به گزارش ایسنا، کورتیس رایان، پروفسور علوم سیاسی در کارولینای شمالی در مطلبی برای واشنگتن پست نوشت: " کمتر از یک سال پیش، اردنی‌ها از شنیدن شایعاتی مبنی بر اینکه طرح صلح دولت ترامپ شامل یک کنفدراسیون بالقوه میان اردن و اراضی فلسطینی می‌شود – پیشنهادی که در قالب خبر منتشر شد اما در واقع برای اردن طرحی قدیمی و شکست‌خورده است- نگران شدند؛ حتی در شرایطی که یک بحران در اسرائیل می‌تواند این طرح را به خطر بیندازد، نشست‌های منطقه‌ای و جلسات درباره این موضوع همچنان اردنی‌ها را درباره اینکه دولت ترامپ چه در چنته دارد، مضطرب ساخته است.
آنچه اردن می‌خواهد و نمی‌خواهد
موضع اردن در روند صلح تغییر نکرده است. این کشور به طور مداوم خواستار راه‌حل دو کشوری از جمله یک کشور فلسطین پایدار به پایتختی قدس شرقی است. اما اردن همچنین تصریح کرده است که وضعیت قدس عامل مهمی است - نه فقط برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها بلکه برای اردنی‌ها. سلطنت هاشمی اردن به طور جدی نقش خود را به عنوان محافظ مکان‌های مقدس مسلمانان و مسیحیان در شهر قدیم قدس در نظر می‌گیرد و این پادشاهی نمی‌خواهد که این نقش به هر عنوان از بین برود.
اردن همچنین تاکید کرده است یک سازش جامع –معامله قرن- شامل توافق‌هایی است که به مساله آوارگان و حق بازگشت رسیدگی می‌کند. مقام‌های اردنی متوجه شدند مرزهای نهایی موضوع گفت‌وگو خواهند بود اما آنها این نگرانی‌ها را برای هرگونه توافق صلح واقعی حیاتی می‌دانند.
با این حال، به نظر می‌رسد تاکنون کوشنر و روند صلح ترامپ یک رویکرد بسیار یکجانبه در تایید بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و چندین حزب اسرائیلی راست افراطی را پیش گرفته‌اند. مقام‌های فلسطینی از این گلایه دارند که تامین مالی برای آوارگان فلسطینی از سوی آمریکا قطع شده و آنها در روند این مذاکرات به حاشیه رانده شده‌اند. مقام‌های اردنی هم استدلال می‌کنند که این امر فشار بیشتری بر اردن وارد می‌کند.
به نظر می‌رسد اکثر اردنی‌ها و سایر تحلیلگران منطقه‌ای معتقدند برخورد کوشنر و ترامپ با صلح همانند ساخت یک پروژه ساختمانی است. تاکنون تمام ابعاد گفت‌وگوها روی سرمایه‌گذاری و کسب و کار بوده است، خصوصا حفظ وضعیت کنونی برای اسرائیل حین تلاش برای ارتقای شرایط اقتصادی برای فلسطینی‌ها. به نظر می‌رسد این طرح شامل تشکیل کشور فلسطین نباشد بلکه اشغالی ملایم‌تر و با محبت‌تر است!
برخی از مقام‌های اردنی نگرانند که توافق مذکور که محکوم به شکست است، به اسرائیل اجازه حفظ وضعیت کنونی غیر قابل تحمل را بدهد، در حالی که فلسطینی‌ها را به سمت یک آینده ناامیدکننده‌تر سوق دهد. بسیاری همچنین نگرانند مقام‌های آمریکایی و برخی از متحدان اردن در خلیج‌فارس علیه این پادشاهی اعمال فشار کنند تا این توافق را بپذیرد؛ آن هم بدون توجه به رویکردهای دیرینه این کشور، افکار عمومی اردن یا محدودیت‌های شدید داخلی یا اقتصادی این پادشاهی.
مقام‌های اردنی از دیرباز نگران هرگونه تلاشی برای تبدیل این پادشاهی به یک کشور فلسطینی (همانطور که راستگرایان سیاست اسرائیل همواره از آن حمایت کردند) یا فشار برای تشکیل یک کنفدراسیون میان اردن و فلسطینی‌ها بودند. اما اکنون آنها نگران موضوعی حساس‌تر هستند؛ اینکه معامله قرن بیشتر خرید سهم است تا تلاشی برای حل و فصل صادقانه این درگیری. چنین معامله اشاره دارد که متحدان اردن از جمله ایالات متحده، عربستان و امارات احتمالا محدودیت‌های داخلی شدید و منطقه‌ای این پادشاهی را نادیده می‌گیرند و برای پذیرش این طرح فشار می‌آورند.
فشارهای شدید منطقه‌ای و داخلی
با وجود نگرانی‌ها درباره انتخاب‌های سیاسی متحدانش، اردن مقابل آمریکایی‌ها، سعودی‌ها و اماراتی‌ها تغییر موضع نداده است. با این حال روابط با دیگر کشورها از جمله ترکیه، روسیه و چین را تقویت کرده است.
با توجه به ناامنی منطقه‌ای اردن و بحران اقتصادی و مالی آن، حامیان و متحدان خارجی بخش مهمی از سیاست‌های اردن هستند. این پادشاهی همچنین میزبان موج‌های متوالی آوارگان از فلسطین، عراق و اکنون سوریه است؛ آن هم در کشور کوچکی که منابع محدودی دارد و از ثروت نفت بی‌بهره است.
در همین حال، نشانه‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه دولت در حال آماده‌سازی برای ایجاد تحول سیاسی بیشتر بوده است. این نشانه‌ها عبارتند از اعمال تغییراتی حتی در سطوح بالای دستگاه امنیتی و اطلاعاتی اردن. رسانه‌های اسرائیلی و گزارش‌های مربوط به اندیشکده‌ها نشان داده‌اند که هدف از این تغییرات، خنثی کردن توطئه‌هایی از درون دولت است.
تعدادی از سناتورهای آمریکایی پس از سفر به اردن هشدار دادند که طرح صلح ترامپ می‌تواند این کشور را بی‌ثبات کند. عبدالله دوم، پادشاه اردن ثابت قدم و قاطعانه گفته است: "آینده قدس و فلسطین خط قرمزی برای اردن است." مقامات اردنی سال‌ها استدلال کرده‌اند که کشورشان فلسطین نیست و پادشاهی هاشمی به جایگزینی برای کشور فلسطینی تبدیل نخواهد شد. اما طرح صلحی که صرفا یک پروژه توسعه اقتصادی باشد، بدون کشور فلسطین هم برای اردن فاجعه‌بار خواهد بود.
با این حال، به نظر می‌رسد معامله صلح مذکور چهارمین طرح سیاسی ترامپ برای نادیده گرفتن نگرانی‌ها و منافع اردن و دیگر متحدان آمریکا باشد. سه مورد دیگر شامل انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل به قدس، به رسمیت شناختن الحاق بلندی‌های جولان و کاهش بودجه آمریکا به آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی.
اینکه دولت آمریکا پیشنهاد برنامه صلحی بدهد که به علل ریشه‌ای بپردازد و منافع متحدینی نظیر اردن را جدی بگیرد تغییر سیاسی چشمگیر خواهد بود . در همین حال این نگرانی هم هست که معامله ترامپ به یک صلح ختم نشود بلکه فاجعه‌ای برای اردنی‌ها و فلسطینی‌ها شود و در نهایت هم بابت شکست روندی که نسبت به آن هشدار داده بودند، سرزنش شوند."
انتهای پیام
نظرات