این جابجایی همزمان با ماه مبارک رمضان و در آخرین روزهای سال ۱۴۰۳، توسط سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی و با استفاده از فناوری‌های داخلی انجام شد.

خلیل‌الله کاظمی -رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی- در این رابطه اظهار کرد: با وجود توسعه‌های انجام‌ شده در سال‌های گذشته، از یک میلیون مترمربع وسعت حرم، تنها حدود چهار درصد آن فضاهای زیارتی مسقف است. این مسئله در ایام پیک حضور زائران و شرایط نامساعد جوی، مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

وی افزود: بر همین اساس و به دستور تولیت معزز آستان قدس رضوی، تصمیم گرفته شد که فضاهای سرپوشیده حرم مطهر افزایش یابد. در همین راستا، دو پروژه مهم یعنی توسعه زیرسطحی بست شیخ بهایی و احداث رواق امیرالمؤمنین (ع) در صحن جمهوری در دستور کار قرار گرفت.

کاظمی تصریح کرد: با اجرای این دو پروژه، حدود ۳۶ درصد به فضاهای مسقف حرم افزوده می‌شود. در پروژه رواق امیرالمؤمنین (ع)، تلاش شد تا حداکثر استفاده از مصالح موجود انجام شود. برای مثال، سنگ‌های کف و حوض وسط صحن جمهوری در ورودی میدان قبله، حدفاصل باب‌الجواد (ع) و باب‌الرضا (ع)، به‌کار گرفته شد. همچنین، کتیبه‌های صحن جمهوری قدیم پس از شماره‌گذاری، در خود رواق مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

چالش‌های جابجایی گلدسته ۲۱۰ تنی و اجرای یک عملیات بی‌سابقه

کاظمی در ادامه با اشاره به پیچیدگی‌های جابجایی این گلدسته ۳۵ متری با وزن ۲۱۰ تن، خاطرنشان کرد: «از آنجا که در قسمت زیرین صحن جمهوری، فضای بهشت ثامن (ع) قرار دارد و بستر مناسبی برای استقرار گلدسته در این محل وجود نداشت، امکان استفاده از جرثقیل‌های سنگین نیز فراهم نبود. بنابراین، تیم مهندسی به راهکار جدیدی برای این جابجایی دست یافت.

وی گفت: با بررسی‌های فنی، مشخص شد که گلدسته دارای مقاومت کافی است و تمامی آزمایشات نشان دادند که انتقال آن امکان‌پذیر است. لذا تصمیم گرفتیم با استفاده از یک سازه ریل‌مانند و تراورس‌های راه‌آهن، این جابجایی را بدون تخریب انجام دهیم.

کاظمی با اشاره به مراحل اجرایی این عملیات گفت: «ابتدا هشت جک ۸۰ تنی در اطراف گلدسته مستقر شد تا وزن آن از روی پایه‌ها برداشته شود. سپس، گلدسته ۴.۵ سانتی‌متر پایین آورده و روی شاسی مخصوص قرار داده شد. در مرحله بعد، فونداسیون‌های اصلی برش زده و آماده انتقال شد. از ساعت ۸:۳۰ صبح شنبه ۱۱ اسفند، جابجایی آغاز شد و تا ساعت ۲۱ همان روز، گلدسته با سرعت ۶ متر در ساعت، مسیری ۶۵ متری را طی کرد و به محل جدید خود رسید.

تقدیر از متخصصان ایرانی و تأکید بر خودباوری ملی

آیت‌الله احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی، با اشاره به موفقیت این پروژه، آن را نمونه‌ای از توانمندی متخصصان داخلی و خودباوری ملی دانست و اظهار کرد: جابجایی این گلدسته، بدون نیاز به کمک خارجی و با تکیه بر دانش و تخصص مهندسان ایرانی انجام شد. طبق گزارش‌های فنی، چنین عملیاتی با این ویژگی‌ها در جهان بی‌سابقه بوده است.

وی افزود: انقلاب اسلامی روحیه خودباوری و استقلال را در ملت ایران تقویت کرده است. این پروژه نیز نشان داد که با همت و اراده، می‌توان به دستاوردهای بزرگ و پیچیده‌ای دست یافت. متخصصان ایرانی ثابت کردند که بدون وابستگی به دیگران، قادرند پروژه‌های مهمی را به نتیجه برسانند.

تولیت آستان قدس رضوی در پایان از تلاش‌های مهندسان، کارشناسان و کارگرانی که در اجرای این پروژه نقش داشتند، قدردانی کرد و گفت: این موفقیت حاصل همکاری و همدلی تمامی دست‌اندرکارانی است که با ایمان و تلاش شبانه‌روزی، این پروژه دشوار را به سرانجام رساندند.

به گزارش روابط عمومی آستان قدس رضوی، صحن جمهوری اسلامی دارای دو گلدسته است که فاصله قبلی آن‌ها ۱۲۰ متر بود. با جابجایی این گلدسته و احداث رواق امیرالمؤمنین (ع)، این فاصله به حدود ۵۰ متر کاهش یافت که تأثیر قابل‌توجهی در بهبود فضای زیارتی و استفاده زائران از حریم بام این رواق خواهد داشت.

انتهای پیام