این‌ها گفته های سارا ۲۵ ساله است که از خاطرات نوجوانی و تجربه اقدام به خودکشی خود برای رسیدن به عشق آن دوران می گوید. او حالا با لبخندی تلخ از این تجربه یاد می کند و نمی داند اگر آن روز نجاتش نداده بودند چه سرنوشتی در انتظار خانواده اش بود. سارا همیشه به سال هایی که پس از آن روز زیسته و خواهد زیست فکر می کند.

مریم در شرح داستان زندگی اش به ایسنا می گوید: "بعد از ازدواج مجبور بودیم نزدیک خانواده همسرم زندگی کنیم و هیچ گونه محیط خصوصی برای خودمان نداشتیم و هر روز به میزان دخالت های خانواده همسرم اضافه میشد. من واقعا از دخالت های بیجای آنها کلافه شده بودم. یک روز تصمیم گرفتم به این دخالت ها خاتمه داده و خودم را نجات بدهم، رفتم داخل حمام و خودم را به دار آویختم که البته آن روز به صورت اتفاقی همسرم زودتر به خانه آمد و من را نجات داد..."

بزرگ شدن با حس تنهایی و تبعیض

"پدر و مادرم همیشه بین من و خواهر و برادرهایم فرق می‌گذاشتند، همیشه برای اونها لباسهای بهتری می خریدند، پول بیشتری به آنها میدادند و من با این حس تنهایی و تبعیض بزرگ شدم و کم کم از خودم و خانواده م بدم آمد. یک روز که سر سفره بودیم، مادرم به همه غیر از من توجه می‌کرد و من که از این رفتارها خسته بودم، بالای پشت بام رفتم و خودم را به پایین پرت کردم. همه جای بدنم شکست ولی زنده ماندم. یک بار دیگر هم به خاطر توهین هایشان رگ خودم را زدم ولی باز زنده ماندم..." اینها گفته های نوجوانی است از تجربه رسیدن به آخر خط زندگی...

صدای اعتراض و دیده شدن!

یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با اشاره به معنا و انگیزه های خودکشی به ایسنا گفت: خودکشی به معنای خاتمه زندگی به دست خود فرد است، اگر کسی دست به خودکشی بزند ولی زنده بماند این رفتار اقدام به خودکشی نامیده می شود که می تواند در اقشار مختلف مردم از جمله نوجوانان، جوانان، مردان، زنان، افراد مسن و یا حتی کودکان دیده شود. اقدام به خودکشی به دلایل مختلف به وقوع می‌پیوندد ولی در نهایت همه افرادی که دست به خودکشی می زنند می‌خواهند صدای اعتراض و دیده شدن خود را به اطرافیانشان برسانند.

فاطمه مرادی نسب ادامه می دهد: یکی از مهمترین معضلات بهداشتی که در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته "خودکشی" است. در هر ۳ ثانیه یک اقدام به خودکشی صورت می گیرد و آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ میانگین ۱۰.۶ خودکشی منجر به مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت را نشان می دهد.

وی می افزاید: میزان اقدام به خودکشی ۲۰ تا ۳۰ برابر میزان فوت ناشی از آن بوده و حدود ۱۲۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است. گفتنی است میزان اقدام به خودکشی در زنان بالاتر بوده اما میزان فوت ناشی از آن در مردان بیشتر است.

این روانشناس بالینی پدیده خودکشی را یک مشکل روزافزون می داند که متاسفانه در کشورهای در حال توسعه با سرعت بیشتری پیش می‌رود و کشور ما نیز از این امر مستثنی نیست. آمار خودکشی طی سال های۹۴ تا ۹۷ با شیب ملایم و افزاینده مواجه بوده و تقریبا سالیانه حدود ۵ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، خودکشی منجر به مرگ رخ داده است که این فارغ از موارد اقدام به خودکشی نافرجام و یا گزارش نشده است.

شروع ماجرا...

مرادی نسب با اشاره به اینکه خودکشی یک مشکل پیچیده با دلایل متعدد است، عنوان می کند: خودکشی در نتیجه تعامل عوامل متعدد زیست شناختی، ژنتیکی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی به وجود می آید، که عوامل روانشناختی شامل تربیت خانواده، کمبود اعتماد به نفس، احساس بی ارزشی و عدم حرمت نفس، نارسیسم (عشق افراطی به خود یا خودشیفتگی)، افسردگی‌های شدید و... است.

وی معتقد است که اقدام به خودکشی افراد تازه شروع ماجراست تا خانواده ها بی سرپرست شوند، به آن خانواده ها برچسب زده شود، درگیری ایجاد شود، مهاجرت صورت  بگیرد و بالاخره زندگی ها پیچیده شود. در چنین شرایطی جامعه نه تنها بخشی از نیروهای مولد خود را از دست می دهد بلکه به دلیل بیماری ها، معلولیت‌ها و آسیب های جسمی و روانی-اجتماعی ناشی از آن دچار مشکل شده و بهداشت روانی اعضای خانواده قربانیان را مخدوش نموده و تاثیرات بسیار سویی در فضای زندگی اجتماعی بر جای می گذارد.

بیشتر خودکشی ها قابل پیشگیری هستند

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی توضیح می دهد: دانستن و شرح اینکه چرا برخی افراد تصمیم به خودکشی می گیرند در حالی که برخی دیگر در شرایط یکسان یا حتی بدتر از آن چنین کاری نمی کنند مشکل است، اما با این حال بیشتر خودکشی ها قابل پیشگیری هستند، چون ممکن است بحران در زندگی هر کسی اتفاق بیافتد و احتمال اینکه هر انسانی به این فکر افتاده باشد، وجود دارد ولی نوع برخورد با اینگونه مسائل بسیار مهم است که به مهارت های فرد در مقابله با چالش ها و مسائل خودش برمی‌گردد. 

فاطمه مرادی نسب می گوید: با توجه به اهمیت این موضوع سازمان‌ها و نهادهای مربوطه با برنامه هایی در زمینه آموزش مهارت های مقابله ای (به ویژه مهارت حل مسئله)، تشخیص یک سری اختلالات در پیشگیری از خودکشی و آموزش مراقبت‌های اولیه به مراقبان بهداشتی و جامعه می توانند در راستای پیشگیری و کنترل پدیده خودکشی تلاش کنند. 

درگیری برای بازماندگان خودکشی

رئیس کمیته پیشگیری از خودکشی انجمن روان‌پزشکان ایران پیش از این در گفت‌وگویی با ایسنا، عنوان کرد: بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده توسط سازمان جهانی بهداشت، به ازای هر مورد خودکشی که منجر به مرگ می‌شود، حداقل ۱۰۰ نفر از اطرافیان (بازماندگان خودکشی) او درگیر هستند، این در حالی ست که در بسیاری از مواقع می‌توان با هزینه‌های بسیار کم از این پدیده پیشگیری کرد، به طوری که یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از وقوع این پدیده، اطلاع‌رسانی با کیفیت از طریق رسانه‌ها و برنامه‌های آموزشی به شمار می‌رود.

سیدمهدی حسن‌زاده، روان‌پزشک و فلوشیپ پیشگیری از خودکشی، این پدیده را چند عاملی دانست و گفت: بسیاری از رسانه‌ها خودکشی را پدیده‌ای تک عاملی می‌دانند، حال آنکه سازمان جهانی بهداشت و انجمن جهانی پیشگیری از خودکشی تاکید دارد که نباید خودکشی را ساده‌سازی یا تک عاملی معرفی کرد. در واقع دیدگاه‌هایی مانند اینکه یک جوان بر اثر شکست عشقی یا بیکاری اقدام به خودکشی می‌کند اشتباه است، زیرا عوامل اجتماعی، فرهنگی، روان‌شناختی، زیست‌شناختی و جامعه‌شناختی طی سالیان سال فرد را مستعد می‌کند تا در مواجهه با محرک کوچکی دست به خودکشی بزند.

تلنگری کوچک تا فرو ریختن!

به گفته وی، خودکشی همانند ساختمان چوبی است که سالیان سال توسط موریانه‌ها از درون تخریب شده و ناگهان با تلنگری کوچک فرو می‌ریزد.

رئیس کمیته پیشگیری از خودکشی انجمن علمی روان‌پزشکان ایران معتقد است افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند در سه گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند؛ دسته اول افرادی هستند که به طور جدی هدف آنها مرگ است، دسته دوم افرادی هستند که برای خودکشی مردد هستند، اما دسته سوم را افرادی تشکیل می‌دهند که مرگ هدف اصلی آنها نیست، بلکه انگیزه‌های متعددی همچون جلب توجه، قدرت‌نمایی، انتقام‌گیری و... عامل و بهانه‌ای برای اقدام به خودکشی آنها می‌شود.

خودکشی بیشتر از جنگ قربانی می گیرد!

به گزارش ایسنا، خودکشی دومین عامل اصلی مرگ -پس از حوادث جاده‌ای- در جوانان بین ۱۵ تا ۲۹ ساله، محسوب شده و در بین دختران نوجوان ۱۵ تا ۱۹ ساله نیز پس از بیماری‌ها و مشکلات ناشی از بارداری، دومین عامل مرگ و میر است. همچنین در پسران نوجوان خودکشی در رده سوم پس از حوادث جاده‌ای و خشونت‌های بین فردی قرار گرفته است.

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) هر ۴۰ ثانیه یک نفر و به طور کلی سالیانه نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر در جهان بر اثر خودکشی جان می‌بازند و شمار افرادی که سالیانه به دلیل خودکشی می‌میرند از شمار افرادی که در جنگ یا بر اثر مالاریا، سرطان سینه و یا قتل کشته می‌شوند،‌ بیشتر است.

انتهای پیام