حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در تشریح فراز نهم از دعای اول صحیفه سجادیه، اظهار کرد: در این فراز می‌خوانیم: «و نیز خدای متعال را آن‌چنان حمد می‌کنیم که بتوانیم بدان سپاس، به بالاترین مراحل هستی که مقربان در بلندای لوح مرقوم مشاهده کرده‌اند راه یابیم و در زمانی‎که روشنایی از چشم و دیدگان دیگران رفته، آن حمد موجب روشنایی دیدگان ما گردد، و آن‌گاه که گونه بدکاران به سیاهی نمایان شود، برای ما موجب چهره‌ای نورانی و شفاف گردد.»

وی با اشاره به اینکه یکی از اقسام حمد آن است که منشأ و باعث آن معرفت و شناخت باشد، افزود: خود این معرفت باعث ارتقاء درجه دیگری از مراتب کمالات می‎شود، چراکه حمد متناسب با مقام حضرت حق از بزرگ‌ترین عبادات بوده و از بهترین راه و رسم‌هایی است که در ادب عبودیت وجود دارد.

عالی‌پور ادامه داد: البته روشن است که ستایش متناسب با آن مقام، خود بیانگر عرفان خاصی است که از نسبت بین جایگاه بندگی با مقام ربوبیت حاصل می‎شود، حال هر چه این نسبت به واقعیت نزدیک‌تر باشد، روح انسانی در افقی بلندتر دست به ستایش خواهد زد، ستایشی که جز در کتاب مرقوم ـ در جایی دیگر نیامده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: البته اگر در سایه تعالیم وحی، تربیت صحیح و صالح نصیب کسی شود و قلب و جان او با نظام قدسی و ملکوتی آشنا شود، روح او نیز هم‌سنخ ملائکه علیین می‎‌شود و به مقامی بلندتر از مقام فرشتگان می‌رسد و در مقامی قرار می‎‌گیرد که در آن، همراه با مقربان از شاهدان کتاب مرقوم و نوشته‌شده‌ای باشد که اسرار اولین و آخرین را واجد است.

وی بیان کرد: خداوند متعال در آیات ۱۸ تا ۲۰ سوره مبارکه مطففین به این موضوع پرداخته که انسان‌های وارسته در مقامی هستند که شاهباز فکر هیچ انسانی در اوجی که او سیر می‎‌کند پر نتوان کشید، آنان شاهد کتابی هستند که به دست تکوین قدرت الهی رقم خورده و همه چیز را به حسب نظم دقیق رقم زده است.

عالی‌پور افزود: آدم باید به بلندترین مقامات فرشتگان دست یابد و در مقام آنان قرار گیرد و به مشاهده آن کتابی که در افقی فوق زمان و مکان قرار دارد و به درجه‌ای که بالاتر از وهم و عقل است، که به عالم اعلی علیین تعبیر شده، نایل شود، کسانی‎‌که بتوانند به این مقام واصل شده و هم‌تراز بلکه بالاتر از فرشتگان مقرب قرار گیرند، در صحنه قیامت که مردمان در حالتی سخت به فزع در می‎‌آیند، در حالتی امن، امان، آرام و مطمئن قرار دارند.

این مدرس حوزه و دانشگاه اظهار کرد: این افراد در روزی که برقت‌الابصار؛ یعنی انسان از شدت فزع و تحیر نبیند و چشمان فراخ گشته و حیرت‌زده گردند، چشم ایشان همچنان نورانی و بیناست، در آن روز وقتی تبهکاران جملگی شرمنده شده و نامه سیاه آنان در معرض محاکمه قرار می‌گیرد و توانایی نگاه به صفحه اعمال خود را ندارند و سرافکنده در آن مقام ایستاده‌اند، صالحان و پاکان با قلبی آرام و رویی سفید که کنایه از سرافرازی است صحیفه جان خود را که صحیفه حساب و کتاب‌شان است در اعلی علیین می‌یابند.

وی گفت: خدای متعال در آیه ۲۷ سوره مبارکه یونس با این مضمون «أُغْشِیَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّیْلِ» در رابطه با این افراد می‎‌فرمایند: «گویی صورت آنان پاره‌ای از شب تاریک است»، همچنین در آیه ۴۹ سوره مبارکه هود با این مضمون «فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِینَ» می‌فرماید: «صبور باش که عاقبت از آن مردمان با تقوی است»، انسانی که با پرتو هدایت آیین الهی اسلام زندگی خود را تطبیق می‎‌کند و به سویی که پیامبراکرم(ص) هدایت کرده حرکت می‎‌کند، در هیچ‌یک از پیچ و خم‌های مسیر انسانی، چه در عالم دنیا و چه در عوالم دیگر پس از این جهان، به گرفتاری و پریشانی مبتلا نخواهد شد و به طوری بسیار سریع از تمامی عقبات سهمگینی که در جهان دیگر بر سر راه انسان قرار دارد می‎‌گذرد.

عالی‌پور ادامه داد: در فراز دهم این دعا با این مضمون «حمدا نعتق به من الیم نارالله الی کریم جوار الله، حمدا نزاحم به ملائکته المقربین و نضام به انبیائه المرسلین فی دار المقامه التی لا تزول، و محل کرامته التی لا تحول» می‌خوانیم: «و آن حمدی را به جای می‎‌آوریم که بدان وسیله، از آتش سوزان و دردناک جهنم، به کرامت جوار رحمت الهی آرمیده و در کنار ملائکه مقربین و در قرب انبیاء مرسلین، در سرای جاویدان و محل کرامت غیر قابل زوال قرار گیریم».

این مدرس حوزه و دانشگاه عنوان کرد: در فرازهای این دعای شریف، امام سجاد(ع) آثار مختلفی را برای حمد بیان کرده و در هر یک به ذکر آثار آن پرداخته است. در این قسمت نیز حمدی را بیان کرده که به وسیله آن انسان از عقاب الهی رسته و در جوار کرامت الهی و در کنار انبیا و ملائکه الله قرار بگیرد.

وی با اشاره به اینکه از آنجا که می‌دانیم جزا از سنخ عمل است، بنابراین باید هریک از اقسام آن حمد، شباهت به حمد و ستایش صنفی از اصناف ملائکه و انبیا داشته باشد، ادامه داد: خداوند در آیه پنجم سوره مبارکه شوری می‎فرماید: «و الملائکه یسبحون بحمد ربهم» و در بعضی آیات مانند آیه ۶۳ سوره مبارکه عنکبوت، و ۲۵ لقمان به پیامبراکرم(ص) امر فرمودند که تو خدا را حمد کن، زیرا اکثریت مردم آگاه به حمد الهی نیستند.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: این فرمان‌ها نشان‌دهنده آن است که حقیقت حمد کاری در حد مقام پیامبری بوده و معلوم است که مقصود از آن فقط آوردن کلمه الحمدلله بر زبان نیست که خلایق همواره بر سر زبان دارند، بنابراین هریک از اولیاء کامل الهی بر حسب حد و شعور و ظرفیت خود، حمدگو و ثناخوان حضرت حق هستند، از امام صادق(ع) نقل شده که ایشان نذر فرمودند که اگر مقصد آن بزرگوار عملی شود، حمدی کند که احدی از خلایق نکرده باشد، پس از مدتی، آن مقصد تحقق یافت، آن‌گاه حضرت فرمودند: الحمدلله! راوی گفت: شما حمد خاصی را نذر کردید که در توان احدی نبود و نیست و حضرت فرمود: «این همان نذر خاصی بود که از عهده کسی برنمی‌‎‌آمد».

وی افزود: البته باید دانست که در این‌جا معرفت مطرح است، یعنی اینکه بدانیم حضرت از کلمه الحمدلله چه چیز را در باطن خود دیده و درخواست کرده؛ زیرا معرفت امام معصوم به دستگاه هستی به صورت علم حصولی نیست، بلکه با علم حضوری به ذره ذره هستی آگاه است.

عالی‌پور با اشاره به اینکه در این فراز نیز، امام سجاد(ع) از خدای متعال چنین حمدی را درخواست می‌کند، اظهار کرد: به عبارت دیگر، ایشان ربط و وابستگی جملگی را به ربانیت اله عالم دیده و نعمت‌هایی را که از جانب او به تمامی موجودات رسیده شناخته و کمالات مخلوقات را در نظام هستی در افق آگاهی مطلق خود طی و سپس تمام حقیقت آنها را به خدای متعال و به صاحب اصلی آنان مرتبط یافته و تمامی موجودات را استفاده‌کننده از همه آن نعمت‌ها و کمالات دانسته و تمامی ماسوی الله را تهی از هر کمال و هرگونه استقلال یافته و ملکوت موجودات را یکباره در دست اله عالم دانسته  و سپس کلمه الحمدلله را بر حسب چنان کمال مطلقه‌ای بر زبان جاری فرموده است.

انتهای پیام