محسن جهاندیده چوبری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حصیربافی شغلی کهن و دیرین در روستای فشتکه است که با تار و پود فرهنگ اهالی این روستا و روستاهای اطراف آن در شهرستان خمام عجین شده است.

وی با بیان اینکه مهمترین علت این مساله را وجود منابع گیاهی گالی که به عنوان مواد اولیه این فعالیت محسوب می‌شود می‌توان نام برد، افزود: ۱۱ استان کشور حصیربافی انجام می‌دهند ولی این حرفه در گیلان با توجه به قرار گرفتن در حاشیه تالاب انزلی و سایر تالاب‌های استان که محیط رویش نیزارها و گیاه گالی که در زبان محلی به آن "لی" گفته می‌شود، رونق زیادی دارد.

جهاندیده در خصوص رونق حصیربافی در روستاهای خمام، تاکید کرد: این شهرستان از گذشته به عنوان محل عبور و مرور و شریان ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب گیلان و استان‌های همجوار بوده و این مسئله در کنار مواد اولیه فراوان و نیروی انسانی ماهر و علاقه‌مند، بستر رونق این فعالیت را فراهم آورده است.

مسئول خانه حصیر ایران تاکید کرد: با توجه به داده‌های محلی موجود حداقل از ۱۰۰ سال گذشته بازار حصیر یا بازار "لی فروشی" در خمام دایر و فعال بوده است. البته در گذشته بازار حصیر فروشان خمام شب‌های شنبه تشکیل می‌شده و دلیل آن هم بازار هفتگی یکشنبه‌های خمام بود. روستاییان از مناطق اطراف، حصیرهای بافته خود را از عصر شنبه جهت فروش به بازار خمام آورده و حتی تا شب این داد و ستد ادامه داشت و صبح روز بعد لوازم مورد نیاز خود را با پول حاصل از فروش حصیر از یکشنبه بازار محلی خریداری کرده و به روستاهای خود باز می‌گشتند.

جهاندیده با بیان اینکه در ۵ سال اخیر بازار حصیر فروشان خمام بسیار رونق گرفته و گسترش پیدا کرده و حتی به عنوان یک بازار تاثیرگذار در استان و حتی شمال کشور محسوب می‌شود، افزود: نقش تبلیغات در کنار توانمندی فعالان این عرصه بی تاثیر نبود و از سال ۹۶ که فشتکه به عنوان روستای ملی حصیر ثبت شد توانستیم ۱۳ هزار دقیقه برنامه تلویزیونی و رادیویی در رابطه با معرفی حصیر و صنایع دستی منطقه داشته باشیم.

وی افزود: با استفاده از ظرفیت فضای مجازی و آموزش‌هایی که به فعالان حوزه تولید محصولات حصیری در خصوص عرضه محصولات در درگاه های اینترنتی ارائه شده در حال حاضر ۵۰ فروشگاه مجازی برای عرضه این محصولات وجود دارد و تولید کنندگان با برند اختصاصی خودشان حصیرهای تولید شده را به اقصی نقاط کشور و حتی کشورهای خارج به فروش می رسانند.

جهاندیده با بیان اینکه تا قبل از این هنرمندان حصیرباف به صورت انفرادی و البته برخی به صورت خانوادگی به این شغل اشتغال داشتند، گفت: عده‌ای فقط در نیمه دوم سال و برخی نیز در کل سال حصیربافی می‌کنند و همه اهالی خانوارها از کودکان تا بزرگسالان به صورت تفریحی و یا به عنوان یک شغل جانبی به حصیربافی اشتغال داشتند.

 وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۷۰۰ نفر دارای شناسنامه و پروانه تولید در فشتکه فعالیت دارند، تصریح کرد: ۶۸۰ خانوار در این روستا سکونت دارند که به ازای هر خانوار حداقل یک نفر مشغول به کار هستند و قطعاً تعداد حصیربافان در فشتکه بیش از این اعداد است.

 جهاندیده با بیان اینکه ۲۸ کارگاه_ فروشگاه در فشتکه فعالیت دارد، گفت: بر حسب تعداد مشتری و تقاضای بازار مصرف برخی از این کارگاه _ فروشگاه‌ها تا ۵۰ خانوار را مشغول به فعالیت کرده‌اند.

وی که تا شهریور سال گذشته به عنوان‌ مسئول اجرایی حوزه صنایع دستی فشتکه روستای ملی حصیر بود، گفت: از مهر ماه سال ۹۳ بصورت حرفه ای وارد عرصه حصیربافی شدم از پاییز سال ۹۵ در قالب "پروژه؛ یک روستا - یک محصول" که در آن مقطع جزو طرح‌های ملی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی بود با پشتیبانی شورای اسلامی و دهیاری فشتکه توانستیم حصیربافی را سازماندهی کنیم و در راستای ملی کردن فشتکه به عنوان‌ روستای ملی حصیر، فعالیت مان را هدفمند کردیم که در نهایت ۲۹ فروردین ماه سال ۹۶ این ثبت انجام و اول تیر همان سال از طرف معاون رییس جمهور رسما ابلاغ شد.

جهاندیده تاکید کرد: البته این اقدامات با هدایت مجموعه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان، اداره صنایع دستی شهرستان رشت، همچنین مشارکت سازمان منطقه آزاد انزلی که آن زمان فشتکه جزوی از آن منطقه محسوب می‌شد و حمایت بخشداری خمام انجام گرفت و لازم به یادآوری است که در آن مقطع زمانی هنوز خمام شهرستان نشده بود.

وی با بیان اینکه علاوه بر سازماندهی فعالان این عرصه، در زمینه مهارت افزایی حصیربافان نیز قدم برداشتیم و بنده به عنوان تسهیلگر وارد این کار شدم و سازماندهی افرادی که در این فعالیت بودند را برای توسعه کسب و کارشان انجام دادم و در همین رابطه ارتقای مهارت و اصطلاح تکنیک‌ها را مد نظر داشتم، تاکید کرد: با آموزش مهارت‌های لازم، حصیربافی از کلیشه‌ تولید محصولات سنتی از قبیل کلاه و زنبیل خارج شده و در حال حاضر بیش از ۲۰۰ مدل محصول حصیری در خمام در حال تولید است.

این تسهیلگر صنایع دستی و حصیربافی تاکید کرد: با ارائه آموزش‌های مهارتی امروز تولید حصیر به صورت زنجیره تولید انجام می شود و افراد در این پروسه با توجه به مهارتی که دارند یک بخش از کار را انجام می دهند.

جهاندیده با بیان اینکه امروز با حصیربافی می‌توان متناسب با نیاز بازار درآمد قابل توجهی داشت، تصریح کرد: علاوه بر برطرف کردن چالش‌های فیزیکی این محصول از نظر علمی هم به دنبال برطرف کردن برخی از خلأها و مشکلات فعالیت در این عرصه هستم.

این هنرمند عرصه حصیربافی تاکید کرد: این گیاه ذاتاً رطوبت پسند است و به همین دلیل نتوانستیم بازارهای جنوب کشور و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس که به لحاظ آب و هوایی اقلیم خشک دارند را تامین نماییم و باید بتوانیم راهکاری برای حل این خلأ پیدا کنیم.

وی با بیان اینکه در خصوص رنگ پذیری این محصول باید مطالعات علمی بیشتری انجام شود، افزود: حصیر با وجود اینکه سلولوزی است ولی به لحاظ رنگ پذیری قابلیت بالایی ندارد و تنوع رنگ پذیری آن محدود است.

 جهاندیده با اشاره به اینکه رنگ‌های مورد استفاده در حصیربافی از ابتدا هم وارداتی بوده، تاکید کرد: الان رنگ‌های مورد نیاز برای تولید محصولات حصیری گران شده که می‌توان با انجام مطالعات، از پتانسیل‌های داخلی برای تولید رنگ مورد نیاز فعالان این حرفه استفاده کرد.

جهاندیده در پایان با بیان اینکه متولد هفدهم فروردین سال ۶۰ در رشت هستم و ۱۲ سال است که در خمام زندگی می‌کنم، گفت: قبل از این ۸ سال با یک مجموعه تحقیقاتی در پارک علم و فناوری گیلان همکاری داشتم که به دلیل یک حادثه دلخراش تصادف این مجموعه آسیب دید و منحل شد.

وی افزود: در سال ۹۳ به دنبال کار بودم و بر اساس جمع‌بندی که از پتانسیل‌های منطقه خمام به ویژه حصیربافی در روستای فشتکه رسیدم، تصمیمم بر این شد که در این زمینه فعالیت داشته باشم. چون بواسطه ازدواج در سال ۹۰ وارد خانواده‌ای شده بودم که به صورت بسیار حرفه‌ای در این زمینه فعالیت داشتند و با توجه به اینکه مادر همسرم جزو ۳۰ هنرمند برتر ایران در حوزه صنایع دستی حصیربافی و همسرم خانم مهسا صبوری فشتکه خیاط، طراح و مدل ساز لباس و مربی آموزشی حصیربافی هستند، خیلی مرا کمک کردند.

جهاندیده تصریح کرد: از سال ۹۴ اولین کارگاه تخصصی حصیربافی با ۱۵ نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم در این حرفه را در روستای فشتکه دایر کردیم ولی الان در قالب کارگاه خانگی و با اعضای خانواده در زمینه تولید فعالیت داریم و در حال حاضر یک سازه نمادین به شکل بام خانه های سنتی گیلان به مساحت حدود ۲۶ متر مربع را در دست بافت داریم که تا اواخر مهرماه به اروپا صادر می شود.

انتهای پیام