فاطمه شایان، استادیار روابط بین‌الملل گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان و تنها برگزیده گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل جشنواره بین‌المللی فارابی در سال ۱۳۹۷ است. وی در رشته روابط بین‌الملل در مقطع کارشناسی‌ ارشد از دانشگاه اصفهان با احراز رتبه اول فارغ ‌التحصیل و سپس از دانشگاه تامپره فنلاند در همین رشته موفق به کسب درجه دکتری شد. ایشان دوره پسادکترای خود را در دانشگاه تامپره (University of Tampere)، گذراند و به‌عنوان محقق و پژوهشگر مدعو با دانشگاه‌های لومونوسوف و پلخانف مسکو، دانشگاه فینک سنت پترزبورگ روسیه، دانشگاه اوپسالا سوئد، انستیتو فنلاندی پاریس، دانشگاه اکستر انگلیس، دانشگاه اسلو نروژ و نیز دانشگاه‌های دیگر همکاری داشته است.  

آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگوی ایسنا با فاطمه شایان، استادیار روابط بین‌الملل گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان درباره کتابی است که به تازگی به قلم ایشان و توسط انتشارات Walter De Gruyter با عنوان «ترویکای گازی در بازار گاز اروپا» منتشر شده است.  

ایده تالیف این کتاب چه زمانی به ذهن شما خطور کرد و پس از آن چه مدت زمانی را صرف تالیف این کتاب کردید؟

ایده اولیه این کتاب (The Gas Troika on the European Gas Market)، با توجه به تغییرات و تحولات هرچه بیشتر در بازار انرژی و گرایش مصرف کنندگان اروپایی به استفاده از انرژی‌های پاک‌تر مانند گاز، در سال ۲۰۱۳ در ذهن من ایجاد شد و تا سال ۲۰۱۵ مطالعاتی در مورد وضعیت کلی گاز در بازارهای اروپا و آسیا انجام دادم.

پس از آن، با رفتن به سفرهایی به اکثر کشورهای اروپایی و روسیه، دیدگاه‌های اساتید دانشگاهی و فعالان حوزه انرژی را بررسی و در جریان آخرین رویدادهای مسائل مربوط به انرژی و بازار گاز اروپا و آسیا قرار گرفتم و منابع دست اول را جمع آوری و با صاحب‌نظران انرژی مصاحبه کردم. نوشتن کتاب و چاپ آن یک دوره ۵-۶ ساله انجام شده است.  

در کتاب «ترویکای گازی در بازار گاز اروپا» به بررسی چه موضوعی پرداخته شده است؟

این کتاب که توسط انتشارات والتر دِگرویتر(شعبه بوستون) منتشر شده است، سیاست‌های انرژی ترویکای گازی (GTO) را به‌عنوان یک سازمان و اعضای منفرد آن، در بازار گاز اروپا (EGM)، در دوره زمانی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵، در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ارزیابی می‌کند. این کتاب همچنین علائق، منافع، سیاست‌ها و ساختارهای انرژی GTO و نیز فرصت‌ها و موانعی را که در EGM با آنها مواجه می‌شود را بررسی می‌کند.  

علاوه بر این، در این کتاب سیاست‌های انرژی اعضای GTO در زمینه استخراج و توزیع گاز طبیعی و LNG، قراردادهای بلند مدت (Long-term Oil Indexation Price Mechanism) و اسپات (SPOT)، رقابت‌های گازی، ترانزیت و صادرات گاز به کشورهای اروپایی و اثرات جانبی زیست محیطی گاز و تغییرات آب و هوایی، مسائل و مشکلات کشورهای اروپایی برای تامین گاز مورد نیاز و غیره مورد بحث قرار می‌گیرد.

در این کتاب به چه پرسش‌هایی پاسخ داده شده است؟

مهم‌ترین پرسش‌هایی که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته‌اند، عبارتند از: ۱. چگونه اعضای GTO منافع و سیاس‌های انرژی خود را در بازار گاز اروپا توسعه می‌دهند؟ ۲. منافع و سیاست‌های مشترک اعضای GTO، چگونه چارچوب سازمان را در EGM توضیح می‌دهد؟ ۳. چگونه GTO به‌عنوان یک سازمان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیمه منسجم ارزیابی می‌شود؟

مطالعه این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنید؟

کتاب «ترویکای گازی در بازار گاز اروپا»، چارچوب نظری ساختار اجتماعی(Social Structuration) را با توجه به منابع جغرافیایی انرژی، اقتصاد انرژی، سیاست انرژی و محیط زیست انرژی به کار می‌برد و مطالعه آن برای پژوهشگران اقتصاد انرژی، سیاستگذاران انرژی و نیز تحلیلگران و مشاوران انرژی مفید خواهد بود.

نظر پروفسور Roman Sidortsov از دانشگاه صنعتی میشیگان در مورد این کتاب به شرح زیر است:

"Dr. Fatemeh Shayan offers an intriguing and innovative approach to examining energy cooperation. Her fact-rich discussion and careful analysis paint a comprehensive picture that is as educational as it is nuanced. Shayan does not follow an ideological script; rather she offers readers a multi-dimensional view of national and international natural gas regimes whilst masterfully dealing with the complexity of the material through clear organization. This is a must-read book for those who are interested in learning about the world of natural gas."

«دکتر فاطمه شایان رویکردی جذاب و نوآورانه برای بررسی همکاری انرژی ارائه می‌دهد. بحث سرشار از واقعیت و تحلیل دقیق او تصویری جامعی را ترسیم می‌کند که به همان اندازه که دارای نکات ظریف است، آموزشی و علمی نیز است. شایان از یک بحث ایدئولوژیک پیروی نمی‌کند؛ در عوض او به خوانندگان دیدگاهی چند بعدی از رژیم‌های گاز طبیعی در سطح ملی و بین‌المللی ارائه می‌دهد و به طرز استادانه پیچیدگی بحث را از طریق ساختاری واضح مدیریت می‌کند. این کتاب برای کسانی که علاقه مند به آشنایی با دنیای گاز طبیعی هستند، مفید است.»

از تالیفات فاطمه شایان می‌توان به کتاب Security in the Persian Gulf Region انتشارات Palgrave McMillan لندن و نیز کتاب Gas-Troika on the European Gas Market انتشارات Walter De Gruyter شعبه بوستون اشاره کرد.

گفتنی است که کتاب Security in the Persian Gulf Region برگزیده دهمین جشنواره بین المللی فارابی شده است.

دیگر تألیفات و پژوهش‌های این استاد دانشگاه در صفحه شخصی ایشان در سایت دانشگاه اصفهان قابل دسترسی است:

https://ase.ui.ac.ir/f.shayan

https://aseold.ui.ac.ir/~f.shayan

انتهای پیام