• پایگاه‌های اطلاع‌رسانی

  • پرتال امام خمینی (ره)
  • سایت مقام معظم رهبری
  • سایت ریاست جمهوری
  • سایت مجلس شورای اسلامی
  • سایت قوه قضاییه
  • سایت شورای نگهبان
  • سایت جهاد دانشگاهی
  • خبرگزاری‌ها

  • آنا
  • ایلنا
  • ایکنا
  • ایرنا
  • تسنیم
  • تابناک
  • دفاع مقدس
  • سینا پرس
  • شانا
  • قرآنی
  • موج
  • واحد مرکزی خبر
  • هنر آنلاین
  • دانشگاه‌ها

  • دانشگاه تهران
  • دانشگاه علامه طباطبایی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشگاه صنعتی امیرکبیر
  • دانشگاه شهید بهشتی
  • دانشگاه آزاد اسلامی
  • دانشگاه خوارزمی
  • دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
  • دانشگاه شهید چمران اهواز
  • دانشگاه فردوسی مشهد
  • دانشگاه اصفهان
  • دانشگاه تبریز
  • دانشگاه علوم پزشکی تهران
  • دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی
  • دانشگاه پیام نور
  • دانشگاه علم و فرهنگ
  • دانشگاه جامع علمی کاربردی
  • روزنامه‌ها

  • آفرینش
  • اطلاعات
  • جمهوری اسلامی
  • خراسان
  • رسالت
  • مردم‌سالاری

isna header

  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • پنجشنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۴ - ۲۳:۳۴
  • GMT 20:04

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • English

  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
  • پیوندها
  • شبکه‌های اجتماعی
  • ایسنا ۲۴
  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • پنجشنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۴ - ۲۳:۳۴
  • GMT 20:04

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • English

حمام موزه «چهارفصل» اراک

محمد اسدی
۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ / ۱۳:۵۱

براساس تعریف یونسکو "موزه مؤسسه‌ای‌ است دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، پژوهش در آثار و شواهد به‌ جای‌ مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، بویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره معنوی است". البته اماکن و آثار باستانی ـ تاریخی، طبیعی و مردم شناسی که به علت فعالیت در زمینه های گردآوری، حفظ، نگهداری و نمایش آثار باستانی دارای اهمیت هستند نیز مشمول تعریف یاد شده می شوند. بر این اساس، حمام «چهارفصل» اراک هم که حدود ۱۰۰ سال پیش در دوران قاجار با کاربری حمام عمومی ساخته شد، حالا یک موزه و معرف هویت اراک در دوره قجر است. حمامی که به همت حاج محمد ابراهیم خوانساری از بزرگان آن روز ساخته شد تا اقشار مختلف مردم از جمله اقلیت های مذهبی از آن استفاده کنند و این یکی از ویژگی ها و البته از دلایل اصلی ساخت این حمام است. سقف گنبدی شکل، کاشیکاری هفت رنگ، سربینه فاقد ستون حمام زنانه، ستون های کاشیکاری شده، سربینه قرینه سازی و رسم بندی شده مردانه و نقوش و مجالس زیبای کاشیکاری در قسمت های مختلف، از جلوه های زیبای هنرنمایی معماران این بنای ۱۶۴۰ مترمربعی است که ۳ تا ۳.۵ متر پایین تر از سطح خیابان اصلی ساخته شده تا هم گرم بماند و هم در مسیر جریان آب قنات قرار بگیرد. این بنا سالیان زیادی است که کاربری اصلی خود را کنار گذاشته و علاوه بر اینکه پیکره های مومی که روایتگر بخشی از تاریخ این شهر، روش زندگی و آداب و رسوم این مردم در دوران قاجار هستند، را میزبانی می کند، اشیائی کهن از تاریخ استان مرکزی و دیگر استانها را نیز در خود به نمایش گذاشته است تا گردشگران ضمن قدم زدن در دهلیزها، هشتی ها، سربینه ها و جای جای این بنای کهن با روایاتی از تاریخ این سرزمین و دیگر نقاط کشور آشنا شوند و نگین این موزه شاید در حال حاضر اسکلت ۷۵۰۰ ساله ای است که از تپه سرسختی شازند ۱۳۹۵ کشف شده و گواهی برقدمت چند هزار ساله تمدنی در این بخش از ایران کهن است. حمام موزه «چهارفصل» اراک در دهم آبانماه ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۳۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در سال ۱۳۷۳ پس از اتمام عملیات مرمت و بازسازی به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی اراک بازگشایی شد.

  • حمام «چهارفصل» از بخش‌های دالان ورودی، سر بینه مردانه، زنانه و اقلیت‌ها، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی‌های ارتباطی، خزینه، تون، آب انبار و سایر بخشهای مرتبط تشکیل شده است.
  • چهار حمام، ورودی و خروجی کاملا از هم جدا داشته است و هر کدام از زنان و مردم و اقلیت ها از مسیرهای جدا گانه وارد حمام می شدند.
  • هر یک از حمام‌ها مربوط به قشر مخصوص به خود است، به گونه‌ای که حمام خصوصی در اختیار بازرگانان و تجار، حمام مردانه برای مردان، حمام اقلیت‌های مذهبی به دلیل وجود اقلیت‌های مذهبی مسیحی و کلیمی بصورت یک روز درمیان در اختیار آنها و حمام زنانه برای برگزاری مراسم مختلف زنانه در کنار حمام مانند خواستگاری و حنابندان ساخته شده است که پس از تبدیل شدن به موزه، دیوارهای بین این حمام‌ها برداشته و تبدیل به سه حمام شده است.
  • گنبد سربینه مردان بر روی هشت ستون که به اشکال زیبای گل، مرغابی و سرباز قاجاری کاشیکاری شده استوار است.
  • حمام ویژه اقلیت ها شاخصه حمام «چهارفصل» است چراکه در اواخر دوره قاجار ۸۵ خانوار از اقلیت‌های مذهبی در اراک زندگی می کردند و فاقد حمام بودند و نمی‌توانستند به حمام مسلمانان وارد شوند به همین دلیل با دریافت نامه از حاکم شهر حمام مختص اقلیت‌های مذهبی احداث شد.
  • در بخش سربینه مردانه پیکره‌های مربوط به موزه مردم شناسی قرار گرفته است که حاکی از مشاغل دوره قاجار است.
  • سقف بنا گنبدی شکل است و در معماری آن از سنگ، ساروج و آجر استفاده شده و در نمای سربینه(رختکن) مردانه از کاشی کاری هفت رنگ طبیعی استفاده شده است که در زمان مرمت بنا، تنها حدود ۱۰ درصد از کاشی‌کاری‌ها بازسازی و مرمت و تمیزکاری شدند.
  • یکی از زیباترین بخش‌های حمام «چهارفصل» قسمت سربینه زنانه است که گنبد آن یک پارچه و بدون برپاداشتن ستون بنا شده است.
  • سربینه مردانه حمام «چهارفصل» به شکل هشت ضلعی نامنظم است که چهار ضلع آن بزرگ و چهار ضلع دیگر کوچک‌تر است.
  • فلسفه احداث هشتی بین سربینه و گرمخانه در این بوده است که دمای بدن برای ورود به گرمخانه به تعادل برسد. در هشتی اقدام به پاشویه می‌کردند و سپس با ورود به گرمخانه و کیسه‌کشی و حجامت که گاهی مورد درخواست مردم قرار می‌گرفت وبا  تمیزی کامل بدن وارد خزینه می‌شدند و پس از اتمام شست و شو در نهایت به سربینه جهت پوشیدن لباس بازمی‌گشتند.
  • در قسمت حمام‌های زنانه این مجموعه، وسیع ترین فضا، سربینه حمام زنان مسلمان است. این فضا قاعده هشت ضلعی منتظم و غرفه‌هایی کم عمق در دیوار دارد.
  • از ویژگی‌های معماری سربینه علاوه بر قرینه سازی و رسم بندی های آن، کاشی کاری‌های قالبی و پیچکی است که تمام سطح سربینه مردانه به وسیله همین کاشی ها تزیین شده است.
  • نام «چهارفصل» بر گرفته از تابلوهای کاشی خوش نقش و نگاری است که در ارتباط با چهار فصل سال منقوش شده‌است.
  • در موزه «چهارفصل» اشیای قدیمی و کهن استان مرکزی و سایر استان‌ها همچون خوزستان در معرض دید قرار گرفته است.
  • در سال ۱۳۶۰ مرمت بنا آغاز شد و پس از ۱۱ سال مرمت، در سال ۱۳۷۲ به عنوان حمام‌موزه و موزه مردم شناسی معرفی شده است.
  • هر یک از حمام‌ها مربوط به قشر مخصوص به خود است، به گونه‌ای که حمام خصوصی در اختیار بازرگانان و تجار، حمام مردانه برای مردان، حمام اقلیت‌های مذهبی به دلیل وجود اقلیت‌های مذهبی مسیحی و کلیمی بصورت یک روز درمیان در اختیار آنها و حمام زنانه برای برگزاری مراسم مختلف زنانه در کنار حمام مانند خواستگاری و حنابندان ساخته شده است که پس از تبدیل شدن به موزه، دیوارهای بین این حمام‌ها برداشته و تبدیل به سه حمام شده است.
  • در موزه «چهارفصل» اشیای قدیمی و کهن استان مرکزی در معرض دید قرار گرفته است و شاخص ترین شی به نمایش گذاشته شده اسکلت ۷۵۰۰ ساله ای است که از تپه سرسختی شازند در سال ۱۳۹۵ کشف شد، البته اشیایی مربوط به سایر استان‌ها همچون خوزستان در این موزه به نمایش درآمده است.
  • حمام موزه «چهارفصل» عموما در نوروز بالغ بر چهار تا پنج هزار نفر بازدیدکننده دارد که امسال به دلیل شیوع کرونا هیچ بازدیدکننده ای نداشته است.
  • دبیر لیلا بنیادی
  • استانی-عکس
  • موزه
  • حمام چهارفصل
  • اراك
  • مدیران خودرو

لینکستان

    رزرو هتل مشهد جمینجا خرید سی پی لیفت صورت با نخ بلیط اتوبوس دانلود آهنگ خرید سرور مجازی پهنای باند اختصاصی بوکینگ گوسفند زنده تجهیزات پزشکی بررسی علت بیماری‌ ها بهترین جراح بینی بلیط هواپیما ارزان‌ترین تورهای داخلی و خارجی دوره آنلاین زبان ثبت شرکت بلیط استانبول به تهران رزرو هتل بلیط هواپیما خارجی ویزای دبی تور طراحی سایت آهنگ جدید ایرانی کلاس تیزهوشان ششم تور قبرس شمالی پارتیشن شیشه‌ ای ساخت پرسشنامه آنلاین نوبت‌دهی آنلاین پزشکان پهنای باند اختصاصی رتبه‌ بندی شرکت متخصص گوش و حلق و بینی طراحی سایت شرکتی تابان شهر چاپ تصفیه آب خانگی خرید سی‌ پی کالاف ساندویچ پانل خرید سی‌ پی
  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
ISNA
  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
علمی و دانشگاهی
  • علم
  • پژوهش
  • فناوری
  • جهاد دانشگاهی
  • هوش مصنوعی
  • آموزش
  • صنفی،فرهنگی‌ودانشجویی
  • دانش‌بنیان‌ها
  • پیشرفت
  • rubika-icon
  • eitaa-icon
  • bale-icon
  • soroush-icon
  • telegram-icon
  • youtube-icon
  • x-icon
  • instagram-icon
  • rss-icon
  • aparat-icon
Nastooh Logoنرم‌افزار تحریریهٔ نستوه
© 2025 Iranian Students' News Agency. All rights reserved