چلّه، دو موقعیت گاه‌شمارانه در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است .

واژه چلّه برگرفته از چهل (معین، ذیل واژه) و مخفف «چهله» و صرفاً نشان‌دهنده گذشت یک دوره زمانی معین است .

دکتر «حبیب‌الله محمودیان» - باستان‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد ایلام به ایسنا اظهار کرد: چون فردای شب یلدا، روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می‌شود، ایرانیان تولد دوباره‌ی خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می‌گیرند و از این فرصت نیز برای برطرف کردن کدورت‌ها بهره می‌گیرند .

وی ادامه داد: ایرانیان در طول دوران مختلف تاریخی، با تفکر و تدبر و اندیشه‌ی خود توانسته است نقش عمده‌ای در تحولات تمدنی و فرهنگی منطقه ایفا کند، فرهنگ و تمدنی که دارای ارزش‌ها وهنجارهای متعالی انسانی بوده است و مردمان این سرزمین در دوران مختلف تلاش کرده‌اند تا در همه‌ی احوال ، نماد هنر و تمدن برای ساکنان نجد ایران و تمدن‌های هم‌جوار باشند .

محمودیان تصریح کرد: بیشتر جشن‌ها و آئین‌های ایرانیان در طول دوره‌های مختلف، نماد وحدت، همدلی، شادابی، عطوفت و مهربانی بوده است و ایرانیان در دوره‌ی اسلامی نیز با پذیرش اسلام بزرگترین خدمات را به علم، هنر، فرهنگ و تمدن اسلامی ارائه کرده‌اند .

مدیرگروه باستان‌شناسی دانشگاه آزاد ایلام گفت: علما، دانشمندان وهنرمندان ایرانی در قرون اولیه‌ی اسلامی سهم بزرگی در غنای فرهنگ و تمدن اسلامی داشته‌اند. اطباء، ریاضیدانان، مورخان، علمای علوم فیزیک، شیمی، نجوم، هیئت، صنعت‌گران، معماران و هنرمندان از سرزمین ایران بودند که قدرت وتوان علمی و فرهنگی مسلمانان را ارتقاء بخشیدند. بهره‌گیری ایرانیان از علم نجوم و محاسبات مختلف در رابطه با صور فلکی، آئین‌ها و جشن‌های مرتبط با فصول و تغییرات و تحولات در پدیده‌های منظم کیهانی با توجه به موقعیت‌ها و شرایط خاص مکانی، نشانه‌ی تفکر و تدبر عنصر ایرانی در تحولات علمی و فرهنگی است. ایرانیان در هر عصر و زمانی از اعیاد و آئین‌های رایج در سرزمین بزرگ و متمدن ایران، برای اشاعه‌ی ارزش‌ها و هنجارهای انسانی بهره‌ جسته‌اند .

وی تصریح کرد: یلدا از جمله آئین‌های ملی ایرانیان است که در موقعیت خاص زمانی و در پایان آخرین روز از فصل پاییز و نخستین روز از فصل زمستان برگزار می‌شود. در دوران کهن، شب مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بوده و اغلب سعی می‌کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد. شب یلدا طولانی‌ترین شب‌هاست .

محمودیان تصریح کرد: چون فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می‌شود، ایرانیان تولد دوباره‌ی خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می‌گیرند و این مراسم تبدیل به شب‌نشینی فامیل و بستگان و برطرف کردن کدورت‌ها می‌شود که در دنیای سرسام گرفته‌ی امروز از نیازهای زندگی اجتماعی است .

وی یکی از سنن قدیمی ایران زمین را آئین مهر نام برد و گفت: پادشاهان در روز اول دی‌ماه هر سال برای دور نشدن از مردم و بیان این‌که از مردم خود جدا نیستند از تاج و تخت حکمرانی خود جدا می‌شدند و تمام آن شب و روز را در میان مردم می‌گذراندند .

محمودیان با بیان اینکه ایلامیان نیز از قدیم‌الایام این شب را که همراه با برکت، تندرستی، فراوانی، شادکامی و صله‌رحم است بزرگ داشته‌اند، خاطر نشان کرد: مهم‌ترین پیامد اجتماعی شب یلدا دورهم‌نشینی و به‌جا آوردن صله‌رحم و احترام به بزرگترهای خانواده است .

وی گفت: استان ایلام از دوران گذشته تا حالا شب یلدا را با متل‌گویی و داستان‌خوانی رستم و سهراب و به‌خصوص شاهنامه‌خوانی به زبان کردی سپری کرده‌اند این شب‌نشینی همراه با خوردن میوه‌های خارج از فصل و آجیل‌های محلی هم‌چون«گردو، بادام و قیصی»، «گندم شیر»، «عصاره خرما و کنجد» و «حلوای خرما و کشک سائیده» است .

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ایلام خاطرنشان کرد: پیام یلدا این است که با تحمل سختی‌ها به سرمنزل مقصود و روشنایی می‌رسید.

انتهای پیام