دکتر پژمان بختیاری‌نیا معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ۱۲ شهریورماه روز ملی بهورز اظهار کرد: در چنین روزی در سال ۱۳۶۳ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وقت با هدف کمک‌رسانی هر چه بیشتر به بیماران روستایی و همچنین برای تحقق یکی از اهداف مقدس انقلاب اسلامی مبنی بر فقرزدایی از روستاها نسبت به تاسیس خانه‌هایی با نام خانه بهداشت اقدام کرد و به منظور تامین کادر متخصصاین خانه‌ها به تربیت افرادی همت گمارد که بهورز نام گرفتند.

وی افزود: سازمان جهانی بهداشت نام بهورز را با نام ایرانی که از واژه‌های Beh (خوب) و Varz (مهارت) تشکیل شده است، به رسمیت شناخته و آن‌ها را «کارکنان محلی آموزش‌دیده که مراقبت‌های اولیه بهداشتی را به جامعه روستایی ایران ارائه می‌دهند» و به عنوان «شاهکار باورنکردنی» تعریف کرده ‌است.

بختیاری‌نیا گفت: طرح تربیت و به کارگیری بهورز و نام بهورز، منحصر به کشور ایران است و به دلیل موفقیت‌های ویژه این طرح در کاهش مرگ و میر مادران، کودکان، بیماری‌های واگیر و غیرواگیر و افزایش امید به زندگی، نام بهورز به عنوان یک برند جهانی مطرح شده است. این مدل اندیشمندانه الگوی یک مدل موفق در دنیا است که پس از گذشت ۴۰ سال از راه‌اندازی و استقرار نظام شبکه هنوز به خوبی پاسخگوی نیازهای سلامت جامعه روستایی به خصوص در پاندمی کووید - ۱۹ بوده است و به‌حق شاهد عملکرد بسیار خوب آن‌ها در زمینه بیماریابی، پیگیری بیماران، پوشش واکسیناسیون و کاهش بیماران بستری در بیمارستان بودیم که برای مملکت افتخارآفرین بوده است.

وی بیان کرد: ۱۲ شهریور سالروز افتتاح اولین خانه بهداشت ایران درروستای حیدرلو در سال١٣٥٢ از استان آذربایجان غربی، به عنوان نماد اجرای مراقبت‌های اولیه بهداشتی درمانی (PHC) در کشور رسمیت یافت و این خانه بهداشت ثبت ملی و به نام «روز بهورز» نامیده شد.

بهورز کیست؟

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: بهورز کارمند بهداشتی در روستا است که در یک یا چند خانه بهداشت مشغول به کار است و در هر خانه بهداشت بر حسب تعداد جمعیت تحت پوشش آن خانه بهداشت، یک یا چند بهورز فعالیت می‌کنند و معمولا در هر خانه بهداشت یک بهورز مرد و یک بهورز زن مشغول به کار هستند.

وی افزود: خانه بهداشت محیطی‌ترین واحد روستایی ارائه خدمت در نظام شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور است. هر خانه بهداشت بسته به شرایط جغرافیایی و به ویژه امکانات ارتباطی و جمعیت، یک یا چند روستا را تحت پوشش خود دارد.

بهورز نماد جهانی و ملی در نظام سلامت

بختیاری‌نیا گفت: بهورز در مفهوم، شخصیتی اجتماعی، عمل‌گرا، برخاسته از درون مردم، همراه با مردم در ارتقای سلامت جامعه است که پایه و اساس رویکرد او، اهتمام و تعهد به سلامت مردم است

وی با بیان اینکه بهورز نماد جهانی و ملی در نظام سلامت است، درباره دلایل انتخاب یک سیب سبز و قرمز برای این نماد عنوان کرد: رنگ قرمز که نشان‌دهنده بهورز روستا است، نماد انرژی، قدرت، عزت و بزرگی، اشتیاق و عشق است؛ کسی که مردم را به فعالیت و حرکت تشویق و شور و شوق و انگیزه‌های افراد برای انجام کار را بیشتر می‌کند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: رنگ سبز نماد طبیعت، رشد و زندگی، تجدید حیات، همدردی، محبت، خلاقیت، وفاداری، صلح و آرامش و رنگ درمان و آرامش است. اعتقاد بر این است که رنگ سبز باعث تسریع درروند بهبود بیماری در افراد می شود. سبز به عنوان نماد ایمنی نیز شناخته می‌شود. سیب هم نماد سلامت و بهداشت است.

وی بیان کرد: این طرح نمایانگر مردم سالم روستا است که در آغوش بهورزروستا (نماد عشق و محبت) هستند و او با دستان خود سلامت مردم را حمایت می‌کند. وجود خانه نیز نشان‌دهنده خانه بهداشت و کل روستا است که همگی تحت حمایت و مهر بهورز هستند.

بختیاری‌نیا گفت: بهورزان برخاسته از میان جامعه و با انتخاب مردم هستند، با مشکلات جامعه تحت پوشش، خصوصیات فرهنگی و رفتاری مردم آشنا هستند و قابلیت ارائه خدمات ادغام یافته متعدد را دارند.

وی افزود: دوره آموزشی بهورزان متناسب بر شرح وظایف شغلی است؛ تاکنون وظیفه خطیر تربیت بهورز بر عهده مراکز آموزش بهورزی بوده است که به عنوان قلب تپنده و مینیاتور نظام شبکه‌های بهداشتی درمانی، همواره کانون اصلی برنامه‌ریزی مدیریت سلامت شهرستان، مورد احترام و توجه برنامه‌ریزان نظام سلامت کشور بوده است زیرا این مراکز جامع‌ترین روش آموزشی و تکنولوژی گران‌سنگی در رویکرد یادگیری عمیق بر پایه شناخت و تکنیک حل مساله دارند که مبتنی بر شرح وظایف و مهارت‌آموزی است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: این روش یادگیری همراه با تغییر نگرش و باور بهورزان است تا بتوانند از آموخته‌های خود برای سلامت مردم استفاده کنند. همچنین حضور بهورزان در این مراکز به صورت شبانه‌روزی، موجب برنامه‌ریزی بهتر برای تربیت آن‌ها به منظور کسب مهارت‌های ارتباطی و اخلاقی و خلاقیت حرفه‌ای و افزایش توانمندی آن‌ها در کسب هوش اخلاقی می‌شود. به همین لحاظ همواره شاهد عشق و دلسوزی آن‌ها به خدمت خالصانه به مردم بوده‌ایم.

وی افزود: بی‌شک یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل موفقیت نظام سلامت، توجه به نظام شبکه‌ای است که در آن خانه بهداشت به عنوان اولین و اصلی‌ترین سطح ارایه خدمات بهداشتی است؛ در این سطح از ارایه خدمات، پیشگیری نوع اول قرار دارد و توجه به درمان نیز در آن معطوف به پیشگیری است.

وظایف بهورز  

بختیاری‌نیا گفت: شناخت موقعیت جغرافیایی و جمعیتی منطقه، انجام سرشماری در منطقه تحت پوشش، بیماریابی و گزارش موارد جدید بیماری به مراکز خدمات جامع سلامت، ارجاع بیماران به سطوح بالاتر، درمان‌های ابتدایی، ارائه آموزش‌های لازم به جمعیت هدف، واکسیناسیون گروه‌های هدف و مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان گروه هدف در مراکز بهداشت از مهم‌ترین وظایف بهورز است.

وی بیان کرد: توجه جدی به برنامه جوانی جمعیت، انجام کارسنجی روزانه و بازرسی‌های بهداشت محیط و حرفه‌ای از کارگاه‌های تحت پوشش، انجام نمونه‌گیری‌های لازم و بازرسی و انجام خدمات بهداشتی در مدارس تحت پوشش نیز بر عهده بهورز روستا قرار دارد.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: آموزش و مراقبت از بیماران روان، فشار خون و دیابت و...، ارائه مراقبت‌های اولیه بهداشتی به گروه‌های هدف، شامل مراقبت از کودکان، دانش‌آموزان، جوانان، میانسالان، سالمندان و نیز مادران باردار در جمعیت روستا و ثبت همه اقدامات در سامانه یکپارچه بهداشت سیب یا روستاهای تحت پوشش هر خانه بهداشت از دیگر وظایف بهورزها است.

نقش بهورزان در نظام سلامت

وی بیان کرد: امروزه در همه جای دنیا «بهورز» نام شناخته‌شده‌ای است  که ترجمه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است و این حاصل سال‌ها تلاش و کوشش بهورزان ایران است.

بختیاری‌نیا گفت: نقش و جایگاه بهورز از ابتدا تاکنون در سطح مناسبی از نظام سلامت تعریف شده است که در کنار ارایه موثر خدمات بهداشتی و دستاوردهای عظیم آن در مناطق محروم کشور، قابل ستایش‌ترین جنبه کار بهورزان و مجموعه نظام سلامت است.

به کارگیری بهورزان، نمونه بسیار مناسبی از روش‌های کم‌هزینه و پرثمر در نظام سلامت است. آنان از میان مردم انتخاب شده‌اند و با آموزش فراگیر مطالب بهداشتی به مردم خدمت می‌کنند. بهورز، دردآشنای مردم و مورد اطمینان آن‌ها است و این امر مهم‌ترین رمز موفقیت‌شان است.

وی افزود: آموزش بهورزان در مراکز آموزش بهورزی از شیوه آموزشی بسیار کاربردی و مناسب برخوردار است؛ در این روش آموزشی، دانش‌آموزان بهورزی پس از گذراندن دوره‌های تئوری و عملی در خانه‌های بهداشتی که در آینده بهورز آن خواهند بود نقش بهورز را ایفا می‌کنند و با نظارت مربیان، مهارت‌های لازم برای ارایه هر چه مطلوب‌تر خدمات را کسب می‌کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: بهورزان شاغل هم در طول سال، دوره‌های ماهیانه بازآموزی را به منظور کسب تجربیان و به روز کردن اطلاعات و کسب اطلاعات در خصوص برنامه‌های جدید در نظام سلامت می‌گذرانند.

دستاوردهای کسب‌شده توسط بهورزان در نظام سلامت

وی بیان کرد: کاهش مرگ و میر مادران، کاهش میزان مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال، افزایش پوشش زایمان ایمن و افزایش امید به زندگی از مهم‌ترین دستاوردهای بهورزان در نظام  سلامت ایران است.

بختیاری‌نیا گفت: دسترسی آحاد جامعه به مراقبت‌های اولیه بهداشتی، بهبود شاخص‌های سلامت، بهسازی اماکن و تعامل با سایر سازمان‌ها و جلب مشارکت مردم و پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر نیز با تلاش بهورزان در کشور محقق شده است.

وی افزود: در حال حاضر تعداد خانه‌های بهداشت مصوب در استان خوزستان ۷۳۶ واحد است که از این تعداد ۶۶۷ خانه بهداشت فعال هستند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: همچنین تعداد بهورزان مصوب برای خوزستان یک هزار و ۶۶۷ مفر است که از این تعداد، یک هزار و ۲۴۶ بهورز در حال حاضر شاغل هستند. ۲۸۹ بهورزان نیز در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ جذب شده‌اند که از آبان‌ماه امسال دوره آموزشی آنان در ۱۲ مرکز آموزش بهورزی در استان خوزستان شروع می‌شود. این مراکز آموزش بهورزی در امیدیه، اندیکا، اندیمشک، ایذه، باغملک، دشت آزادگان، رامهرمز، شوش، ماهشهر، مسجد سلیمان، شرق اهواز و غرب اهواز فعال هستند.

انتهای پیام