیر از جمله افزایش دما، کاهش نزولات آسمانی، وزش بادهای گرم به همراه گردوغبار که باعث کاهش حجم و کیفیت آب چاه‌های کشاورزی می‌شود و از طرفی به علت افزایش دما، تبخیر و تعرق و افزایش نیاز آبی درختان، برای افزایش راندمان آبیاری و حفظ تولید پایدار محصولات باغی مانند انگور و انار (درختچه‌ای)، درختان باید زیر سایه‌بان قرار گیرند که این امر مستلزم اجرای پروژه‌های تحقیقاتی در رابطه با معرفی بهترین نوع سایه‌بان از نظر جنس پوشش، سازه و ارتفاع است.

لزوم جهت‌گیری تحقیقاتی حوزه باغداری به سمت بهره‌وری در مصرف آب و تبدیل باغات سنتی به نوین

یوسفی با بیان اینکه این اقدام در مورد محصول انار انجام شده ولی در مورد محصول انگور هیچ پروژه تحقیقاتی انجام نشده است در حالی که اجرای این پروژه با توجه به تغییر شرایط اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر برای تولید پایدار و کاهش میزان خسارت عوامل اقلیمی امری اجتناب‌ناپذیر است، گفت: به طور کلی جهت‌گیری فعالیت‌های تحقیقاتی و آموزشی موسسات مادری و مراکز تحقیقاتی بایستی به سمت بهره‌وری مصرف آب در باغات و ارائه شیوه تبدیل باغات سنتی به باغات نوین باشد.

وی افزود: در حوزه انار و انگور، مراکز تحقیقاتی کشور و استان، اقداماتی در رابطه با معرفی ارقام انجام داده‌اند، اما هنوز کافی نیست و اغلب مسائل پیش رو را در رابطه با چالش‌های تغییر اقلیم پوشش نمی دهد. از طرفی به دلیل قیمت نسبتا پایین محصولات باغبانی، هزینه بالای احداث باغ، شناخت و آگاهی ناکافی باغدار در رابطه با خصوصیات ارقام و پایه‌های جدید، استقبالی از ارقام و پایه‌های موجود انجام نشده است، در این راستا باید تلاش بیشتری از لحاظ معرفی ارقام و پایه‌های جدید متناسب با عوامل محدود کننده آن اقلیم، ایجاد پایگاه‌های ترویجی، سایت‌های الگویی و کانون‌های یادگیری در راستای ارتقاء دانش فنی باغدار و توجه به مسائل بازاریابی و صنایع تکمیلی و ایجاد ارزش افزوده جهت افزایش درآمد باغداران و کاهش ضایعات انجام داد تا کشاورزان با اطمینان از بازار فروش، اقدام به تغییر رقم و استفاده از پایه جدید کرده و باغ های قدیمی را تغییر رقم یا سرشاخه‌کاری کنند.

مراکز تحقیقات انار، محدود و گرفتار مشکلات

یوسفی گفت: مراکز تحقیقات مرتبط با انار، محدود بوده و با کمبود امکانات و مشکلات نیرو و بودجه دست به گریبان هستند و با توجه به محدودیت­های آب، گرما، خشکی و ... اطلاعات و امکانات موجود از لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جوابگوی نیاز باغداران نیست و لازم است تلاشی مضاعف توسط تیم‌های متشکل از نیروهای متخصص صورت بگیرد تا در حداقل زمان ممکن مشکلات بخش تولیدات باغی را کاهش دهند.

وی با بیان اینکه در هیچ جای دنیا بالغ بر ۱۲۰۰۰ هزار هکتار انار در یک منطقه وجود ندارد ولی خوشبختانه این میزان سطح زیر کشت در ساوه موجود است، اظهار کرد: برای اصلاح باغات جهت کاهش اثرات اقلیمی، نهال شناسه‌دار نیاز است ولی متاسفانه در شهرستان ساوه باغ مادری ارقام تجاری انار نداریم، نهال‌ها از تنوع بسیار زیادی برخوردارند، کیفیت محصول تولیدی در باغ تنوع زیادی دارد و تعداد صنایع تبدیلی در استان، انگشت شمار است، لذا یکی از نیازها احداث باغ مادری در منطقه است.

 یوسفی تاکید کرد: استفاده از نهال‌های ارقام تجاری، اصیل و شناسنامه‌دار، از جمله راهکارهای مهم تولید پایدار در شرایط تغییر اقلیم است. بر این اساس، شناخت پتانسیل‌های ژنتیکی برای استفاده از پایه و رقم جدید متحمل به تنش‌های زیستی و غیر زیستی  درخصوص  انار از اولویت‌های این مرکز و پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه است.

وی اظهار کرد: در مورد محصول بادام نیز به علت مسائل و مشکلات موجود در باغ‌های بادام که شامل سرمازدگی‌های بهاره و ریزش جوانه درختان است، معرفی رقم سازگار با منطقه از ضروریات است و بر همین اساس پروژه تحقیقاتی سرشاخه کاری بادام به منظور تغییر رقم در استان مرکزی در شهرستان زرندیه در حال اجراست که با خاتمه پروژه تحقیقاتی، رقم پرمحصول و سازگار با استان، معرفی خواهد شد.

مرکز تحقیقات کشاورزی استان نیازمند حمایت مالی

یوسفی درخصوص ظرفیت های موجود در این مرکز اظهار کرد: این مرکز از نظر نیروی متخصص پژوهشی و آموزشی، زیرساخت های تحقیقاتی و ادوات مورد نیاز برای تحقیق و آموزش دارای ظرفیت بالقوه و مطلوبی است لیکن با توجه به علوم نوین و افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها و اجرای فعالیت‌های علمی، نیازمند کمک مالی دستگاه‌های اجرایی و مدیریتی استان است تا بخشی از روند فعالیت‌ها را تسهیل کنند.

به گفته وی، این مرکز دارای محققین هیات علمی در کلیه زمینه‌های به‌نژادی، به‌زراعی، گیاه‌پزشکی، باغبانی، تغذیه و حاصلخیزی، آبیاری، مکانیزاسیون و فنی مهندسی است و پردیس تحقیقات و آموزش انار در شهرستان ساوه از زیرمجموعه‌های این مرکز به مساحت ۱۰ هکتار به عنوان زیرساخت تحقیقاتی برای اجرای فعالیت های تحقیقاتی و آموزشی است.

معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی افزود: این مرکز به دلیل جایگاه تحقیقاتی، نظارتی و حاکمیتی، وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و فاقد ردیف مصوب دریافت اعتبارات مالی برای اجرای پروژه های تحقیقاتی مسئله محور در استان و سایر فعالیت­های آموزشی است و کلیه اعتبار مورد نیاز فعالیت‌های علمی، پژوهشی و آموزشی مرکز از طریق موسسات مادری کشوری، سازمان تات و درآمدهای خود مرکز تامین می شود. استان هیچگونه کمک مالی به مرکز در این راستا انجام نمی دهد در حالیکه بیش از ۷۰ درصد فعالیت‌های این مرکز در راستای حل چالش‌ها و مشکلات بخش کشاورزی، منابع طبیعی و امور دام استان است.

انتهای پیام